Tiết kiệm là gì?
Khái niệm tiết kiệm
Theo Wikipedia, tiết kiệm (trong tiếng Anh là Savings) là phần thu nhập không được chi tiêu, hoặc là sự hoãn lại tiêu dùng. Trong kinh tế học, khái niệm rộng hơn được hiểu là bất kỳ khoản thu nhập nào không được sử dụng cho tiêu dùng ngay lập tức. Tiết kiệm cũng bao gồm việc cắt giảm chi tiêu, chẳng hạn như các chi phí định kỳ.
Trong đời sống cá nhân, tiết kiệm là thói quen giảm thiểu chi tiêu không cần thiết, hạn chế lãng phí và tận dụng hiệu quả nguồn lực có sẵn. Tiết kiệm có thể được thực hiện bằng cách giảm bớt những chi phí không cần thiết, lựa chọn những sản phẩm có giá cả hợp lý và chất lượng tốt, hoặc đầu tư vào những kênh sinh lời an toàn và bền vững.
Tiết kiệm có nhiều lợi ích cho cá nhân và xã hội như tăng khả năng tích lũy tài sản, giảm rủi ro tài chính, hỗ trợ phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường.
Ví dụ: Mang cơm đi làm thay vì ăn ngoài, tắt đèn khi không sử dụng, hay mua sắm có kế hoạch.
>> Xem thêm: Hệ số là gì
Tiết kiệm bằng cách giảm bớt chi tiêu không cần thiết
Các hình thức tiết kiệm
Tiết kiệm nhân lực
Tiết kiệm nhân lực là một phương pháp quản lý nhân sự nhằm giảm thiểu chi phí lao động và tăng hiệu quả công việc. Hình thức này bao gồm các biện pháp như: Tối ưu hóa quy trình làm việc, sử dụng công nghệ hiện đại, đào tạo và phát triển kỹ năng cho nhân viên, thay đổi cơ cấu tổ chức, hoặc cắt giảm nhân sự.
Tiết kiệm nhân lực có thể mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp như: Tiết kiệm chi phí, nâng cao năng suất, cải thiện chất lượng sản phẩm và dịch vụ, tăng cạnh tranh và khả năng thích ứng với thị trường.
Như vậy, nếu doanh nghiệp sắp xếp, tổ chức một cách phù hợp thì 1 người làm cho năng suất bằng 2, 3 người cộng lại.
Tiết kiệm tiền
Hình thức tiết kiệm tiền là một cách để dành dụm một phần thu nhập của mình để sử dụng cho những mục đích khác nhau như: Đầu tư, mua sắm, du lịch, giáo dục, y tế, hay chuẩn bị cho tương lai.
Hình thức tiết kiệm tiền có thể được thực hiện thông qua nhiều kênh khác nhau như gửi tiết kiệm ngân hàng, đầu tư bảo hiểm. Từ đó giúp chúng ta đạt được những mục tiêu tài chính của mình, cũng như nâng cao chất lượng cuộc sống.
>>> Đọc ngay: Nên gửi tiết kiệm ngân hàng nào an toàn nhất hiện nay?
Tiết kiệm thời gian
Hình thức tiết kiệm thời gian là cách sắp xếp, lên kế hoạch và thực hiện công việc một cách hiệu quả, sao cho đạt được kết quả mong muốn trong thời gian ngắn nhất có thể.
Một số cách tiết kiệm thời gian phổ biến như xác định mục tiêu rõ ràng, ưu tiên công việc quan trọng và khẩn cấp, tránh làm nhiều việc cùng một lúc.
Hình thức tiết kiệm tiền
Biểu hiện của tiết kiệm là gì?
Tích cực trong việc quản lý tài chính
Bằng cách tiết kiệm một phần thu nhập và đầu tư vào các khoản tiết kiệm hoặc tài sản khác, bạn có thể xây dựng một khoản tiền dự trữ và tạo ra một nguồn thu nhập trong tương lai.
Bạn sẽ biết cách phân bổ nguồn tài chính của mình cho các chi phí và các khoản đầu tư. Điều này giúp họ đảm bảo tiền của mình được sử dụng một cách thông minh và hiệu quả.
