Hàng hóa phái sinh là gì? Những cách đầu tư hàng hóa phái sinh an toàn

Hàng hóa phái sinh là gì?

Khái niệm hàng hoá phái sinh

Hàng hóa phái sinh, hay còn được gọi là phái sinh hàng hóa, là một công cụ tài chính mà giá trị của nó phụ thuộc vào giá cả của các nhóm hàng hóa khác nhau. Đây là một phương thức đầu tư mà nhà đầu tư có thể kiếm được lợi nhuận từ sự chênh lệch giá cả bằng cách mua hoặc bán một lượng hàng hóa nhất định tại một thời điểm trong tương lai.

Thực tế, nhà đầu tư không cần thực sự sở hữu hoặc giao dịch hàng hóa thực sự. Thay vào đó, các nhà đầu tư sử dụng các loại hợp đồng phái sinh như hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn, hợp đồng hoán đổi và hợp đồng kỳ hạn để tham gia giao dịch. Các giao dịch này thường được quản lý và kiểm soát bởi các tổ chức như Sở giao dịch hàng hóa Việt Nam và các sở giao dịch hàng hóa quốc tế.

>>Xem thêm: Chia cổ tức bằng cổ phiếu là gì? Có nên nhận cổ tức bằng cổ phiếu

Hàng hóa phái sinh là công cụ tài chính mạnh mẽ giúp nhà đầu tư thu lợi nhuận từ sự chênh lệch giá

Hàng hoá phái sinh tiếng Anh là gì?

Hàng hóa phái sinh tiếng Anh là Commodity derivative. 

Các loại hàng hoá phái sinh phổ biến

Hợp đồng hoán đổi

Hợp đồng hoán đổi (Swap Contract) là một thỏa thuận giữa hai bên để trao đổi tài sản tài chính và dòng tiền. Khi hợp đồng đến hạn, hai bên cam kết trao đổi dòng tiền dựa trên giá cả hàng hóa tại một thời điểm cố định trong tương lai. Bên mua sẽ thanh toán theo giá cố định và nhận giá thả nổi, trong khi bên bán sẽ nhận thanh toán theo giá cố định và thanh toán giá thả nổi.

Hợp đồng quyền chọn

Hợp đồng quyền chọn (Options Contract) bao gồm hai bên: bên mua quyền chọn và bên bán quyền chọn. Bên mua quyền chọn có quyền, nhưng không phải nghĩa vụ, thực hiện giao dịch tài sản khi hợp đồng đến hạn. Trong khi đó, người bán quyền chọn có nghĩa vụ thực hiện mua/ bán tài sản khi bên mua quyền chọn quyết định thực hiện giao dịch.

>>Xem thêm: Chỉ số DXY là gì? Ảnh hưởng của DXY đến thị trường tài chính hiện nay

Hợp đồng tương lai

Hợp đồng tương lai (Futures Contract) là một thỏa thuận chuẩn hóa về mua bán một loại hàng hóa cụ thể với một giá cố định tại một thời điểm trong tương lai. Có thể nói đây là một cách để nhà đầu tư đặt cược vào hướng giá của một sản phẩm cụ thể.

Ví dụ, một nhà sản xuất lúa gạo có thể ký một hợp đồng tương lai với một nhà đầu tư để bán 100 tấn lúa gạo với giá 500 đô la mỗi tấn vào tháng 6. Khi tháng 6 đến, nếu giá lúa gạo thực tế cao hơn 500 đô la mỗi tấn, nhà sản xuất sẽ lỗ, nhưng nhà đầu tư sẽ lời. Ngược lại, nếu giá lúa gạo thực tế thấp hơn 500 đô la mỗi tấn, nhà sản xuất sẽ lời, nhưng nhà đầu tư sẽ lỗ.

Hợp đồng kỳ hạn

Hợp đồng kỳ hạn (Forward Contract) là một thỏa thuận giữa bên mua và bên bán để giao dịch một loại hàng hóa với một giá cụ thể tại một thời điểm nhất định trong tương lai. Khác với hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn không có các chỉ số về khối lượng giao dịch, thời gian giao nhận, hoặc các thông số sản phẩm khác. Thỏa thuận này chỉ được hai bên thực hiện mà không thông qua các sàn giao dịch tập trung hoặc được quy định bởi các tổ chức quản lý giao dịch hàng hóa quốc tế.

