Sàn giao dịch chứng khoán là gì?
Sàn giao dịch chứng khoán là nơi diễn ra các hoạt động mua bán, chuyển nhượng các loại chứng khoán như cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ, chứng khoán phái sinh và nhiều tài sản tài chính khác. Đây là nơi kết nối giữa người mua và người bán, giúp các giao dịch được thực hiện công khai, minh bạch và đúng pháp luật.
Ngoài việc thực hiện giao dịch, sàn chứng khoán còn đóng vai trò trung gian hỗ trợ doanh nghiệp phát hành hoặc thu hồi chứng khoán, thực hiện các nghĩa vụ liên quan đến vốn và nợ như chi trả cổ tức cho cổ đông, thanh toán lãi suất trái phiếu,…
Sàn cũng là nơi cung cấp thông tin tài chính, báo cáo định kỳ và các tài liệu đầu tư từ các công ty niêm yết. Điều này giúp nhà đầu tư có đầy đủ dữ liệu để phân tích, đánh giá trước khi đưa ra quyết định đầu tư.
Có thể hình dung, sàn giao dịch chứng khoán giống như một "chợ tài chính" hiện đại, nơi nhà đầu tư tìm kiếm cơ hội sinh lời, đồng thời chia sẻ rủi ro trong hoạt động đầu tư. Nhờ sự tồn tại của sàn, thị trường chứng khoán trở nên minh bạch, có tổ chức và hiệu quả hơn.
Vai trò của các sàn giao dịch chứng khoán
Nếu các giao dịch chứng khoán không được thực hiện trên cùng một sàn chứng khoán uy tín, các nhà đầu tư sẽ gặp phải rất nhiều các rủi ro bởi không ai có thể đứng ra để đảm bảo đối tượng giao dịch với bạn đang là tốt.
Không có một quy định, hoặc quy chế nào dùng để ràng buộc các bên tham gia thì nguy cơ bị thiệt hại của các nhà đầu tư sẽ hoàn toàn có thể xảy ra. Sau đây sẽ là một số các vai trò chủ chốt mà chỉ có những sàn giao dịch chứng khoán mới có thể thực hiện được.
Đối với các nhà đầu tư
Đối với các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức, sàn giao dịch chứng khoán đóng vai trò là cầu nối trung gian giúp hiện thực hóa các giao dịch mua - bán chứng khoán nhằm mục tiêu sinh lời. Thông qua sàn, nhà đầu tư có thể lựa chọn và giao dịch đa dạng các loại tài sản như cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ hay chứng khoán phái sinh một cách minh bạch và an toàn.
Bên cạnh đó, sàn chứng khoán cũng cung cấp các thông tin tài chính minh bạch, dữ liệu thị trường và hướng dẫn giao dịch, đặc biệt hữu ích cho các nhà đầu tư mới. Nhờ đó, nhà đầu tư có thêm cơ sở để ra quyết định đúng đắn và giảm thiểu rủi ro khi tham gia thị trường.
Đối với các doanh nghiệp, công ty, đơn vị phát hành mã
Với các công ty và doanh nghiệp, sàn giao dịch chứng khoán là kênh huy động vốn hiệu quả thông qua việc phát hành cổ phiếu hoặc trái phiếu ra công chúng. Việc niêm yết trên sàn không chỉ giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn lớn từ công chúng mà còn nâng cao uy tín, minh bạch hóa hoạt động tài chính và quản trị.
Nguồn vốn huy động được sẽ giúp doanh nghiệp đầu tư mở rộng sản xuất, cải tiến công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh, từ đó gia tăng giá trị doanh nghiệp và mang lại lợi ích cho cổ đông.
Đối với nền kinh tế vĩ mô
Trên phạm vi vĩ mô, sàn giao dịch chứng khoán đóng vai trò như một kênh dẫn vốn quan trọng trong nền kinh tế. Thị trường chứng khoán giúp lưu chuyển dòng tiền từ nhà đầu tư đến các khu vực, ngành nghề đang cần vốn, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp phát triển bền vững.
Bên cạnh đó, thị trường chứng khoán còn giúp tăng tính minh bạch tài chính, nâng cao hiệu quả phân bổ nguồn lực xã hội, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo công ăn việc làm và ổn định thị trường tài chính quốc gia.
Phân loại sàn giao dịch chứng khoán
Có rất nhiều các cách phân loại sàn giao dịch chứng khoán, trong đó thì phổ biến nhất phải kể đến là:
Phân loại theo các cách tiếp cận giao dịch: Trực tiếp đến giao dịch tại sàn và giao dịch online.
Phân loại dựa theo hình thức: Sàn giao dịch tập trung và sàn giao dịch phi tập trung.
Phân loại dựa theo sự quản lý: Có sự quản lý từ đơn vị Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và sàn giao dịch không có thuộc sự quản lý của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.
