Thị trường biến động là gì? Cách giao dịch hiệu quả với biến động

Tìm hiểu về thị trường biến động

Thị trường biến động là gì?

Thị trường biến động là tình trạng giá cả của các tài sản trên thị trường thay đổi liên tục trong một khoảng thời gian nhất định. Điều này có thể diễn ra ở bất kỳ thời điểm nào và trên mọi thị trường, từ chứng khoán, ngoại hối, tiền ảo đến thị trường hàng hóa. Các biến động này không chỉ xảy ra trong ngắn hạn mà còn có thể kéo dài, tạo ra những thay đổi đáng kể về xu hướng giá và tác động trực tiếp đến quyết định của nhà đầu tư.

Hiện tượng này thường làm thị trường khó dự đoán hơn, gây ra sự lo lắng hoặc cơ hội, tùy thuộc vào cách mỗi người tiếp cận và phân tích tình hình.

Ví dụ về thị trường biến động

Thị trường biến động mạnh mẽ trong giai đoạn bùng phát dịch COVID-19 năm 2020 đã gây chấn động thị trường tài chính toàn cầu. Thời điểm đó, giá cổ phiếu, dầu mỏ và nhiều loại tài sản khác đồng loạt giảm sâu, tạo nên sự hoang mang trên khắp các sàn giao dịch.

Tuy nhiên, không ít nhà đầu tư đã tận dụng cơ hội này để mua vào các tài sản ở mức giá thấp và thực hiện các giao dịch ngắn hạn nhằm thu lợi từ sự chênh lệch giá. Biến động mạnh của thị trường trong giai đoạn này không chỉ phản ánh sự tác động nghiêm trọng của dịch bệnh mà còn cho thấy cách các nhà giao dịch ứng phó và tận dụng cơ hội trong những thời điểm khó khăn.

Ví dụ này minh họa rõ nét cách thị trường biến động không chỉ mang lại thách thức mà còn tạo cơ hội cho các nhà đầu tư nhạy bén.

Thị trường biến động tiếng Anh là gì?

Thị trường biến động trong tiếng Anh là Choppy Market.

Theo Investopedia, thị trường biến động được định nghĩa như sau “A choppy market refers to a market condition where prices swing up and down considerably, either in the short term, or for an extended period of time.” Tạm dịch là Thị trường biến động mạnh đề cập đến tình trạng thị trường mà giá cả dao động lên xuống đáng kể, có thể trong ngắn hạn hoặc kéo dài trong một khoảng thời gian dài.

Bản chất của thị trường biến động

Phân loại biến động

Biến động thị trường có thể được chia thành 3 mức độ chính:

• Mức biến động thấp (dưới 20%): Khi mức biến động thấp, thị trường ít dao động và giá trị tài sản khá ổn định. Đây là thời điểm mà các nhà đầu tư có thể xem xét bán chứng khoán hoặc đóng các vị thế vì khả năng đảo chiều giá sẽ cao hơn khi biến động thấp.
• Mức biến động trung bình (từ 20% đến 30%): Mức biến động này không có dấu hiệu rõ ràng về xu hướng tiếp theo. Nhà đầu tư có thể tiếp tục giao dịch nhưng cần thận trọng, vì thị trường vẫn chưa có tín hiệu rõ ràng để xác định hướng đi tiếp theo.
• Mức biến động cao (trên 30%): Khi thị trường biến động mạnh mẽ với mức trên 30%, khả năng xảy ra hỗn loạn và giảm giá là rất lớn. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội cho những nhà đầu tư tìm kiếm chứng khoán giá thấp, vì sau đợt sụt giảm mạnh, giá trị tài sản có thể phục hồi và tăng trở lại.

Phân loại biến động

Các yếu tố ảnh hưởng đến thị trường biến động

Cung cầu thị trường

Quy luật cung cầu đóng vai trò quan trọng trong việc xác định giá cả trên thị trường. Khi cung và cầu mất cân đối, thị trường sẽ trở nên biến động. Ví dụ, khi nhu cầu của người mua tăng nhưng người bán không đáp ứng kịp, giá sẽ có xu hướng tăng lên.

Tin tức thị trường

Tin tức và dữ liệu thị trường có ảnh hưởng trực tiếp đến sự biến động. Nếu tin tức diễn ra như dự đoán, thị trường có thể ổn định. Tuy nhiên, khi tin tức trái ngược với kỳ vọng, sự biến động mạnh mẽ sẽ xảy ra, làm thay đổi giá trị của tài sản.