Hàng hóa phái sinh đã trở thành một phần quan trọng của chiến lược đầu tư của nhiều nhà đầu tư trên toàn cầu

Mục đích kênh đầu tư hàng hoá phái sinh ra đời

Mục đích của kênh đầu tư hàng hóa phái sinh là:

• Hỗ trợ người nông dân: Hàng hóa phái sinh giúp người nông dân có thể dự trù trước giá bán và xác định lợi nhuận một cách chính xác, từ đó tập trung vào việc ổn định sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm.
• Bảo hiểm rủi ro cho doanh nghiệp: Các doanh nghiệp có thể sử dụng hàng hóa phái sinh để bảo vệ chính mình khỏi rủi ro về giá cả hàng hóa bằng cách mua bán và trao đổi số lượng hàng hóa mà họ đang nắm giữ.
• Tạo cơ hội đầu tư: Hàng hóa phái sinh cung cấp cơ hội cho các nhà đầu tư để thu lợi nhuận từ sự chênh lệch giá hàng hóa trên thị trường với vốn đầu tư ít và giảm thiểu rủi ro đầu tư.

>>Xem thêm: Tài chính là gì? Tổng hợp kiến thức cơ bản về tài chính

Các yếu tố ảnh hưởng đến giá hàng hóa phái sinh?

Tác động của thị trường khác

Thị trường hàng hóa phái sinh thường phản ánh các yếu tố từ thị trường khác, bao gồm cả thị trường hàng hóa giao ngay và các thị trường tài chính khác. Ví dụ, giá dầu thô thường phản ánh tình trạng cung cầu toàn cầu cũng như tác động của thị trường tiền tệ.

Yếu tố đặc thù

Mỗi loại hàng hóa phái sinh có các yếu tố đặc thù riêng có thể ảnh hưởng đến giá. Ví dụ, trong trường hợp của các sản phẩm nông nghiệp, điều kiện thời tiết như hạn hán hoặc mưa lớn có thể ảnh hưởng đến sản lượng và do đó ảnh hưởng đến giá cả.

Dữ liệu kinh tế

Các chỉ số kinh tế như tỷ lệ thất nghiệp, tăng trưởng GDP, hoặc chỉ số CPI có thể tác động đến giá hàng hóa phái sinh. Ví dụ, dữ liệu về sản xuất công nghiệp có thể ảnh hưởng đến giá kim loại công nghiệp như đồng hoặc nhôm.

Giá hàng hoá giao ngay

Giá của hàng hóa thực sự giao dịch trên thị trường (còn được gọi là hàng hoá giao ngay) có thể ảnh hưởng đến giá hàng hóa phái sinh. Ví dụ, giá dầu thô trên thị trường thế giới sẽ ảnh hưởng đến hợp đồng tương lai dầu thô trên thị trường phái sinh.

Vòng đời sản phẩm

Các giai đoạn trong vòng đời sản phẩm cũng có thể ảnh hưởng đến giá hàng hóa phái sinh. Ví dụ, trong ngành công nghiệp dầu khí, giai đoạn thăm dò và khai thác dầu có thể ảnh hưởng đến giá dầu tương lai.

>>Xem thêm: Tỷ suất lợi nhuận là gì? Cách tính tỷ suất lợi nhuận chi tiết

Thị trường hàng hóa phái sinh cung cấp cho nhà đầu tư cơ hội đầu tư và bảo vệ chống lại rủi ro giá cả

Danh mục thị trường hàng hoá phái sinh hiện nay

Trong thị trường giao dịch hàng hóa phái sinh, có tổng cộng 4 nhóm sản phẩm:

• Nhóm nông sản: Bao gồm ngô, đậu tương, lúa mì, dầu đậu tương và gạo.
• Nhóm năng lượng: Bao gồm dầu thô, dầu Brent, khí tự nhiên và xăng pha chế.
• Nhóm nguyên liệu công nghiệp: Bao gồm cao su, bông, đường, cà phê và ca cao.
• Nhóm kim loại: Bao gồm bạch kim, bạc, đồng, quặng sắt, thiếc, kẽm, nhôm và chì.

Nhóm nông sản là nhóm sản phẩm được giao dịch nhiều nhất trong thị trường hàng hóa phái sinh

Ưu và nhược điểm của thị trường hàng hoá phái sinh

Ưu điểm

Trong những năm gần đây, thị trường đầu tư hàng hóa phái sinh đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư và dần trở thành lựa chọn phổ biến thay thế cho các kênh đầu tư truyền thống. Dưới đây là một số ưu điểm khi chọn đầu tư vào hàng hóa phái sinh:

• Minh bạch và an toàn: Thị trường hàng hóa phái sinh được Bộ Công Thương cấp phép và hoạt động công khai tại Việt Nam, đảm bảo minh bạch và an toàn cho các nhà đầu tư.
• Tỷ lệ ký quỹ ưu việt: So với nhiều kênh đầu tư khác như bất động sản hay chứng khoán, hàng hóa phái sinh có tỷ lệ ký quỹ cao hơn, giúp tối ưu hóa nguồn vốn đầu tư.
• Thanh khoản cao: Thị trường này có tính thanh khoản cao nhờ giao dịch trực tiếp tới các sàn hàng hóa quốc tế.
• Giao dịch T+0: Khả năng giao dịch T+0 cho phép nhà đầu tư thu lợi nhuận ngay sau khi thực hiện giao dịch mua và bán.
• Công cụ bảo hiểm giá: Một số sản phẩm được coi là công cụ bảo hiểm giá, giúp giảm thiểu rủi ro cho những biến động giá cả trên thị trường.
• Tiện ích đầu tư mọi lúc mọi nơi: Đầu tư vào hàng hóa phái sinh thường diễn ra trực tuyến, qua các hệ thống giao dịch tiện ích đa nền tảng, tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư.
• Minh bạch và uy tín: Tất cả các sản phẩm đều tuân thủ các quy định về minh bạch và thông tin sản phẩm, được kiểm soát bởi Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam và tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế.

>>Xem thêm: Hợp đồng kinh tế là gì? Đặc điểm và nội dung trên hợp đồng kinh tế

Nhược điểm

Trong khi đầu tư vào hàng hoá phái sinh có thể mang lại lợi nhuận cao, nhưng cũng đi kèm với những rủi ro không thể tránh khỏi. Dưới đây là một số rủi ro mà nhà đầu tư có thể phải đối mặt:

• Mức biến động lớn: Thị trường hàng hoá phái sinh thường có mức biến động lớn, được ảnh hưởng bởi các hoạt động giao dịch và yếu tố tỷ giá. Điều này có thể tạo ra cơ hội lớn, nhưng cũng mang lại nguy cơ lớn cho nhà đầu tư.
• Đặt lệnh sai: Sự không hiểu biết đầy đủ về cách thức và loại lệnh có thể dẫn đến việc đặt lệnh sai hoặc không đặt lệnh dừng lỗ, gây ra thiệt hại cho nhà đầu tư.
• Tác động của yếu tố chính trị: Biến động chính trị và tin tức có thể ảnh hưởng mạnh mẽ đến thị trường hàng hoá, tạo ra biến động không lường trước và tăng thêm rủi ro cho nhà đầu tư.
• Thiên tai: Các yếu tố thiên tai như thời tiết bất thường có thể gây ra mất mùa hoặc sự biến động đột ngột trong giá cả hàng hoá, ảnh hưởng tiêu cực đến lợi nhuận của nhà đầu tư.

Những rủi ro này cần được nhà đầu tư đánh giá và quản lý một cách cẩn thận để tối ưu hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro

Có nên giao dịch hàng hoá phái sinh không?

Với người nông dân

Đối với nông dân, việc tham gia giao dịch này giúp giảm thiểu rủi ro về giá và an tâm về giá cả sản phẩm nông nghiệp. Đồng thời, cũng giúp hạn chế chi phí thu hoạch, lưu trữ và vận chuyển sản phẩm.

Với doanh nghiệp, nhà sản xuất

Với doanh nghiệp và nhà sản xuất, giao dịch hàng hóa phái sinh là một công cụ phòng hộ rủi ro, giúp quản lý và phòng ngừa rủi ro giá cả. Ngoài ra, tham gia giao dịch này cũng tạo cơ chế xác định giá hàng hóa trong tương lai, giúp quản lý cung ứng và hoạt động kinh doanh một cách hiệu quả.

Với người đầu tư thu lợi nhuận

Với nhà đầu tư, giao dịch hàng hóa phái sinh mang lại tiềm năng sinh lời từ chênh lệch giá và đòn bẩy tài chính cao. Thị trường này còn linh hoạt và tiện lợi, với tính thanh khoản cao và mức ký quỹ thấp, tạo điều kiện thuận lợi cho các cá nhân nhỏ lẻ tham gia đầu tư. 

>>Xem thêm: Biên lợi nhuận là gì? Ý nghĩa, phân biệt các loại biên lợi nhuận

Nhóm năng lượng được đánh giá là có tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ trong tương lai

Cách giao dịch phái sinh hàng hoá chi tiết

Để tham gia giao dịch hàng hóa phái sinh, có 2 phương thức chính:

Giao dịch trên sàn giao dịch truyền thống

Giao dịch truyền thống là cách thức phổ biến khi giao dịch hàng hóa phái sinh. Tại sàn giao dịch, nhà đầu tư có thể đặt lệnh mua hoặc bán các hợp đồng hàng hóa phái sinh. Giao dịch có thể thông qua môi giới hoặc trực tiếp trên nền tảng giao dịch của sàn chứng khoán.

