Cung tiền là gì? Tác động của cung tiền đối với nền kinh tế hiện nay

Cung tiền là gì?

Khái niệm cung tiền

Trong kinh tế học, cung tiền tệ là tổng số tiền mà một quốc gia hoặc khu vực cụ thể đưa vào lưu thông. Cung tiền bao gồm tiền mặt, tiền gửi ngân hàng và các tài sản tài chính dễ dàng chuyển đổi thành tiền mặt. Cung tiền ảnh hưởng đến lạm phát và hoạt động kinh tế chung của một quốc gia. Cụ thể, cung tiền tệ bao gồm tiền mà dân cư giữ trong tay, tiền gửi trong các ngân hàng và cả tiền của các tổ chức doanh nghiệp.

Cung tiền tệ có thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau như tiền mặt, tiền xu, tiền gửi trong ngân hàng và các loại giấy tờ thanh toán được pháp luật công nhận và lưu hành trên thị trường theo quy định của chính phủ.

>>Xem thêm: Tỷ lệ lạm phát Việt Nam qua các năm? Nguyên nhân và ảnh hưởng hiện nay

Cung tiền tiếng Anh là gì?

Cung tiền tệ tiếng Anh là Money Supply.

Tìm hiểu về cung tiền là gì?

Ví dụ về cung tiền

Việt Nam có tổng số tiền mặt, tiền gửi trong ngân hàng và các tài sản tài chính có thể dễ dàng chuyển đổi thành tiền mặt đang lưu thông là 100 tỷ VNĐ. Trong đó, có 20 tỷ VNĐ là tiền mặt được dân cư giữ trong tay, 60 tỷ VNĐ là tiền gửi trong các ngân hàng và 20 tỷ VNĐ là các loại tài sản tài chính khác có thể dễ dàng chuyển đổi thành tiền mặt.

Trong trường hợp này, cung tiền tệ của Việt Nam là 100 tỷ VNĐ. Cung tiền này có thể ảnh hưởng đến lạm phát và các hoạt động kinh tế khác trong Việt Nam, bởi vì mức độ cung tiền tệ có thể ảnh hưởng đến giá cả hàng hóa, dịch vụ và các chỉ số kinh tế khác.

Ai kiểm soát cung tiền?

Ngân hàng Trung ương là cơ quan chịu trách nhiệm kiểm soát cung tiền trong nền kinh tế thị trường. Ngân hàng Trung ương sử dụng các công cụ chính sách tiền tệ như thay đổi lãi suất, mua bán trái phiếu và điều chỉnh tỷ lệ dự trữ bắt buộc để tác động đến lượng tiền lưu thông. Các yếu tố khác như hoạt động của hệ thống ngân hàng và thói quen chi tiêu của người dân cũng có thể ảnh hưởng đến cung tiền.

Ở Việt Nam, ngân hàng Nhà nước (NHNN) là cơ quan chịu trách nhiệm kiểm soát cung tiền và sử dụng các công cụ tương tự để duy trì ổn định kinh tế.

>>Xem thêm: Hướng dẫn cách rút tiền, lấy tiền mặt từ thẻ tín dụng an toàn

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam là cơ quan chịu trách nhiệm kiểm soát cung tiền

Các loại cung tiền hiện nay

Khối tiền M0

Khối tiền M0 bao gồm toàn bộ tiền mặt và tiền xu đang lưu thông trong quốc gia hoặc vùng lãnh thổ tương ứng. Đây là loại cung tiền có tính thanh khoản cao nhất và dễ dàng thay đổi bằng cách gửi tiền hoặc rút tiền mặt khỏi ngân hàng. M0 không bao gồm lượng tiền được gửi trong các hệ thống ngân hàng.

Khối tiền M1 (Khối tiền tệ thanh toán - Transactions money)

Khối tiền M1 bao gồm tiền mặt đang lưu thông, tiền gửi không kỳ hạn trong ngân hàng và các công cụ thanh toán như séc. Đây là loại cung tiền có tính thanh khoản cao và được sử dụng rộng rãi trong các giao dịch hàng ngày. M1 thường được sử dụng để đo lường số tiền đang lưu thông trong nền kinh tế.

>>Xem thêm: Lãi suất tiền gửi là gì? So sánh lãi suất tiền gửi các ngân hàng

Khối tiền M2 (Khối tiền tệ mở rộng - Broad money)

Khối tiền M2 bao gồm tất cả các thành phần của M1 cộng thêm các khoản tiền gửi có kỳ hạn tại ngân hàng, chứng chỉ tiền gửi và một số loại tài sản tài chính gần như tiền mặt. M2 là loại cung tiền rộng và có tính thanh khoản kém hơn so với M1, nhưng vẫn có thể dễ dàng chuyển đổi thành tiền mặt.

