Chu kỳ kinh tế là gì?
Khái niệm chu kỳ kinh tế
Chu kỳ kinh tế (Chu kỳ kinh doanh) là quá trình biến động của nền kinh tế qua các giai đoạn nhất định lặp đi lặp lại. Chu kỳ kinh tế thường được đo bằng sự biến động GDP thực tế của một quốc gia. Bản chất của thị trường là sự biến động, có tăng trưởng và cũng có suy thoái. Các biến động này lặp đi lặp lại trong khoảng thời gian nhất định tạo thành một chu kỳ kinh tế.
Chu kỳ kinh tế thể hiện sự biến động của một nền kinh tế
Ví dụ chu kỳ kinh tế
Ví dụ, trong giai đoạn mở rộng của một quốc gia, trải qua sự tăng trưởng về việc làm, tiêu dùng và thu nhập thì các doanh nghiệp sẽ đầu tư do nhu cầu tăng trưởng cao. Người tiêu dùng tin tưởng vào nền kinh tế, chi tiêu tăng và nhu cầu cũng tăng cao hơn.
Ở giai đoạn đỉnh cao khi nền kinh tế đạt mức tối đa, dẫn đến áp lực lạm phát. Ngân hàng trung ương tăng lãi suất, làm giảm việc vay vốn và kinh tế suy giảm. Đến giai đoạn suy thoái, sản xuất, việc làm và thu nhập giảm, doanh nghiệp cắt giảm chi tiêu và niềm tin của người tiêu dùng cũng giảm sút.
Cuối cùng, trong giai đoạn nền kinh tế bắt đầu phục hồi, niềm tin của người tiêu dùng tăng, nhu cầu tăng, thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư và tạo việc làm, tạo nên sự thịnh vượng kinh tế.
Ví dụ chu kỳ kinh tế
Chu kỳ kinh tế tiếng Anh là gì?
Chu kỳ kinh tế tiếng Anh là Economic Cycle hoặc Business Cycle.
Chu kỳ kinh tế gồm mấy giai đoạn?
Các chu kỳ kinh tế
Có 4 giai đoạn của chu kỳ kinh tế chính, bao gồm:
Giai đoạn suy thoái (Recession): Trong giai đoạn này, kinh tế có dấu hiệu đi xuống. Tỷ lệ thất nghiệp tăng lên, sản lượng giảm và lãi suất tăng dẫn đến GDP giảm và sự suy giảm của nền kinh tế.
Giai đoạn khủng hoảng và tạo đáy chu kỳ (Trough): Trong giai đoạn khủng hoảng, kinh tế đã bị suy thoái nghiêm trọng. Những tác động xấu đối với cuộc sống của người dân bao gồm tăng lạm phát và tỷ lệ thất nghiệp cao. Chính phủ thường phải can thiệp bằng cách bơm tiền vào nền kinh tế, triển khai các biện pháp để làm giảm suy thoái, chẳng hạn như giảm lãi suất và trợ giá.
Giai đoạn phục hồi (Recovery): Đây là giai đoạn đánh dấu sự phục hồi của nền kinh tế. Sản xuất tăng trở lại, lợi nhuận tăng, tỷ lệ thất nghiệp giảm dần, lạm phát cũng giảm. GDP bắt đầu tăng trở lại và có xu hướng vượt qua mức đỉnh trước đó.
Giai đoạn hưng thịnh (Peak): Giai đoạn hưng thịnh thường thấy GDP tăng cao, nhưng tốc độ tăng trưởng sẽ giảm dần và chậm lại. Lạm phát bắt đầu gia tăng nhanh, giá trị của tiền giảm và kinh tế sẽ chuẩn bị cho một giai đoạn suy thoái mới.
Biểu đồ chu kỳ kinh tế
Dưới đây là biểu đồ chu kỳ kinh tế cụ thể để các bạn có thể tham khảo:
Biểu đồ chu kỳ kinh tế
Nguyên nhân xuất hiện chu kỳ kinh tế
Theo Nhà kinh tế học nổi tiếng Sismondi, chu kỳ kinh tế là kết quả tự nhiên của các yếu tố như, tiêu dùng thấp, sản xuất dư thừa và những kỳ vọng về tương lai.