Trong các nội dung dưới đây, Tikop sẽ chỉ đề cập đến việc phân loại các sàn giao dịch theo cách tiếp cận, vì đây gần như được xem là một trong những sự thay đổi lớn trong hình thức hoạt động giao dịch về sự sôi động của toàn bộ thị trường.
Sàn giao dịch truyền thống
Sàn giao dịch truyền thống là nơi các hoạt động mua bán chứng khoán diễn ra trực tiếp tại quầy, dưới sự hỗ trợ của đội ngũ chuyên viên tư vấn giàu kinh nghiệm. Tại đây, nhà đầu tư có thể nhận được sự tư vấn cá nhân hóa về giao dịch, đặt lệnh, cập nhật thông tin thị trường và các chiến lược đầu tư phù hợp.
Ngày nay, các sàn giao dịch truyền thống không còn là nơi đặt lệnh chủ yếu nữa mà chuyển dần vai trò sang tư vấn và hỗ trợ phân tích tài chính. Việc đặt lệnh giao dịch hiện nay đã được số hóa thông qua các nền tảng trực tuyến.
Ưu điểm:
- Nhà đầu tư nhận được sự hỗ trợ trực tiếp từ các chuyên viên có chuyên môn cao.
- Phù hợp với nhà đầu tư mới cần định hướng và hỗ trợ cá nhân.
Nhược điểm:
- Tốn thời gian và chi phí đi lại.
- Hạn chế về tốc độ cập nhật thị trường và giao dịch nếu so với nền tảng online.
Sàn giao dịch truyền thống
Sàn chứng khoán trực tuyến
Sàn giao dịch chứng khoán trực tuyến là hình thức giao dịch hiện đại, cho phép nhà đầu tư thực hiện mọi thao tác từ đăng ký tài khoản, nạp tiền đến đặt lệnh mua bán chỉ với vài thao tác trên thiết bị kết nối internet như máy tính, điện thoại thông minh hay máy tính bảng.
Sự phát triển của công nghệ đã giúp các sàn online tích hợp nhiều công cụ phân tích, định giá cổ phiếu, trái phiếu và dữ liệu thị trường theo thời gian thực, hỗ trợ nhà đầu tư đưa ra quyết định hiệu quả hơn.
Ưu điểm:
- Tiết kiệm thời gian và chi phí giao dịch.
- Cập nhật dữ liệu thị trường nhanh chóng, chính xác.
- Tích hợp nhiều công cụ hỗ trợ phân tích đầu tư chuyên sâu.
Nhược điểm:
- Giao dịch thuận tiện dễ khiến nhà đầu tư chủ quan, đưa ra quyết định nóng vội.
- Yêu cầu nhà đầu tư phải có kiến thức tốt về thị trường, phân tích tài chính và quản trị rủi ro.
>> Xem thêm: Hệ thống KRX là gì? Kỳ vọng vận hành hệ thống KRX chứng khoán
Sàn giao dịch trực tuyến
Các sàn giao dịch chứng khoán uy tín tại Việt Nam
Tại Việt Nam, các sàn giao dịch chứng khoán xuất hiện ngày càng trở nên nhiều hơn, làm cho các nhà đầu tư phân vân về vấn đề chất lượng và uy tín khi tham gia. Trong bài viết này, cùng Tikop tìm hiểu các sàn chứng khoán uy tín nhất tại Việt Nam để các bạn yên tâm đầu tư nhé.
Sàn chứng khoán HoSE
Sàn HoSE được thành lập từ năm 2000, là sàn giao dịch lớn nhất Việt Nam và trực thuộc Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Đây là nơi niêm yết của hàng trăm doanh nghiệp lớn, có nền tảng tài chính ổn định và minh bạch.
Sàn HoSE nổi bật với chỉ số VN30, đại diện cho 30 cổ phiếu có vốn hóa lớn, tính thanh khoản cao và ảnh hưởng mạnh đến thị trường. Tiêu chuẩn niêm yết tại HoSE rất khắt khe, vì vậy các doanh nghiệp được phép giao dịch tại đây đều đã qua quá trình thẩm định kỹ càng.
Sàn giao dịch chứng khoán HoSE
Sàn HNX
Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) được thành lập vào năm 2009, cũng nằm dưới sự quản lý của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Đây là sàn giao dịch với chức năng quản lý và tổ chức thị trường cho nhiều loại sản phẩm tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ ETF, chứng khoán phái sinh,…
HNX hiện có hơn 70 công ty chứng khoán thành viên tham gia giao dịch. Không giống HoSE, HNX không quy định đơn vị giao dịch cố định đối với các giao dịch thỏa thuận, giúp linh hoạt hơn trong hoạt động đầu tư.