Khối tiền M3

Khối tiền M3 là loại cung tiền rộng nhất, bao gồm tất cả các thành phần của M2 cộng thêm các khoản tiền gửi có kỳ hạn dài tại ngân hàng, quỹ thị trường tiền tệ của tổ chức và hợp đồng mua lại ngắn hạn (repo). Mặc dù M3 không còn được theo dõi rộng rãi như trước đây, nó vẫn cung cấp cái nhìn toàn diện về lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế.

Hoặc

>>Xem thêm: Hướng dẫn cách rút tiền thẻ ATM đúng cách, chi tiết nhất 2024

Các loại cung tiền phản ánh các mức độ thanh khoản khác nhau của các loại tiền

Các yếu tố ảnh hưởng đến cung tiền

Tỷ lệ dự trữ bắt buộc

Tỷ lệ dự trữ bắt buộc là tỷ lệ mà Ngân hàng Trung ương (NHTƯ) yêu cầu các ngân hàng thương mại phải giữ lại dự trữ tiền mặt. Phần còn lại của tiền gửi có thể được sử dụng cho vay hoặc đầu tư. Khi tỷ lệ này thay đổi, cung tiền sẽ bị ảnh hưởng.

Ví dụ: Giả sử Ngân hàng A có tổng tiền gửi là 1 tỷ đồng, tỷ lệ dự trữ bắt buộc là 10%. Nghĩa là Ngân hàng A chỉ cần giữ lại 100 triệu đồng trong két và có thể cho vay 900 triệu đồng. Nếu Ngân hàng Trung ương tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc lên 15%, thì Ngân hàng A sẽ phải giữ lại 150 triệu đồng. Dẫn đến việc Ngân hàng A chỉ có thể cho vay tối đa 850 triệu đồng, góp phần làm giảm cung tiền trong nền kinh tế.

>>Xem thêm: Hợp đồng Repo là gì? Cách tính lãi khi giao dịch Repo đơn giản

Tỷ lệ dự trữ bắt buộc là công cụ quan trọng mà NHTƯ sử dụng để kiểm soát cung tiền và ổn định nền kinh tế

Nghiệp vụ thị trường mở

Nghiệp vụ thị trường mở là một phương thức mà Ngân hàng Trung ương can thiệp vào thị trường tài chính bằng cách mua hoặc bán các chứng khoán như trái phiếu hoặc cổ phiếu. Hành động này có thể ảnh hưởng đến lượng tiền mặt mà các ngân hàng thương mại có sẵn và từ đó có thể tạo ra sự tăng hoặc giảm về cung tiền.

Ví dụ: Giả sử Ngân hàng Trung ương mua 2000 tỷ đồng trái phiếu chính phủ trên thị trường. Nghĩa là các ngân hàng thương mại bán đi các chứng khoán trị giá 2000 tỷ đồng cho Ngân hàng Trung ương. Trong quá trình này, Ngân hàng Trung ương chi trả bằng tiền mặt. Do đó, lượng tiền mặt trong hệ thống tài chính tăng lên. Tiền này sau đó có thể được sử dụng cho cho vay hoặc các mục đích khác, làm tăng cung tiền trong nền kinh tế.

Lãi suất chiết khấu

Lãi suất chiết khấu là mức lãi suất mà Ngân hàng Trung ương áp dụng khi cho các ngân hàng thương mại vay. Khi lãi suất chiết khấu tăng lên, các ngân hàng thương mại có xu hướng e ngại việc vay từ Ngân hàng Trung ương vì chi phí vay cao hơn. Thay vào đó, họ sẽ tự giữ lại nhiều tiền mặt hơn để đảm bảo có đủ nguồn tài chính để hoạt động. Hành động này có thể dẫn đến sự giảm về lượng tiền lưu thông trên thị trường, vì tiền mặt được giữ lại không được sử dụng cho các mục đích khác như cho vay hoặc đầu tư.

Lãi suất chiết khấu ảnh hưởng đến cung tiền và các hoạt động kinh tế khác trong nền kinh tế

Mối quan hệ giữa cung tiền và cầu tiền tệ

Mối quan hệ giữa cung tiền và cầu tiền tệ là một mối quan hệ phức tạp, trong đó sự thay đổi của cung tiền sẽ ảnh hưởng đến cầu tiền tệ và ngược lại, giá cả cũng sẽ biến động theo. Cung tiền là tổng lượng tiền trong nền kinh tế, do ngân hàng trung ương kiểm soát. Cầu tiền tệ là nhu cầu về tiền tệ của mọi người và doanh nghiệp để tiêu dùng và đầu tư.

