Bear market là gì? Nguyên nhân & Cách xác định thị trường gấu

Bear market là gì?

Khái niệm Bear market

Bear Market là thuật ngữ dùng để mô tả giai đoạn giá của các tài sản, đặc biệt là cổ phiếu, giảm liên tục trong một thời gian dài. Theo định nghĩa chung, thị trường được xem là Bear Market khi giá một chứng khoán hoặc hàng hoá riêng lẻ giảm hơn 20% từ mức cao nhất và kéo dài trong vòng ít nhất 2 tháng.

Đặc biệt, thị trường gấu cũng là lúc các nhà đầu tư e ngại rủi ro hơn tìm kiếm rủi ro. Lý do bởi giá cổ phiếu lúc này đang trên đà giảm liên tục và tác động bởi sự trì trệ của nền kinh tế. Việc hiểu rõ về Bear Market và cách thức đầu tư trong giai đoạn này sẽ giúp nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro và tối đa hóa lợi nhuận.

Bear market hay được gọi là thị trường con gấu

Ví dụ về Bear market

Thị trường giá xuống đầu tiên và nổi tiếng nhất là cuộc Đại suy thoái toàn cầu (1929-1939) kéo dài gần 1 thập niên khiến 1/4 người dân Mỹ bị thất nghiệp.

Ngoài ra, các ví dụ khác về hiện tượng Bear market như: Bong bóng Dot-com năm 2000 và cuộc khủng hoảng nhà đất năm 2007–2008. 

>> Xem thêm: Suy thoái kinh tế là gì? Dấu hiệu và ảnh hưởng của suy thoái kinh tế

Các giai đoạn của thị trường gấu (Bear market)

Thị trường gấu được chia làm 4 giai đoạn gồm:

• Giai đoạn đầu tiên: Giá chứng khoán lên cao, tâm lý nhà đầu tư lạc quan và thực hiện khối lượng giao dịch lớn. Cuối giai đoạn, nhà đầu tư rút khỏi thị trường và thu về lợi nhuận.
• Giai đoạn 2: Thời điểm giá cổ phiếu bắt đầu giảm mạnh, lợi nhuận của công ty bắt đầu giảm. Đặc biệt, các chỉ số kinh tế bắt đầu giảm dưới mức trung bình khiến một nhóm nhà đầu tư cảm thấy bất an và hoảng loạn đi bán tháo cổ phiếu.
• Giai đoạn 3: Các nhà đầu cơ bắt đầu tham gia vào thị trường, họ tin rằng thị trường đã chạm đáy. Lúc này, mức giá và khối lượng giao dịch tăng ít. Tuy nhiên, sự phục hồi này chỉ là tạm thời và giá cổ phiếu sẽ tiếp tục giảm.
• Giai đoạn 4: Mức giá cổ phiếu vẫn giảm nhưng chậm hơn. Khi đó, nhà đầu tư nhận được tín hiệu tốt và bắt đầu mua vào chứng khoán giúp thị trường giá xuống dần chuyển thành thị trường giá lên.

Ví dụ về sự biến động của thị trường khi Bear market

Đặc điểm của Bear market (Thị trường gấu)

Giá giảm liên tục

Tình trạng giảm giá liên tục là dấu hiệu rõ ràng nhất của thị trường Bear market. Tại thời điểm này, mức giá của cổ phiếu, hàng hoá, tiền tệ giảm liên tục trong thời gian dài. Các chỉ số thị trường như giá vàng, chứng khoán, tỷ giá tiền tệ sẽ phản ánh rõ nét nhất sự biến động này.

Minh chứng rõ nhất là tình hình thị trường tiền điện tử năm 2018, giá Bitcoin giảm từ mức cao nhất 20.000 USD vào tháng 12/2017 xuống 3.122 USD vào tháng 12/2018, giảm 84.4%.

Sự suy giảm của nền kinh tế

Sự suy giảm của các chỉ số kinh tế quan trọng có thể là dấu hiệu cho thấy thị trường con gấu đang đến gần. Cụ thể, khi tốc độ tăng trưởng GDP của một quốc gia giảm cho thấy nền kinh tế đang suy yếu, có thể dẫn đến giảm lợi nhuận doanh nghiệp và giảm giá cổ phiếu.

Tương tự, các chỉ số kinh tế quan trọng như tiêu dùng, xuất nhập khẩu, chỉ số việc làm giảm cũng là dấu hiệu của thị trường giá xuống. Hệ quả dẫn đến nhà đầu tư bất an, bi quan trước biến động bất thường của thị trường.