>> Xem thêm: FOMO là gì? 9 cách đánh bại bẫy FOMO trong chứng khoán, crypto

Chính trị

Các yếu tố chính trị như thay đổi bộ máy nhà nước, xung đột quốc tế, hoặc các quyết định chính sách kinh tế có thể tác động lớn đến tâm lý nhà đầu tư. Sự thay đổi chính sách tiền tệ, thuế hay các thỏa thuận thương mại có thể làm thay đổi dòng vốn và gây ra biến động lớn trong thị trường. Chính trị bất ổn thường khiến nhà đầu tư lo lắng, dẫn đến việc mua hoặc bán tài sản, từ đó tạo ra sự mất cân bằng cung cầu.

Doanh nghiệp hoặc cá nhân có ảnh hưởng

Doanh nghiệp lớn và cá nhân có sức ảnh hưởng có thể tác động mạnh mẽ đến biến động thị trường thông qua hành động trực tiếp hoặc gián tiếp. Hành động trực tiếp có thể bao gồm việc mua bán tài sản, trong khi hành động gián tiếp thường thông qua các tuyên bố, dự đoán hoặc chiến lược kinh doanh.

Một ví dụ điển hình là bài viết trên Twitter của Elon Musk về Dogecoin, khiến giá trị của đồng tiền này tăng mạnh chỉ trong vài giờ. Những tuyên bố hay chiến lược của các cá nhân, đặc biệt là những người có tầm ảnh hưởng lớn, có thể tạo ra sự biến động mạnh mẽ trên thị trường tài chính.

Sự kiện theo thời điểm

Các sự kiện theo thời điểm, bao gồm yếu tố kinh tế như công bố dữ liệu, quyết định lãi suất, báo cáo tài chính, cũng như thiên tai và các sự kiện môi trường, có thể gây ra biến động mạnh mẽ trên thị trường. Những sự kiện này thường tạo ra sự thay đổi đột ngột trong giá trị của tài sản và ảnh hưởng đến tâm lý của nhà đầu tư, dẫn đến các quyết định giao dịch thay đổi nhanh chóng. Khi các yếu tố này xảy ra, thị trường có thể chứng kiến những biến động lớn và không lường trước được.

Cách tính độ biến động thị trường

Phép tính đơn giản của biến động giá

Độ biến động tuyệt đối

Độ biến động tuyệt đối là sự thay đổi về giá trị của tài sản trong một khoảng thời gian nhất định, chẳng hạn như trong một ngày giao dịch.

Ví dụ: Để tính độ biến động hàng ngày, ta lấy giá trị đỉnh (giá cao nhất trong ngày) trừ cho giá trị đáy (giá thấp nhất trong ngày) của một thanh nến.

Kết quả này sẽ cho thấy mức độ biến động giá trong ngày. Sau đó, có thể so sánh độ biến động của các ngày khác nhau để nhận diện xu hướng biến động.

Độ biến động phần trăm

Độ biến động phần trăm đo lường sự thay đổi giá trị dưới dạng tỷ lệ phần trăm so với giá đóng cửa của ngày hôm trước.

Ví dụ: Nếu giá đóng cửa ngày hôm trước là $100 và giá đóng cửa ngày hôm nay là $103, ta tính độ biến động phần trăm như sau:

Biến động phần trăm = [(103- 100) / 103] * 100 = 3%

Điều này có nghĩa là giá đã tăng 3% so với ngày hôm trước.

Giá trị trung bình của độ biến động

Giá trị trung bình của độ biến động tính giá trị trung bình của độ biến động qua nhiều ngày để làm rõ hơn xu hướng biến động của thị trường trong thời gian dài.

Cách tính:

Đầu tiên, tính độ biến động tuyệt đối cho mỗi ngày trong khoảng thời gian cần tính. Ví dụ, tính độ biến động cho 10 ngày.

Sau đó, tính giá trị trung bình của độ biến động của 10 ngày

D= (D1+D2+D3+...D10)/10

Trong đó, D1,D2,…,D10​ là độ biến động của mỗi ngày trong 10 ngày.

Đo lường độ biến động thị trường có thể thực hiện theo hai cách cơ bản là biến động tuyệt đối (chênh lệch giá giữa đỉnh và đáy trong ngày) và biến động phần trăm (thay đổi giá trị theo tỷ lệ phần trăm so với ngày hôm trước).

Phép tính Độ biến động lịch sử

Độ biến động lịch sử được tính dựa trên độ lệch chuẩn của giá trị thay đổi của tài sản trong một khoảng thời gian (T).

Công thức tính độ lệch chuẩn như sau:

Trong đó:

• SQRT là ký hiệu căn bậc hai.
• X(i) là giá trị của từng mẫu (có thể là giá trị của tài sản tại từng thời điểm trong khoảng thời gian T).
• Xav là giá trị trung bình của tất cả các giá trị mẫu (giá trị trung bình của giá tài sản trong khoảng thời gian T).
• n là là số phần tử trong mẫu, tức là số ngày (hoặc thời gian) được tính toán.