>> Xem thêm: Tổng hợp kiến thức quản lý tài chính cá nhân mà bạn nên biết
Quản lý tài chính hiệu quả
Tìm kiếm sự tiết kiệm
Người tiết kiệm sẽ tìm kiếm các cơ hội để tiết kiệm tiền bạc và thời gian. Biểu hiện thường thấy là họ sẽ theo dõi các chương trình giảm giá, ưu đãi, khuyến mãi hoặc mua sắm thông minh để giảm chi tiêu.
Thêm vào đó, người tiết kiệm luôn có xu hướng quan tâm đến giá cả. Họ thường xem xét nhiều lựa chọn, so sánh giá và chất lượng để đảm bảo rằng sản phẩm hoặc dịch vụ mà họ chọn đúng với số tiền mà họ chi trả.
Kiểm soát chi tiêu
Người biết tiết kiệm thường quan tâm tới việc lập kế hoạch ngân sách chi tiêu hàng tháng. Họ xác định số tiền phải trả cho các hóa đơn, chi tiêu hàng ngày và vui chơi giải trí. Bằng cách lập kế hoạch trước, họ sẽ định rõ khoản tiền ưu tiên và giới hạn chi tiêu không cần thiết.
Người tiết kiệm thường biết cách kiểm soát chi tiêu
Lựa chọn tiết kiệm lâu dài
Biểu hiện của tiết kiệm là bạn biết cách đặt mục tiêu để đạt được những kế hoạch và ước mơ dài hạn. Họ có một cái nhìn rõ ràng về những gì mình muốn đạt được trong tương lai và biết rằng việc tiết kiệm lâu dài là một phần quan trọng của việc đạt được mục tiêu đó.
Kỷ luật trong việc tiết kiệm
Để có khoản tiết kiệm thường xuyên, bạn cần phải đặt ra các nguyên tắc cho mình. Ví dụ như tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của tiết kiệm như chi tiêu không vượt quá nguồn thu, ưu tiên tiết kiệm trước khi chi tiêu và tránh để lãng phí tiền bạc.
Người tiết kiệm biết rằng việc tuân thủ những nguyên tắc này là cách tốt nhất để duy trì kỷ luật trong việc tiết kiệm.
Biểu hiện kỷ luật trong tiết kiệm
Tầm nhìn tương lai
Những người biết cách tiết kiệm thường có khả năng định hình và hình dung được những mục tiêu dài hạn mà họ muốn đạt được. Tầm nhìn tương lai giúp họ thấy được giá trị của việc tiết kiệm và đầu tư ngay từ bây giờ để tạo ra tài sản cũng như đạt được sự ổn định tài chính trong tương lai.
Ý nghĩa của tiết kiệm
Đối với cá nhân
An toàn tài chính
Tiết kiệm là nền tảng đầu tiên để một cá nhân đạt được sự an toàn về tài chính. Trong một xã hội đầy biến động, không ai có thể lường trước được những rủi ro như thất nghiệp, bệnh tật hay các chi phí phát sinh bất ngờ. Khi có một khoản tiền dự phòng, bạn có thể chủ động ứng phó mà không cần phải đi vay mượn hay đánh đổi tài sản cá nhân. Tâm lý cũng từ đó trở nên vững vàng hơn, giúp bạn đưa ra các quyết định sáng suốt trong những giai đoạn khó khăn.
Ngoài việc ứng phó với khủng hoảng, an toàn tài chính còn mang lại sự tự do trong lựa chọn lối sống. Bạn có thể chọn một công việc phù hợp với đam mê thay vì chỉ vì thu nhập, hoặc nghỉ ngơi, tái tạo năng lượng khi cảm thấy quá tải - điều mà không phải ai cũng làm được khi không có nguồn tiết kiệm.
Phát triển bản thân
Khi không còn nặng gánh về tài chính, bạn sẽ có điều kiện để đầu tư cho chính mình. Tiết kiệm mở ra cơ hội học hỏi, nâng cao kỹ năng, thay đổi nghề nghiệp hoặc theo đuổi những mục tiêu cá nhân như học ngoại ngữ, lấy bằng cấp mới, tham gia các khóa học kỹ năng mềm hay khởi nghiệp.