Sàn giao dịch chứng khoán HNX
Sàn Upcom
sàn Upcom ra đời cùng năm với HNX - 2009, và cũng được vận hành bởi Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội. Tuy nhiên, sàn này dành cho các doanh nghiệp chưa đủ điều kiện niêm yết chính thức trên HoSE hoặc HNX.
Dù tiêu chuẩn niêm yết không quá khắt khe, nhưng UPCoM đóng vai trò như “trạm trung chuyển” để các doanh nghiệp làm quen với cơ chế thị trường trước khi lên sàn lớn. Ngoài ra, UPCoM vẫn phải tuân thủ quy định quản lý từ nhà nước, đảm bảo sự minh bạch tương đối cao.
Sàn giao dịch chứng khoán UPCoM
So sánh sự khác nhau giữa các sàn chứng khoán Việt Nam
| HoSE | HNX | UPCoM | |
| Thời gian giao dịch | - Phiên sáng: 9h00 - Phiên chiều: 15h00 (từ thứ 2 đến thứ 6 hàng tuần) | - Phiên sáng: 9h00 - 11h30 - Phiên chiều: 13h00 - 15h00 (từ thứ 2 đến thứ 6 hàng tuần) | - Phiên sáng: 9h00 - 11h30 - Phiên chiều: 13h00 - 15h00 (từ thứ 2 đến thứ 6 hàng tuần) |
| Nguyên tắc khớp lệnh | - Ưu tiên về giá. - Ưu tiên về thời gian. | - Ưu tiên về giá. - Ưu tiên về thời gian. | - Ưu tiên về giá. - Ưu tiên về thời gian. |
| Các lệnh cho phép | - Lệnh ATO - Lệnh LO - Lệnh ATC - Lệnh MP | - Lệnh LO - Lệnh MP - Lệnh ATC - Lệnh PLO | - Lệnh LO |
| Phương thức khớp lệnh | - Khớp lệnh định kỳ - Khớp lệnh liên tục - Khớp lệnh thỏa thuận | - Khớp lệnh định kỳ - Khớp lệnh liên tục - Khớp lệnh thỏa thuận | - Khớp lệnh liên tục - Khớp lệnh thỏa thuận |
| Mức giao dịch tối thiểu | - 100 cổ phiếu đối với chứng chỉ quỹ đóng và quỹ ETF. - 500.000 cổ phiếu chứng chỉ quỹ đóng và ETF. - 20.000 cổ phiếu trong 1 lần giao dịch thỏa thuận. | - 100 cổ phiếu, chứng chỉ quỹ ETF, trái phiếu cho mỗi giao dịch. - 5.000 cổ phiếu, chứng chỉ quỹ ETF trong 1 lần giao dịch thỏa thuận. - Các giao dịch lô lẻ từ 1 - 99 cổ phiếu, chứng chỉ quỹ ETF, trái phiếu. | - Từ 1 đến 99 cổ phiếu với giao dịch lô lẻ. |
| Thời gian thanh toán | Từ 1 - 2 ngày (kể từ ngày đặt lệnh) | Trong vòng 3 ngày kể từ ngày đặt lệnh. | Trước 12h00 ngày thứ 2 kể từ ngày đặt lệnh. |
Một số các sàn giao dịch chứng khoán quốc tế uy tín
Ngoài ra, trên thị trường quốc tế cũng có hàng loạt các sàn giao dịch chứng khoán cực kỳ uy tín cho các nhà đầu tư, phải kể đến một số cái tên như sau:
Sàn chứng khoán NASDAQ
NASDAQ là một trong những sàn chứng khoán quốc tế lớn thứ 2 có mặt tại Hoa Kỳ, chỉ sau NYSE. Sàn giao dịch này được thành lập vào năm 1971.
Đồng thời, đây cũng sẽ là sàn chứng khoán có được vốn hoá lớn thứ hai thế giới. Rất nhiều các công ty công nghệ lớn đều được tiến hành niêm yết tại đây. NASDAQ cũng được cho là sàn chứng khoán đầu tiên trên thế giới cho phép sử dụng các hoạt động giao dịch điện tử.
Không chỉ dừng lại ở đó, sàn NASDAQ còn trở thành một trong những sàn giao dịch chứng khoán tiên phong trong hoạt động thương mại hóa công nghệ điện toán đám mây để lưu trữ dữ liệu.
Nguồn vốn hóa: 24,56 nghìn tỷ USD.
Các mã cổ phiếu tiêu biểu nhất: Amazon (AMZN), Google (GOOG), Yahoo (YAHOF),v.v.
Website: https://www.nasdaq.com/
Sàn giao dịch chứng khoán Nasdaq
Sàn giao dịch chứng khoán New York
Sàn giao dịch chứng khoán New York còn được gọi với tên là New York Stock Exchange – NYSE, có trụ sở đặt tại Thành phố New York, Mỹ.
