Đầu cơ là gì? So sánh khác biệt giữa đầu tư và đầu cơ chi tiết

Đầu cơ là gì?

Khái niệm đầu cơ

Về mặt luật pháp, đầu cơ là hình thức tích trữ, vơ vét, cất giữ hàng hoá và bán ra với giá cao. Về lĩnh vực tài chính, đầu cơ là việc nắm giữ, mua bán, bán khống các loại tài sản tài chính như: trái phiếu, tiền tệ, cổ phiếu, chứng khoán phái sinh, bất động sản,...

Đầu cơ thường diễn ra trong ngắn hạn, kiếm lời nhờ sự biến động của thị trường cũng như là sự chênh lệch giá. 

Đầu cơ là thuật ngữ phổ biến trong lĩnh vực đầu tư, chứng khoán

Nhà đầu cơ là ai?

Nhà đầu cơ là những cá nhân thường áp dụng chiến lược ngắn hạn để tìm kiếm lợi nhuận vượt trội và chấp nhận rủi ro để kiếm lợi nhuận đáng kể, là những cá nhân mạo hiểm, luôn sẵn sàng mua bán khi dự đoán sự thay đổi giá trong tương lai.

Đầu cơ tiếng Anh là gì?

Đầu cơ tiếng Anh là Speculation.

Ví dụ về đầu cơ

Trong giai đoạn dịch Covid-19 bùng phát 2020 - 2021, nhu cầu sử dụng khẩu trang y tế, que test covid cũng như là sản phẩm chăm sóc sức khỏe tăng cao đột biến. Vì thế, một số đơn vị đã mua, tích trữ khẩu trang, que test covid với số lượng lớn, sau đó bán với mức giá cao hơn nhiều 2 - 4 lần trên thị trường, điều này đem lại lợi nhuận cao. Tuy nhiên, nó cũng gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng cũng như sự bình ổn của giá cả thị trường.

Ví dụ về đầu cơ

Các thuật ngữ liên quan đến đầu cơ chứng khoán

Dưới đây là những thuật ngữ liên quan đến đầu cơ chứng khoán để bạn có thể tham khảo:

• Mua khống: Là hình thức bán một tài sản hoặc chứng khoán mà người bán không sở hữu. Thông qua việc vay mượn, người đầu cơ bán tài sản với hy vọng mua lại chúng sau này với giá thấp hơn để thu lợi nhuận từ sự giảm giá của tài sản đó.

• Bán khống: Là hình thức mua một số lượng cổ phiếu ảo trên thị trường, khiến giá tăng. Sau đó, đối tượng đầu cơ sẽ bán ra với giá cao hơn để kiếm lợi nhuận.

• Lướt phiên giao dịch: Nhà đầu cơ mua, bán tài sản trong một khoảng thời gian ngắn trong cùng một phiên giao dịch. Đây là một chiến lược ngắn hạn và yêu cầu theo dõi thị trường một cách tỉ mỉ.

• Mua trước bán sau: Thời điểm nhà đầu tư có sẵn mã cổ phiếu trong tài khoản, lúc này nhà đầu tư mua các cổ phiếu có xu hướng giảm. Sau phiên giao dịch T+3, mã cổ phiếu này sẽ lên, các đối tượng đầu cơ sẽ mua vào một số lượng cổ phiếu nhất định, số cổ phiếu này bằng số cổ phiếu hiện có. Trước khi phiên giao dịch T+3 kết thúc, nhà đầu cơ sẽ bán số lượng cổ phiếu đó để ăn chênh lệch (Khi giá tăng đúng dự đoán).

>>> Xem thêm: Các thuật ngữ chứng khoán cơ bản mà nhà đầu tư cần biết

Các thuật ngữ liên quan đến đầu cơ chứng khoán

Các kiểu đầu cơ phổ biến trên thị trường

Từ sự thay đổi giá của công cụ tài chính, đầu cơ thường đem đến lợi nhuận cao, diễn ra trong ngắn hạn. Trong thị trường tài chính, đầu cơ bao gồm nhiều kiểu khác nhau, cụ thể:

• Đầu cơ ngoại hối: Thị trường ngoại hối là thị trường diễn ra các hoạt động mua bán, trao đổi ngoại tệ và các phương tiện thanh toán quốc tế có giá trị như ngoại tệ. Đầu cơ ngoại hối thường dựa vào  dự đoán về tỷ giá hối đoái và sự biến động của các cặp tiền tệ.

• Đầu cơ tiền ảo: Đầu cơ tiền ảo là hoạt động mua bán, trao đổi các loại tiền ảo khác nhau như Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH), Binance Coin (BNB), RIPPLE (XRP),... dựa trên thị chênh lệch về mức giá, biến động của thị trường tiền ảo.