Không chỉ vậy, tiết kiệm giúp bạn làm chủ thời gian và năng lượng. Thay vì phải "chạy vạy" để kiếm tiền đối phó với từng khoản chi, bạn có thể tập trung vào những điều thực sự quan trọng: sức khỏe, gia đình, mối quan hệ xã hội và giá trị sống cá nhân.
Ý nghĩa của tiết kiệm đối với mỗi cá nhân
Đối với gia đình
Ổn định kinh tế
Một gia đình có thói quen tiết kiệm sẽ luôn ở thế chủ động trong quản lý tài chính. Dù thu nhập không cao, việc duy trì khoản tiết kiệm đều đặn giúp gia đình không rơi vào tình trạng “cháy túi” khi có biến cố xảy ra. Sự ổn định này thể hiện qua khả năng chi trả đúng hạn các khoản phí cố định hàng tháng, đảm bảo sinh hoạt đầy đủ và không để lại áp lực tài chính cho tương lai.
Ổn định kinh tế trong gia đình cũng là yếu tố then chốt để xây dựng hạnh phúc lâu dài. Tài chính vững vàng giúp các thành viên yên tâm làm việc, học tập và chăm sóc lẫn nhau. Sự tin tưởng và đồng lòng trong việc quản lý chi tiêu còn góp phần làm tăng sự gắn kết giữa các thế hệ.
Phương pháp giáo dục con cái
Tiết kiệm không chỉ là kỹ năng sống cần thiết mà còn là một giá trị sống nên được truyền lại cho thế hệ sau. Khi cha mẹ có thói quen tiết kiệm và biết cách quản lý tài chính hiệu quả, con cái sẽ học được tinh thần trách nhiệm, biết quý trọng đồng tiền và hiểu được ý nghĩa của sự nỗ lực.
Hơn nữa, tiết kiệm tạo điều kiện để cha mẹ đầu tư cho sự phát triển toàn diện của con, từ giáo dục, y tế cho đến hoạt động ngoại khóa. Một nền tảng tài chính vững chắc cũng giúp trẻ có cơ hội tiếp cận môi trường học tập chất lượng, từng bước xây dựng tương lai tốt đẹp hơn.
Ý nghĩa của tiết kiệm đối với gia đình
Đối với xã hội
Phát triển bền vững
Tiết kiệm không chỉ mang lại lợi ích cho cá nhân hay gia đình mà còn là yếu tố góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của xã hội. Với khoản tiết kiệm ban đầu, bạn có thể thử sức ở nhiều hình thức đầu tư khác nhau như gửi tích lũy, mua chứng chỉ quỹ, cổ phiếu, trái phiếu, đầu tư vàng, hoặc bất động sản. Việc có sẵn nền tảng tài chính giúp bạn không chỉ dễ dàng ra quyết định mà còn giảm thiểu rủi ro khi thị trường biến động. Đó là bước chuyển từ tư duy “tiêu dùng” sang “tạo tài sản”, yếu tố giúp gia tăng giá trị tài chính cá nhân bền vững.
Một xã hội có tỷ lệ tiết kiệm cao thường có khả năng chống chọi tốt hơn với khủng hoảng kinh tế. Điều này giúp giảm gánh nặng lên hệ thống an sinh xã hội, từ đó nhà nước có thể tập trung nguồn lực vào phát triển hạ tầng, y tế, giáo dục và các lĩnh vực quan trọng khác.
>> Xem thêm: Vì sao sống tiết kiệm lại không dễ dàng ?
Giảm thiểu lãng phí
Tiết kiệm gắn liền với lối sống tiết chế và tiêu dùng có trách nhiệm. Khi ý thức về giá trị đồng tiền được nâng cao, con người sẽ tiêu dùng có chọn lọc hơn, tránh mua sắm theo cảm xúc hoặc chạy theo xu hướng nhất thời. Điều này không chỉ giúp giảm lãng phí tài nguyên mà còn góp phần bảo vệ môi trường.