Theo lý thuyết kinh tế, có một công thức tính độ lệch chuẩn sử dụng mẫu số là "n" thay vì "n-1". Cả hai công thức này đều có thể được áp dụng được.

Phép tính Độ biến động lịch sử

Biến động thị trường tốt hay xấu?

Biến động thị trường có thể được coi là tốt hay xấu tùy thuộc vào mục tiêu đầu tư, chiến lược và khả năng quản lý rủi ro của mỗi cá nhân.

Biến động thị trường tốt khi:

• Cơ hội kiếm lời cho trader/người giao dịch lướt sóng: Biến động mạnh tạo ra cơ hội kiếm lời từ sự thay đổi giá nhanh chóng. Những nhà giao dịch theo phương pháp scalping (lướt sóng) hoặc day trading có thể tận dụng những biến động nhỏ để thực hiện các giao dịch ngắn hạn và thu lợi.

• Thị trường phát triển và cơ hội đầu tư mới: Biến động có thể là dấu hiệu của sự thay đổi hoặc phát triển trong thị trường, mở ra cơ hội đầu tư cho những người biết nắm bắt xu hướng mới.

Biến động thị trường xấu khi:

• Rủi ro cao đối với nhà đầu tư dài hạn: Những nhà đầu tư dài hạn có thể thấy biến động là điều không mong muốn. Biến động mạnh có thể khiến giá tài sản dao động quá mức, gây ra tâm lý lo sợ và ảnh hưởng đến giá trị tổng thể của danh mục đầu tư.

• Tạo ra sự bất ổn cho nền kinh tế: Biến động quá mạnh trong thị trường có thể phản ánh sự bất ổn kinh tế, chính trị hoặc các yếu tố ngoài tầm kiểm soát, làm giảm niềm tin vào thị trường.

• Dễ dẫn đến thua lỗ cho nhà đầu tư thiếu chiến lược: Những nhà đầu tư không có chiến lược rõ ràng hoặc thiếu kinh nghiệm có thể bị cuốn theo những biến động ngắn hạn và mắc phải sai lầm, dẫn đến thua lỗ.

Những nhà đầu tư có chiến lược rõ ràng và biết cách tận dụng biến động thị trường có thể kiếm lời. Tuy nhiên, đối với những nhà đầu tư dài hạn hoặc thiếu chuẩn bị, biến động mạnh có thể mang lại nhiều rủi ro và bất ổn.

Cách giao dịch hiệu quả với thị trường biến động

Để giao dịch hiệu quả trong một thị trường biến động, nhà đầu tư có thể áp dụng một số phương pháp khác nhau, tùy vào chiến lược và mục tiêu giao dịch của mình:

• Scalping (Giao dịch lướt sóng): Đây là hình thức giao dịch tận dụng biến động ngắn hạn của thị trường. Nhà giao dịch thực hiện nhiều giao dịch trong ngày, tìm kiếm những cơ hội nhỏ từ các đợt biến động giá ngắn hạn. Phương pháp Scalping yêu cầu nhà giao dịch xác định vùng chuyển động giá gần đúng và tập trung vào các đợt bật tăng hoặc giảm giá từ các đường biên đối diện.
• Giao dịch bằng cách phân tích cơ bản: Phân tích cơ bản dựa trên các yếu tố bên ngoài như tin tức hoặc sự kiện kinh tế có thể gây ra biến động lớn trên thị trường. Khi tin tức được công bố, biến động thị trường có thể tăng mạnh, tạo cơ hội cho nhà giao dịch. Phương pháp này thường sử dụng các lệnh chờ để thực hiện giao dịch ở cả hai chiều (tăng hoặc giảm) và ở khoảng cách xa hơn so với dao động thông thường của thị trường, tối ưu hóa cơ hội từ những biến động lớn hơn.
• Giao dịch theo xu hướng: Giao dịch theo xu hướng giúp nhà giao dịch nhận diện và nắm bắt những thời điểm khi xu hướng mạnh mẽ bắt đầu. Những xu hướng này có thể được kích hoạt bởi các yếu tố cơ bản hoặc động thái của các nhà tạo lập thị trường. Các chỉ báo biến động, chỉ báo dao động và mô hình giá là những công cụ quan trọng giúp nhận biết tín hiệu kết thúc của một xu hướng, giúp nhà giao dịch đưa ra quyết định đúng đắn.

Trên đây là bài viết đã làm rõ Thị trường biến động là gì và cách giao dịch hiệu quả với biến động. Hy vọng thông qua bài viết, độc giả sẽ có nhiều thông tin để đưa ra ý tưởng đầu tư phù hợp cho mình. Theo dõi Tikop ngay để cập nhật các bài viết Kiến thức tài chính mới nhất nhé!