• Đầu cơ chứng khoán: Đầu cơ chứng khoán là hoạt động nắm giữ, mua bán, bán khống các loại cổ phiếu, chứng khoán,... nhằm đạt được lợi nhuận tốt nhất trong thời gian ngắn.

• Đầu cơ bất động sản: Trong lĩnh vực này, những người tham gia thường mua, bán bất động sản như đất đai, nhà ở hoặc căn hộ với mục tiêu kiếm lợi nhuận từ sự tăng giá nhanh chóng của bất động sản trong ngắn hạn.

Đầu cơ tạo lợi nhuận nhanh chóng trong ngắn hạn

Phân biệt đầu tư và đầu cơ

Đầu tư và đầu cơ là hai hình thức kiếm lợi nhuận từ thị trường, tuy nhiên, đây là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau. Hãy cùng Tikop phân biệt đầu tư và đầu cơ ngay dưới đây nhé:

Các yếu tố ảnh hưởng tới việc đầu cơ

Hoạt động cầu cơ chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố như:

• Thông tin thị trường: Bao gồm sự kiện tài chính, thị trường, báo cáo tài chính,... Người đầu cơ thường theo dõi tin tức thị trường để đưa ra quyết định giao dịch, từ đó đem đến mức lợi nhuận tốt nhất trong ngắn hạn.

• Yếu tố cung - cầu: Tình hình cung - cầu có thể tạo ra biến động giá. Nếu cầu (nhu cầu) vượt quá cung (cung cấp) của một tài sản hoặc chứng khoán cụ thể thì mức giá thường tăng lên. Ngược lại, nếu cung vượt quá cầu, giá có thể giảm. Nhà đầu cơ thường dựa vào sự biến động của yếu tố cung - cầu để dự đoán xu hướng giá để đầu cơ.

• Tâm lý đám đông: Tâm lý đám đông là hiện tượng khi nhiều nhà đầu cơ theo đuổi cùng một hướng trong một thời kỳ ngắn hạn, dẫn đến biến động giá đột ngột. Điều này tạo ra nhiều rủi ro đối với các nhà đầu cơ.

Đầu cơ bị ảnh hưởng bởi thị trường, yếu tố cung cầu và tâm lý đám đông

Tác động của hoạt động đầu cơ tới thị trường

Hoạt động đầu cơ có tác động kép đối với thị trường tài chính nói riêng và nền kinh tế thị trường nói chung. Về tích cực, hoạt động đầu cơ tạo tính thanh khoản cho thị trường và giúp giao dịch diễn ra trơn tru, đồng thời khuyến khích sự tham gia của nhiều nhà đầu tư, giúp thị trường phát triển mạnh mẽ.

Tuy nhiên, hoạt động đầu cơ có thể làm tăng giá tài sản và các chi phí liên quan, việc nắm giữ tài sản để chờ tăng giá có thể gây ra sự lãng phí trong xã hội. Ngoài ra, sự đầu cơ có thể gây ra hiện tượng "cầu ảo", làm gia tăng rủi ro tạo ra bong bóng kinh tế có thể dẫn đến sụp đổ thị trường và tổn thất nghiêm trọng,. Ví dụ là vụ thảm họa của Nick Leeson khiến ngân hàng Barings lâu đời nhất của Anh phá sản,vụ anh em nhà Hunt thao túng thị trường bạc thế giới,...

Hoạt động đầu cơ có tác động mạnh mẽ đến thị trường

Nên lựa chọn đầu tư hay đầu cơ trong năm 2023?

Thực tế, việc lựa chọn đầu tư hay đầu cơ sẽ dựa vào mục tiêu, kinh nghiệm cũng như là đánh giá về mức độ rủi ro. Vì thế, nếu bạn là người đam mê mạo hiểm, nhạy bén trong việc theo dõi, đánh giá thị trường thì đầu cơ là lựa chọn hoàn hảo dành cho bạn.

Ngược lại, bạn mong muốn tạo thu nhập thụ động ổn định, lâu dài thì đầu tư sẽ là lựa chọn tối ưu nhất.

Tùy vào nhu cầu mà bạn có thể chọn đầu tư hoặc đầu cơ

Những lưu ý khi đầu cơ chứng khoán

Đầu cơ là một hình thức đầy rủi ro, vì thế để thành công, bạn cần lưu ý những điều dưới đây:

• Đảm bảo bạn hiểu rõ về thị trường, công cụ tài chính mà bạn đầu cơ, bao gồm cách hoạt động, các yếu tố ảnh hưởng đến giá cả, kỹ thuật phân tích để đánh giá thị trường,...

• Tâm lý đầu cơ cần phải vững vàng, bạn sẽ phải đối mặt với biến động, sự không chắc chắn trong thị trường. 