Kinh tế suy giảm khi thị trường Bear market

Khối lượng giao dịch tăng

Khi nhà đầu tư lo lắng về xu hướng giảm của thị trường, họ có thể bán tháo cổ phiếu để cắt lỗ hoặc bảo vệ lợi nhuận. Hoạt động bán tháo mạnh mẽ này sẽ làm tăng khối lượng giao dịch. 

Ngoài ra, trong thị trường con gấu, một số nhà đầu cơ có thể sử dụng các chiến lược đầu cơ ngắn hạn để kiếm lợi nhuận từ biến động giá. Hoạt động đầu cơ này cũng góp phần làm tăng khối lượng giao dịch. 

Ngoài ra, khối lượng giao dịch cao có thể cho thấy sự lo lắng của nhà đầu tư và dẫn đến giảm giá trị tài sản. 

Hành vi của nhà đầu tư

Khi thị trường giảm giá, nhà đầu tư có thể hoảng loạn và bán tháo tài sản để bảo vệ lợi nhuận hoặc tránh rủi ro. Hoạt động bán tháo này có thể dẫn đến giảm giá mạnh hơn và kéo dài thị trường con gấu.

Ngoài ra, khi nhà đầu tư thấy giá cổ phiếu tăng nhẹ, họ có thể vội vàng mua vào để tránh bỏ lỡ cơ hội. Tuy nhiên, điều này có thể khiến họ mua vào giá cao và chịu lỗ khi thị trường tiếp tục giảm. Đây là dấu hiệu bạn đang FOMO theo thị trường do tâm lý lo sợ khi đầu tư.

>> Xem thêm: Rủi ro đầu tư chứng khoán mà các nhà đầu tư phải đối mặt

Nhà đầu tư bi quan khi thị trường giá xuống

Cách xác định thị trường là Bull market hay Bear market?

Thị trường Bull Market, hay còn gọi là thị trường bò. Đây là giai đoạn mà giá trị tài sản, đặc biệt là cổ phiếu, tăng liên tục trong một thời gian dài và thường kéo dài hơn 2 tháng. Khi thị trường Bull Market, tâm lý nhà đầu tư lạc quan, tin tưởng vào thị trường tăng trưởng. Ngược lại, tại Bear Market, họ có tâm lý bi quan, lo lắng và sợ hãi.

Việc xác định thị trường Bull market hay Bear market không phụ thuộc vào phản ứng của thị trường khi gặp biến động cụ thể mà dựa vào cách thị trường hoạt động tại thời điểm đó. Trong một số trường hợp, thị trường có thể đi ngang mà không xuất hiện bất cứ biến động nào rõ ràng.

Cách nhận biết thị trường Bear market trong chứng khoán

Nhà đầu tư có thể nhận biết thị trường gấu qua dấu hiệu các chỉ số chứng khoán chính giảm ít nhất 20% từ mốc giá cao nhất trong thời gian ít nhất 2 tháng. Minh chứng cụ thể là năm 1987, thời kỳ thị trường gấu xuất hiện liên tục tại Hồng Kông. 

Bên cạnh đó, tình trạng Bear market xảy ra gần nhất tại Việt Nam vào năm 2020, khi chứng khoán VN-Index giảm hơn 30% chỉ trong 3 tháng do đại dịch Covid-19. 

>> Xem thêm: Đầu tư chứng khoán là gì? Hướng dẫn cách đầu tư chứng khoán

Thị trường giá xuống năm 1987 tại Hồng Kông

Phân biệt Bull market và Bear market chi tiết

Các nhà đầu tư nên làm gì trong thời kỳ Bear market?

Đa dạng hóa danh mục đầu tư

Nguyên tắc "Không bỏ tất cả trứng vào một giỏ" được ưu tiên hàng đầu với nhà đầu tư tham gia thị trường thời kỳ Bear market. Đứng trước sự biến động bất ngờ của thị trường,giai đoạn này, nhà đầu tư nên cân nhắc đa dạng hóa danh mục đầu tư để giảm thiểu rủi ro. Một số danh mục đầu tư phổ biến như:

• Cổ phiếu: Mặc dù có rủi ro cao trong Bear Market, nhưng cổ phiếu có khả năng sinh lời cao trong dài hạn.
• Trái phiếu: Rủi ro thấp hơn cổ phiếu, mang lại thu nhập ổn định.

Nhà đầu tư nên chia nhỏ danh mục tùy thuộc vào khẩu vị rủi ro và mục tiêu. Ví dụ: 60% trái phiếu, 40% cổ phiếu cho nhà đầu tư ưa thích sự an toàn. Hoặc 40% trái phiếu, 60% cổ phiếu cho nhà đầu tư chấp nhận rủi ro cao hơn.