Một xã hội tiết kiệm là một xã hội biết cân bằng giữa nhu cầu và khả năng, giữa lợi ích cá nhân và lợi ích cộng đồng. Chính từ sự thay đổi trong tư duy tiêu dùng của từng cá nhân mà những chuyển biến tích cực sẽ lan tỏa, góp phần xây dựng một môi trường sống lành mạnh, văn minh và bền vững hơn cho tất cả mọi người.
>> Xem thêm: 3 cách giúp tay hòm chìa khóa 'tiền đẻ ra tiền'
Ý nghĩa của tiết kiệm đối với xã hội
Phương pháp rèn luyện tính tiết kiệm
Xác định mục tiêu tiết kiệm
Để rèn được tính tiết kiệm, bạn cần xác định mục tiêu cụ thể và rõ ràng, từ đó giúp bạn có động lực mạnh mẽ để đạt được mong muốn đó. Mục tiêu cần được rõ ràng, đo lường được và có thời hạn xác định. Ví dụ bạn đặt ra mục tiêu tiết kiệm tiền sau 3 năm mua nhà, mua xe.
Xây dựng ngân sách
Bạn có thể bắt đầu bằng cách ghi lại các khoản thu và chi hằng ngày. Sau đó, bạn hãy xác định các khoản chi tiêu ưu tiên và quyết định những gì quan trọng nhất đối với bạn. Đồng thời, bạn hãy tách riêng các khoản chi tiêu cần thiết như tiền điện, nước, thuê nhà và ưu tiên các khoản chi tiêu khác như giải trí, mua sắm, du lịch.
Việc xây dựng ngân sách để tiết kiệm sao cho hiệu quả còn tuỳ thuộc từng người, từng gia đình. Do đó, bạn hãy đặt mục tiêu càng cụ thể và thực tế thì khoản tiền tiết kiệm được càng lớn.
Dự trù được ngân sách để rèn tính tiết kiệm
Theo dõi chi tiêu
Việc theo dõi các khoản chi tiêu, bạn có thể tính toán được khoản tiền đầu tư, khoản chi không phù hợp. Từ đó, khi đứng trước lựa chọn mua sắm hay đầu tư, bạn sẽ rèn được thói quen tìm các phương án tối ưu thời gian, công sức mà vẫn đạt hiệu quả cao.
Ngoài ra, nếu bạn phát hiện ra rằng bạn đang chi vượt quá ngân sách hoặc không đạt mục tiêu tiết kiệm, hãy xem xét điều chỉnh lại kế hoạch và tìm cách cải thiện.
Giảm thiểu chi phí không cần thiết
Bạn cần thường xuyên kiểm tra lại các khoản chi tiêu và phân tích xem có bất kỳ chi phí không cần thiết nào mà bạn có thể cắt giảm hoặc loại bỏ hoàn toàn. Bạn hãy xem xét các khoản chi tiêu hàng ngày như mua sắm không cần thiết, ăn uống ngoài, giải trí đắt đỏ…
Lập kế hoạch tiết kiệm hàng tháng
Trước hết, bạn cần thống kê đủ thu nhập hàng tháng và xác định mức chi tiêu dự tính trong khoảng thời gian này. Sau đó, bạn hãy tạo một bảng tính hoặc sử dụng ứng dụng quản lý tài chính để ghi lại tất cả các nguồn thu và chi của mình. Điều này giúp bạn có cái nhìn tổng quan về tình hình tài chính của mình.
Lên kế hoạch tiết kiệm hàng tháng
Đa dạng nguồn thu nhập
Để tăng khoản tiền tiết kiệm, bạn cần tăng khoản thu nhập của mình bằng cách tận dụng các công việc phụ để kiếm thêm tiền. Bạn có thể tìm các công việc làm thêm tại các cửa hàng, nhà hàng, hay thậm chí làm việc tự do trong lĩnh vực bạn có kỹ năng.
Một gợi ý giúp bạn vừa tiết kiệm lại có thêm khoản tiền sinh lời hấp dẫn đó chính là đầu tư vào các kênh tài chính. Một trong những kênh đầu tư phổ biến hiện nay là Tikop - Ứng dụng tích lũy an toàn và hiệu quả. Chỉ với số tiền nhỏ, bạn có cơ hội đầu tư sinh lời với mức lãi suất hấp dẫn lên tới 8.3%/năm.