Cung tiền tăng thì lãi suất giảm, kích thích việc chi tiêu và vay mượn, làm tăng cầu tiền tệ. Ngược lại, khi cầu tiền tăng, ngân hàng trung ương có thể tăng cung tiền để đáp ứng nhu cầu.

Tác động của cung tiền và cầu tiền tệ đến nền kinh tế làm ảnh hưởng đến lạm phát, tăng trưởng kinh tế và lãi suất. Việc này làm cho mối quan hệ giữa cung tiền và cầu tiền tệ trở nên quan trọng trong việc điều chỉnh hoạt động kinh tế và kiểm soát lạm phát.

>>Xem thêm: Tại sao lạm phát tăng thì lãi suất tăng? Quan hệ lạm phát, lãi suất

Mối quan hệ giữa cung tiền và cầu tiền tệ trong nền kinh tế là rất quan trọng

Tác động của cung tiền đối với nền kinh tế

Đối với nền kinh tế

Cung tiền là yếu tố quyết định trong nền kinh tế và sự thay đổi của nó có ảnh hưởng to lớn. Khi cung tiền tăng, lãi suất giảm, khuyến khích vay mượn và đầu tư, giúp kích thích sự phát triển kinh tế. Tuy nhiên, nếu không kiểm soát tốt, tăng quá mức có thể dẫn đến lạm phát, gây ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế.

Đối với thị trường chứng khoán

Cung tiền cũng ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán. Khi cung tiền tăng, thị trường có thể trở nên không ổn định, dẫn đến biến động. Ngược lại, khi cung tiền giảm, áp lực của lạm phát và rủi ro biến động có thể giảm. Cung tiền còn thúc đẩy hoạt động đầu tư và tạo áp lực lên các cơ quan quản lý thị trường để thực hiện các biện pháp ổn định và kiểm soát.

>> Xem thêm: Quy luật giá trị là gì? Tác động đến nền kinh tế như thế nào?

Những câu hỏi thường gặp

Ngân hàng Nhà Nước sử dụng những công cụ gì để kiểm soát cung tiền?

Ngân hàng Nhà nước sử dụng nhiều công cụ để kiểm soát cung tiền, bao gồm: tái cấp vốn, lãi suất chiết khấu, tỷ giá hối đoái, dự trữ bắt buộc, nghiệp vụ thị trường mở và các công cụ, biện pháp khác theo quy định của Chính phủ.

Khi tỷ lệ dự trữ bắt buộc tăng, ngân hàng thương mại sẽ có ít tiền hơn để cho vay, dẫn đến giảm cung tiền

Tại sao việc kiểm soát cung tiền lại quan trọng?

Việc kiểm soát cung tiền giúp ngăn chặn lạm phát bằng cách hạn chế lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế. Khi lượng tiền tăng, giá cả hàng hóa và dịch vụ cũng tăng theo, dẫn đến lạm phát. Ngược lại, khi cung tiền giảm, giá cả sẽ giảm và lạm phát được kiểm soát.

Cung tiền vừa đủ sẽ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp cận vốn vay, đầu tư sản xuất, tạo việc làm và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, cung tiền quá thấp có thể kìm hãm tăng trưởng do thiếu vốn đầu tư.

>> Xem thêm: Cơ chế thị trường là gì? Ưu điểm, nhược điểm, ví dụ chi tiết

Cung tiền có ảnh hưởng gì đến người tiêu dùng và doanh nghiệp?

Tác động của cung tiền đến người tiêu dùng:

• Cung tiền tăng dẫn đến lãi suất giảm, giúp người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận vốn vay hơn, kích thích chi tiêu và đầu tư.
• Cung tiền tăng có thể dẫn đến lạm phát, khiến giá cả hàng hóa dịch vụ tăng lên, ảnh hưởng đến khả năng chi tiêu của người tiêu dùng.

Tác động của cung tiền đến doanh nghiệp:

• Lãi suất giảm giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận vốn vay hơn, tạo điều kiện cho họ mở rộng sản xuất, kinh doanh và đầu tư.
• Cung tiền ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái, có thể tạo ra rủi ro cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu. 

Cung tiền tăng, lạm phát tăng gây tác động tiêu cực đến người tiêu dùng và doanh nghiệp

Như vậy, cung tiền đóng vai trò then chốt trong việc định hình các hoạt động kinh tế và sự phát triển của một quốc gia. Hy vọng Tikop đã giúp bạn hiểu rõ cung tiền là gì, từ đó có cái nhìn sâu sắc hơn về cách mà chính sách tiền tệ và các biện pháp kinh tế được thực hiện để điều chỉnh và ổn định nền kinh tế. Theo dõi ngay kiến thức tài chính để cập nhật thêm nhiều kiến thức bổ ích.