• Đầu cơ đòi hỏi bạn phải có quyết định dứt khoát, nắm bắt được điểm mua và bán hợp lý và hãy tuân thủ kế hoạch giao dịch của bạn.

>>> Xem thêm: Thông tin về các sàn giao dịch chứng khoán uy tín tại Việt Nam cho các nhà đầu tư

Những lưu ý khi đầu cơ chứng khoán

Quy định của pháp luật về tội đầu cơ trong chứng khoán

Các yếu tố cấu thành tội đầu cơ

Trong điều 196 Luật Hình sự 2015 thì các yếu tố cấu thành tội đầu cơ bao gồm:

• Lợi dụng tình hình khan hiếm hoặc tạo ra sự khan hiếm giả tạo trong tình hình thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh hoặc tình hình khó khăn về kinh tế gây ảnh hưởng đến hoạt động bình ổn giá hoặc thuộc danh mục hàng hóa được Nhà nước, gây tác động đến các chính sách kinh tế - xã hội.

• Đối tượng phạm tội cố ý thực hiện hành vi vơ vét, mua bán chứng khoán để cố tính đẩy giá hoặc thu lợi nhuận bất chính sẽ bị cấu thành tội.

• Chủ thể của tội đầu cơ có thể là cá nhân, tổ chức có tư cách pháp nhân và năng lực chịu trách nhiệm hình sự.

Mức phạt tội đầu cơ

Theo Luật Hình sự năm 2015, mức phạt đối với tội đầu cơ được chia thành 3 mức cụ thể:

• Mức 1: Phạt từ 30.000.000 - 300.000.000 VNĐ hoặc phạt tù 6 tháng đến 3 năm đối với hành vi đầu cơ có giá trị hàng hoá từ 500.000.000 VNĐ. Đồng thời, thu lợi bất kính từ 100.000.000 - 500.000.000 VNĐ.

• Mức 2: Phạt tiền từ 300.000.0000 - 1.500.000.000 VNĐ hoặc phạt tù từ 4 - 7 năm đối với hành vi tổ chức, lợi dụng quyền hạn, danh nghĩa của tổ chức để đầu cơ với giá trị hàng hoá từ 1.500.000.000 - 3.000.000.000 VNĐ.

• Mức 3: Phạt tiền từ 1.500.000.000 - 5.000.000.000 VNĐ hoặc phạt tù từ 7 - 15 năm cho các giá trị hàng hoá đầu cơ từ 3.000.000.000 VNĐ trở lên, thu lợi bất chính từ 1.000.000.000 VNĐ, tái phạm nguy hiểm.

Quy định của pháp luật về tội đầu cơ trong chứng khoán

Một số câu hỏi thường gặp về đầu cơ

Cổ phiếu đầu cơ là gì?

Cổ phiếu đầu cơ là hình thức mua số lượng lớn cổ phiếu với mức giá thấp để tạo sự khan hiếm, hi vọng giá trị của cổ phiếu này sẽ tăng trong ngắn hạn, sau đó bán lại với mức giá cao. Cổ phiếu đầu cơ có thể sinh lời cao nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Quỹ đầu cơ là gì?

Quỹ đầu cơ là dạng quỹ bao gồm các khoản đầu cơ của cá nhân, áp dụng các chiến lược, kỹ thuật để đầu tư sinh lời trong ngành tài chính.

Quỹ đầu cơ

Đầu cơ tích trữ là gì?

Đầu cơ tích trữ là việc cá nhân, tổ chức lợi dụng tình trạng khan hiếm hàng hóa để tích trữ hàng hoá đó để bán lại trên thị trường với mức giá cao hơn gấp 2 - 3 lần.

Đầu cơ giá xuống là gì?

Đầu cơ giá xuống là người đầu cơ kỳ vọng giá chứng khoán có thể giảm trong tương lai nhằm bán khống chứng khoán, tạo nên lợi nhuận từ việc mua lại chứng khoán với mức giá thấp hơn tại một thời điểm nhất định trong tương lai.

Các hoạt động đầu cơ diễn ra ở đâu?

Các hoạt động đầu cơ có thể diễn ra ở nhiều nơi khác nhau tùy thuộc vào tài sản, thị trường mà bạn đầu cơ. Cụ thể như thị trường chứng khoán, tiền ảo, thị trường hàng hoá, thị trường bất động sản,...

Các hoạt động đầu cơ có thể diễn ra ở nhiều nơi khác nhau

Đầu cơ là hình thức kiếm lời đem đến lợi nhuận cao, tuy nhiên cũng tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Hy vọng với những chia sẻ về đầu cơ là gì ở trên sẽ giúp bạn hiểu hơn về khái niệm này. Ngoài ra, đừng quên truy cập Tikop.vn để cập nhật kiến thức tài chính, đầu tư mới nhất mỗi ngày nhé!