Giao dịch qua các ứng dụng trực tuyến/bên thứ ba

Giao dịch trực tuyến, trung gian là hình thức giao dịch trực tuyến, cho phép nhà đầu tư truy cập vào thị trường hàng hóa phái sinh từ bất kỳ đâu, vào bất kỳ thời điểm nào. Các ứng dụng này cung cấp giao diện thân thiện và nhiều công cụ hỗ trợ, giúp nhà đầu tư thực hiện các giao dịch nhanh chóng và thuận tiện.

>>Xem thêm: Sàn HOSE là gì? Tất tần tật thông tin về sàn chứng khoán HoSE

So sánh hàng hoá phái sinh và chứng khoán phái sinh

Giao dịch hàng hóa phái sinh và chứng khoán phái sinh đều là hai kênh đầu tư tài chính tiềm năng trên thị trường ngày nay. Tuy nhiên, chúng cũng có những điểm tương đồng và khác biệt đáng chú ý.

Giống nhau

Cả hai kênh đầu tư đều mang lại tiềm năng sinh lời đáng kể cho nhà đầu tư thông qua việc mua bán các hợp đồng tương lai dựa trên giá của tài sản cơ sở.

Khác nhau

Dưới đây là một bảng so sánh giữa giao dịch hàng hóa phái sinh và chứng khoán phái sinh:

>>Xem thêm: Bảo hiểm tai nạn là gì? 5 điều nên biết khi mua bảo hiểm tai nạn

Các nhà đầu tư thường sử dụng hàng hóa phái sinh để đa dạng hóa danh mục đầu tư

Kinh nghiệm đầu tư thị trường hàng hoá phái sinh

Để đầu tư hàng hóa phái sinh một cách an toàn và hiệu quả, các nhà đầu tư cần:

• Lựa chọn sàn giao dịch hàng hóa phái sinh uy tín và tránh bị lừa đảo.
• Nắm vững kiến thức về đầu tư hàng hóa phái sinh.
• Thử nghiệm trước bằng tài khoản Demo trước khi giao dịch thực sự.
• Quan tâm đến thông tin quan trọng như thời gian tất toán các hợp đồng.

Đối với nhà đầu cơ

• Tập trung vào các sản phẩm mà họ am hiểu nhất và có mức thanh khoản lớn.
• Phân tích xu hướng giá trước khi đầu tư để quyết định cách đầu tư và lựa chọn loại hàng hóa phù hợp.

Các nhà đầu tư thường sử dụng hàng hóa phái sinh để đa dạng hóa danh mục đầu tư

Một số câu hỏi thường gặp

Phái sinh hàng hóa là gì?

Phái sinh hàng hóa là loại hợp đồng được định giá dựa trên giá trị của tài sản cơ sở, trong trường hợp này là hàng hóa. Các hợp đồng này được giao dịch với một mức giá cố định trong tương lai. Hàng hóa phái sinh, hay còn được gọi là phái sinh hàng hoá, là một hình thức giao dịch đầu tư hàng hoá dựa trên các chỉ số về giá, thường thông qua sở giao dịch hàng hoá tại Việt Nam.

Hàng hóa phái sinh là gì liệu có phải cờ bạc?

Không. Hàng hóa phái sinh là một hình thức đầu tư tài chính trong đó các nhà đầu tư mua và bán các hợp đồng phái sinh dựa trên giá của một tài sản cơ sở.

>>Xem thêm: Quỹ đầu tư là gì? Có nên tham gia quỹ đầu tư hiện nay không?

Có thể sử dụng hàng hóa phái sinh để kiếm lời không?

Có. Hàng hóa phái sinh thường được coi là 1 công cụ hữu ích cho nhà đầu tư trong việc tìm kiếm lợi nhuận và quản lý rủi ro.

Tóm lại, hàng hóa phái sinh là một phần quan trọng của cấu trúc đầu tư hiện đại, cung cấp cơ hội đa dạng cho các nhà đầu tư để đa dạng hóa và giảm rủi ro. Tuy nhiên, như với bất kỳ loại đầu tư nào khác, việc hiểu rõ và thực hiện nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi tham gia là rất quan trọng. Hy vọng qua bài viết trên, Tikop đã giúp bạn biết cách sử dụng các chiến lược đầu tư phù hợp và tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của đầu tư, từ đó có thể tận dụng được lợi ích của hàng hóa phái sinh một cách an toàn và hiệu quả. Đừng quên theo dõi chuyên mục kiến thức đầu tư để cập nhật nhiều bài học bổ ích.