Sử dụng các công cụ, phần mềm quản lý chi tiêu
Việc sử dụng các công cụ, phần mềm quản lý chi tiêu giúp bạn theo dõi và kiểm soát tình hình tài chính của mình một cách hiệu quả. Từ kết quả đó, bạn sẽ tính toán được khoản tiền “dư dả” để đem tiết kiệm.
Hiện nay, có một số ứng dụng giúp bạn theo dõi chi tiêu, tạo ngân sách và theo dõi tiến trình tiết kiệm như: Ứng dụng tích luỹ linh hoạt - Tikop, Money Lover, Spendee, Mint…
Tikop - Ứng dụng tích luỹ giúp tiết kiệm hiệu quả
>>> Xem ngay: App quản lý chi tiêu là gì? 10 ứng dụng quản lý tài chính cá nhân tốt nhất hiện nay
Kiên nhẫn và kiên trì
Để trở thành người tiết kiệm, bạn cần xây dựng thói quen và duy trì nó theo thời gian. Thay đổi thói quen tiêu xài không dễ dàng, đòi hỏi sự kiên nhẫn và kiên trì để vượt qua những thử thách, khó khăn trong quá trình.
Đặc biệt, trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường gặp phải nhiều cám dỗ như mua những món đồ không cần thiết hoặc tham gia vào các hoạt động giải trí đắt đỏ. Tuy nhiên, bằng đức tính kiên trì, bạn có thể vượt qua cám dỗ này và tập trung vào mục tiêu tiết kiệm của mình.
Học hỏi thêm các kiến thức về tài chính
Việc học hỏi kiến thức tài chính không chỉ giúp bạn trở thành người tiết kiệm thông minh mà còn giúp bạn học hỏi thêm nhiều điều. Bằng cách nắm vững các khái niệm cơ bản như nguồn thu, chi tiêu, tiết kiệm, bạn có thể tạo ra một bản kế hoạch tài chính cá nhân hợp lý và quản lý chúng một cách thông minh.
Có nhiều tài liệu, sách, khóa học trực tuyến, nguồn thông tin về tài chính mà bạn có thể tìm hiểu và áp dụng vào cuộc sống hàng ngày.
Nghiên cứu các kiến thức tài chính
Tiết kiệm hay lãng phí? Nhìn từ góc độ cá nhân và xã hội
Trong thời đại tiêu dùng hiện nay, lối sống lãng phí dễ dàng len lỏi vào thói quen hàng ngày của nhiều người mà đôi khi không được nhận thức rõ ràng. Mua sắm theo cảm xúc, chạy theo trào lưu, sử dụng tài nguyên không hợp lý hay bỏ qua kế hoạch tài chính dài hạn,... tất cả đều là biểu hiện của sự lãng phí âm thầm nhưng để lại hậu quả sâu rộng.
- Ở góc độ cá nhân, lãng phí kéo theo sự mất cân đối tài chính. Việc tiêu tiền vượt quá khả năng chi trả có thể khiến một người rơi vào vòng xoáy vay nợ, lệ thuộc vào tín dụng, mất kiểm soát thu chi và không có khoản dự phòng khi gặp rủi ro bất ngờ. Lối sống này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn gây ra căng thẳng tâm lý kéo dài, làm suy giảm hiệu quả công việc và các mối quan hệ xã hội.
- Về phía xã hội, nếu thói quen tiêu dùng phung phí lan rộng, hệ quả không chỉ dừng ở tài chính cá nhân mà còn ảnh hưởng đến các nguồn lực chung như năng lượng, môi trường và ngân sách xã hội. Lãng phí thực phẩm, điện nước, hàng hóa tiêu dùng không cần thiết dẫn đến suy giảm tài nguyên, gia tăng rác thải và đặt áp lực lên hệ sinh thái lẫn hệ thống hạ tầng công cộng. Xã hội cũng sẽ phải chi thêm nguồn lực để xử lý những vấn đề phát sinh từ việc tiêu dùng không kiểm soát.