NYSE là một trong những sàn giao dịch chứng khoán lớn nhất thế giới tính về mặt giá trị vốn hóa thị trường và cũng là sàn lớn thứ hai trên thế giới nếu tính toán theo số lượng các công ty niêm yết.
Sàn giao dịch này được thành lập vào năm 1972, là một trong các sàn chứng khoán có lịch sử hoạt động được cho là lâu đời nhất thế giới. Đây là nơi niêm yết của rất nhiều các doanh nghiệp lớn trên toàn cầu. Việc giao dịch chứng khoán tại sàn sẽ được thực hiện theo các hình thức đấu giá liên tục.
Nguồn vốn hoá: 25,24 nghìn tỷ USD.
Các mã cổ phiếu tiêu biểu nhất: Coca-Cola Co (KO), International Business Machines (IBM), Pfizer (PFE), v.v.
- Website: https://www.nyse.com/
>> Xem thêm: TOP 13 sàn chứng khoán quốc tế lớn nhất theo vốn hóa hiện nay
Sàn giao dịch chứng khoán New York
Sàn giao dịch chứng khoán London
Sàn giao dịch chứng khoán London hay còn được gọi là LSE. Đây là sàn giao dịch chứng khoán được đánh giá là lớn nhất châu Âu. LSE được thành lập vào năm 1801, cũng là một trong những sàn giao dịch quốc tế lớn nhất thế giới với khoảng gần 3.000 công ty niêm yết thuộc về 70 quốc gia.
Nguồn vốn hoá: 3,57 nghìn tỷ USD.
Các mã cổ phiếu tiêu biểu nhất: Rolls-Royce Holdings (RR), Polymetal International PLC (POLY), v.v
- Website: http://www.londonstockexchange.com/
Sàn giao dịch chứng khoán London
Sàn giao dịch chứng khoán Thượng Hải
Sàn giao dịch chứng khoán Thượng Hải (SSE) đã được thành lập vào ngày 26 tháng 11 năm 1990 tại Trung Quốc. Đây là một trong những sàn giao dịch quốc tế lớn nhất tại đất nước tỷ dân tính về khối lượng giao dịch.
Nguồn vốn hoá: 5,5 nghìn tỷ USD.
Các mã cổ phiếu tiêu biểu nhất: Air China A, Bank of Beijing, Bank of Shanghai,….
- Website: http://english.sse.com.cn/
Sàn giao dịch chứng khoán Thượng Hải
Sàn giao dịch Tokyo
Sàn giao dịch chứng khoán Tokyo hay còn được gọi tắt là hay TSE, được thành lập vào năm 1878. TSE có đến khoảng 2271 công ty nội địa và gần 31 công ty nước ngoài đã tiến hành niêm yết.
Sở giao dịch này có tổng giá trị vốn hóa của toàn bộ cổ phiếu niêm yết tính tới tháng 2 năm 2023 là 6.170 tỷ USD. Trong lịch sử, thì sàn giao dịch chứng khoán Tokyo đã từng vượt qua cả sàn NYSE về giá trị vốn hóa trên thị trường vào năm 1989.
Nguồn vốn hoá: 6.170 nghìn tỷ USD.
Các mã cổ phiếu tiêu biểu nhất: Canon (7751), Sony Corporation (6758), Toyota (7203), v.v
- Website: http://www.tse.or.jp/
Sàn giao dịch chứng khoán Tokyo
Sàn giao dịch chứng khoán Hồng Kông
Sàn giao dịch chứng khoán Hồng Kông còn có tên gọi đầy đủ là Hong Kong Exchanges And Clearing Limited – HKEX. Đây là một trong những sàn chứng khoán thuộc nhóm đứng đầu châu Á với khoảng 1.500 công ty đã niêm yết hoạt động.
HKEX được thành lập vào năm 2000 và sau đó đã cùng với sự sát nhập của các tổ chức, cùng hàng loạt công ty chứng khoán, sàn đã được niêm yết trên thị trường bắt đầu vào ngày 27/6/2000.
Nguồn vốn hoá: 4,83 nghìn tỷ USD.
Các mã cổ phiếu tiêu biểu nhất: Alibaba (BABA), JD.com (JD), Baidu (BIDU),v.v
- Website: https://www.hkex.com.hk/
Sàn giao dịch chứng khoán Hồng Kông
Trên đây Tikop đã tổng hợp các thông tin cơ bản về các sàn giao dịch chứng khoán uy tín hiện nay tại Việt Nam. Cho dù các bạn là một nhà đầu tư mới bước chân vào thị trường hay là một nhà đầu tư đã lâu năm thì việc củng cố kiến thức căn bản, cũng như cập nhật thông tin liên tục và nâng cao kỹ năng mỗi ngày vẫn là điều vô cùng cần thiết.
Tải ứng dụng 