>> Xem thêm: Nên đầu tư cổ phiếu hay trái phiếu? So sánh cổ phiếu và trái phiếu

Đầu tư vào cổ phiếu, trái phiếu

Áp dụng chiến lược DCA (trung bình giá)

Chiến lược DCA (Dollar-Cost Averaging) là phương pháp đầu tư chia nhỏ số tiền đầu tư và mua vào định kỳ, bất kể giá thị trường. Chiến lược này giúp giảm thiểu rủi ro do biến động thị trường và trung bình giá vốn đầu tư theo thời gian.

Thời kỳ Bear Market là cơ hội để mua vào cổ phiếu tốt với giá rẻ. DCA giúp nhà đầu tư tích lũy dần cổ phiếu trong thời gian thị trường giảm giá. Đặc biệt, DCA sẽ giúp bạn giảm bớt nỗi lo về biến động thị trường và kiên nhẫn với chiến lược đầu tư dài hạn.

Tập trung đầu tư dài hạn

Bear Market có thể kéo dài, do đó nhà đầu tư cần kiên nhẫn và không nên hoảng loạn khi thị trường biến động. Nguyên tắc giúp bạn vững tâm lý khi đầu tư thời điểm này đó là chọn cổ phiếu của các công ty có nền tảng kinh doanh vững chắc và lợi thế cạnh tranh. 

Thị trường gấu sẽ là thước đo mức độ kiên trì và quyết tâm của các nhà đầu tư. Khi thị trường tăng giá trở lại, nhà đầu tư sẽ kiếm được lợi nhuận cao từ những cổ phiếu đã mua vào.

>> Xem thêm: Đầu tư chứng khoán dài hạn là gì? Chiến lược đầu tư hiệu quả nhất

Lựa chọn cổ phiếu có tính ổn định

Trong giai đoạn này, việc lựa chọn cổ phiếu ổn định là rất quan trọng để giảm thiểu rủi ro và bảo vệ khoản đầu tư của bạn. Nhà đầu tư nên chọn các nhóm ngành ít biến động như:

• Ngành ít bị ảnh hưởng bởi biến động thị trường: như hàng tiêu dùng nhanh FMCG, y tế, xăng dầu, điện lực…
• Ngành có nhu cầu thiết yếu: Nhu cầu tiêu dùng ít thay đổi theo biến động kinh tế.
• Ngành có lợi thế cạnh tranh: Doanh nghiệp có vị trí độc quyền hoặc có lợi thế cạnh tranh so với đối thủ.

Đầu tư mã cổ phiếu ngành có tính ổn định

Gửi tiết kiệm ngân hàng & mua vàng dự trữ

Trong thời kỳ Bear market, nhiều người có xu hướng gửi tiết kiệm ngân hàng hoặc mua vàng dự trữ để bảo toàn vốn. Đặc biệt, gửi tiết kiệm có ưu điểm là tính thanh khoản cao, dễ dàng rút tiền khi cần thiết. Còn đầu tư vàng được xem là kênh trú ẩn an toàn trong thời kỳ bất ổn kinh tế, càng lạm phát, giá vàng càng tăng cao.

Đây là những cách giúp bạn tối ưu hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro trong thời kỳ khó khăn của thị trường.

>> Xem thêm: Nên mua vàng hay gửi tiết kiệm? Cách dùng tiền nhàn rỗi hiệu quả

Học hỏi thêm & nghiên cứu thị trường

Nhà đầu tư có thể tìm hiểu về những xu hướng mới và những ngành nghề tiềm năng trong tương lai. Để làm được điều này, bạn cần phải theo dõi thường xuyên các chỉ số kinh tế, các báo cáo tài chính của các công ty, và các tin tức liên quan đến thị trường. 

Ngoài ra, bạn cũng nên đọc sách, xem video, hoặc tham gia các khóa học về đầu tư để nâng cao kiến thức và kỹ năng của mình. Học hỏi thêm và nghiên cứu thị trường trong thời kỳ Bear market không chỉ giúp bạn tối ưu hóa lợi nhuận, mà còn giúp bạn phát triển tư duy phân tích và chiến lược đầu tư.

Nghiên cứu thị trường để ra quyết định đầu tư đúng đắn

Những sai lầm cần tránh trong thị trường con gấu (Bear market)

Bán tháo các cổ phiếu, quỹ đầu tư

Tránh bán tháo quỹ đầu tư và cổ phiếu là lời khuyên của nhiều chuyên gia tài chính, khi cho rằng việc bán tháo sẽ gây thiệt hại cho người đầu tư và làm giảm giá trị của thị trường. 