Ngược lại với lãng phí, tiết kiệm thể hiện một lối sống có trách nhiệm với bản thân và cộng đồng. Việc tiết kiệm không đồng nghĩa với hà tiện hay từ chối những trải nghiệm tích cực trong cuộc sống, mà là biết cân nhắc và ưu tiên sử dụng đồng tiền một cách hợp lý và có kế hoạch.
- Với cá nhân, tiết kiệm mang lại sự an tâm về tài chính, tạo nền tảng vững chắc để thực hiện các mục tiêu dài hạn như mua nhà, học tập nâng cao, đầu tư, nghỉ hưu hoặc khởi nghiệp. Việc có khoản dự phòng giúp mỗi người cảm thấy tự tin, chủ động trước những biến động cuộc sống, đồng thời duy trì sự ổn định trong các giai đoạn khủng hoảng kinh tế hay biến cố cá nhân.
- Đối với xã hội, khi người dân có ý thức tiết kiệm, dòng tiền sẽ được phân bổ hiệu quả hơn vào các hoạt động đầu tư, sản xuất và phát triển hạ tầng. Tiết kiệm giúp tăng khả năng tích lũy vốn trong nền kinh tế, giảm phụ thuộc vào vay mượn và kích thích sự phát triển bền vững. Các hệ thống phúc lợi, an sinh xã hội cũng được giảm tải khi người dân có khả năng tự chủ về tài chính.
Ngoài ra, tiết kiệm còn là biểu hiện của một nền văn hóa tiêu dùng lành mạnh, góp phần giảm thiểu lãng phí tài nguyên và bảo vệ môi trường. Khi mỗi cá nhân tiêu dùng có suy nghĩ và trách nhiệm, xã hội sẽ hình thành nên những thói quen tích cực, xây dựng một môi trường sống ổn định, hiệu quả và bền vững cho các thế hệ sau.
Câu hỏi thường gặp
Tiết kiệm là gì trong kinh tế vĩ mô?
Trong kinh tế vĩ mô, tiết kiệm được định nghĩa là một phần thu nhập không được sử dụng để tiêu dùng hàng ngày. Thay vào đó, số tiền này được gửi vào các hình thức tiết kiệm như tài khoản tiết kiệm ngân hàng, chứng khoán, bất động sản, hoặc đầu tư vào các công cụ tài chính khác.
>>> Tìm hiểu thêm: Kinh tế vĩ mô là gì? Các thông tin cần biết về kinh tế vĩ mô
Tiết kiệm là gì trong hệ thống giáo dục?
Trong giáo dục, tiết kiệm là khả năng sử dụng hợp lý các tài sản thời gian, vật chất và năng lượng của chúng ta. Tiết kiệm tài chính trong hệ thống giáo dục có thể giúp cải thiện việc sử dụng nguồn lực và tạo điều kiện thuận lợi cho việc đầu tư vào các lĩnh vực quan trọng khác như cải cách giáo dục, đào tạo và công nghệ giảng dạy.
>> Xem thêm: Defichain là gì
Tiết kiệm là gì theo pháp luật?
Theo khoản 1 và khoản 2 Điều 3 Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí 2013: Tiết kiệm là việc giảm bớt hao phí trong sử dụng vốn, tài sản, lao động, thời gian lao động và tài nguyên nhưng vẫn đạt được mục tiêu đã định.
Bài viết đã giúp bạn tìm hiểu chi tiết về những biểu hiện, ý nghĩa tiết kiệm là gì. Trong cuộc sống, tiết kiệm không chỉ giúp chúng ta đạt được mục tiêu tài chính mà còn cải thiện đời sống tinh thần của mỗi người. Ngay từ bây giờ, bạn hãy lên kế hoạch tiết kiệm cụ thể để đạt được những mục tiêu lớn của mình. Bên cạnh đó, Tikop mời bạn đọc tham khảo thêm chuyên mục Kiến thức tích lũy cơ bản để đọc thêm nhiều thông tin hấp dẫn khác.
Tải ứng dụng 