Thay vào đó, các nhà đầu tư nên giữ vững niềm tin, tận dụng cơ hội mua vào những cổ phiếu có tiềm năng tăng trưởng và đa dạng hóa danh mục để giảm rủi ro. Bằng cách này, bạn có thể vượt qua giai đoạn khó khăn và chuẩn bị cho sự phục hồi của thị trường.

>> Xem thêm: Quỹ đầu tư chứng khoán là gì? Các quỹ đầu tư chứng khoán ở Việt Nam

Không đánh giá lại các danh mục đầu tư

Không đánh giá lại các danh mục đầu tư có thể dẫn đến việc bán tháo và chấp nhận lỗ lớn. Khi thị trường bear market, nhiều nhà đầu tư có xu hướng bị hoảng loạn và bán cắt lỗ các tài sản của mình để giảm thiểu rủi ro. Tuy nhiên, việc này có thể làm cho họ bỏ lỡ cơ hội hồi phục của thị trường và mất đi lợi nhuận tiềm năng trong tương lai.

Khi thị trường gấu xuất hiện, nhà đầu tư nên thay đổi quan điểm và chiến lược đầu tư của mình để phù hợp với xu hướng hiện tại. 

Đánh giá lại danh mục đầu tư để giảm thiểu rủi ro

Không có điểm dừng lỗ

Điểm dừng lỗ là một mức giá được xác định trước, nếu giá cổ phiếu giảm xuống dưới mức này, nhà đầu tư sẽ bán ra để hạn chế thiệt hại.

Cách làm này giúp nhà đầu tư tránh bị mắc kẹt trong những cổ phiếu yếu kém, giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa lợi nhuận. Không có điểm dừng lỗ có thể khiến nhà đầu tư bị mất vốn nặng nề, hoặc bỏ lỡ cơ hội mua vào những cổ phiếu khác có triển vọng hơn trong thị trường Bear market.

Cố gắng bắt đáy

Việc nỗ lực bắt đáy có thể dẫn đến tình trạng mất nhiều tiền hơn và bỏ lỡ cơ hội hồi phục. Khi đầu tư trong thị trường gấu, bạn nên có chiến lược rõ ràng, phân bổ vốn hợp lý và chọn những cổ phiếu có tốt. Bạn cũng nên theo dõi các chỉ số kinh tế và tin tức để nhận biết dấu hiệu của sự chuyển mình của thị trường. 

Bị ảnh hưởng bởi quá nhiều người

Bear Market chỉ là giai đoạn tạm thời của thị trường, do đó, nhà đầu tư hãy giữ bình tĩnh và không nên hoảng loạn bởi những biến động ngắn hạn. Đặc biệt, bạn không nên nghe theo lời khuyên của người khác mà không nghiên cứu kỹ lưỡng. Việc tự mình nghiên cứu và đánh giá các cổ phiếu trước khi mua vào sẽ đảm bảo an toàn khi đầu tư.

Không nên nghe tư vấn đầu tư từ quá nhiều người

Các câu hỏi thường gặp về Bear market (thị trường gấu)

Thị trường con gấu kéo dài bao lâu?

Thông thường, thị trường con gấu thường kéo dài trên 2 tháng.

Có nên mua cổ phiếu trong Bear market (thị trường con gấu)?

Việc mua cổ phiếu trong Bear Market (thị trường con gấu) là một quyết định mang tính cá nhân và phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm: Mức độ chấp nhận rủi ro, khả năng tài chính, mục tiêu đầu tư, tình hình thị trường. 

Do đó, nếu bạn là nhà đầu tư lâu năm, có nhiều kinh nghiệm thực chiến khi thị trường gặp nhiều biến động. Bạn có thể lựa chọn đầu tư vào thị trường gấu tại thời điểm mức giá bán giảm xuống đợi cơ hội phục hồi.

Nên đầu tư gì khi Bear market?

Khi thị trường xuất hiện tình trạng Bear market, bạn có thể đầu tư vào vàng, gửi tiết kiệm. Đây đều là kênh đầu tư an toàn, ít rủi ro và biến động khi thị trường lên xuống bất thường.

Như vậy, Tikop đã giúp bạn đọc tìm hiểu chi tiết về Bear market là gì và các đặc điểm của thị trường này. Để tìm hiểu thêm về Bear Market và các kênh đầu tư tiềm năng trong giai đoạn sắp tới, bạn có thể tham khảo thêm nhiều bài viết hấp dẫn tại chuyên mục đầu tư chứng khoán của Tikop.