Tuy nhiên, các nhà kinh tế học theo quan điểm tiền tệ quả quyết rằng sự thay đổi trong việc cung ứng tiền tệ là nguyên nhân chính trong việc biến động kinh tế. Vì thế, họ khuyến nghị Chính phủ áp dụng nguyên tắc Friedman, nghĩa là tăng cung ứng tiền tệ bằng tốc độ tăng trưởng bình quân của tổng sản lượng trong nước (GDP).
Nguyên nhân xuất hiện chu kỳ kinh tế
Ảnh hưởng của chu kỳ kinh tế
Chu kỳ kinh tế có ảnh hưởng lớn đối với nền kinh tế, xã hội và doanh nghiệp ở mỗi giai đoạn. Cụ thể:
Giai đoạn suy thoái kinh tế (Recession)
Giai đoạn suy thoái kinh tế là thời kỳ khi các hoạt động kinh tế như đầu tư, sản xuất, nhu cầu tiêu dùng và chi tiêu của người dân đều bị ảnh hưởng, giảm sút nặng đáng kể.
Trong giai đoạn này, doanh nghiệp thường gặp khó khăn trong việc duy trì sản lượng và lợi nhuận, tỷ lệ thất nghiệp tăng. Suy thoái kinh tế thường làm ảnh hưởng rất lớn đến GDP của nền kinh tế cũng như cuộc sống của mỗi cá nhân.
Giai đoạn đáy chu kỳ (Trough)
Giai đoạn đáy chu kỳ kinh tế là thời điểm nền kinh tế đã bị suy thoái ở mức nghiêm trọng, gây ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế.
Trong giai đoạn đáy, lạm phát thường tăng nhẹ. Mặc dù lạm phát không tăng mạnh như trong giai đoạn suy thoái, nhưng chính phủ thường phải cân nhắc giữa việc kích thích tăng trưởng kinh tế và kiểm soát lạm phát để đảm bảo ổn định tài chính và giảm áp lực lạm phát lên người dân.
>>> Xem thêm: Chính sách tài khóa là gì? Ảnh hưởng đến nền kinh tế như thế nào?
Ảnh hưởng của chu kỳ kinh tế
Giai đoạn phục hồi kinh tế (Recovery)
Giai đoạn phục hồi trong chu kỳ kinh tế thường đánh dấu sự hồi phục sau giai đoạn suy thoái. Trong thời kỳ này, nhu cầu tiêu dùng bắt đầu tăng trở lại, hoạt động đầu tư và sản xuất cũng tăng. Lãi suất có thể tăng trở lại để kiểm soát lạm phát và giá trị GDP có thể tăng nhẹ.
Giai đoạn đỉnh của chu kỳ kinh tế (Peak)
Trong thời kỳ hưng thịnh, lương thường tăng, tỷ lệ thất nghiệp giảm và doanh nghiệp tăng cường đầu tư, tạo việc làm để gia tăng sản xuất. Điều này thúc đẩy hoạt động chi tiêu, tạo ra nhu cầu sử dụng dịch vụ và dẫn đến tăng trưởng mạnh của GDP.
Tuy nhiên, giai đoạn hưng thị cũng cần được quản lý cẩn thận để tránh sự gia tăng của lạm phát và quá tải nguồn lực.
Mối quan hệ giữa chu kỳ kinh tế và chứng khoán
Thị trường chứng khoán phản ánh kỳ vọng của nhà đầu tư về tương lai của doanh nghiệp và nền kinh tế. Mặc dù chu kỳ kinh tế và biểu đồ thị trường chứng khoán thường có tính tương đồng, nhưng thị trường chứng khoán thường đi trước so với biểu đồ chu kỳ kinh tế của một quốc gia.
Trong giai đoạn suy thoái kinh tế, thị trường chứng khoán thường đã đạt đáy trước nền kinh tế. Điều này có nghĩa là khi nền kinh tế đang trải qua suy thoái, thị trường chứng khoán đã có dấu hiệu sự khôi phục và tăng trưởng nhẹ. Ngay khi kinh tế chạm đáy, thị trường chứng khoán có thể thấy những dấu hiệu tích cực và sự tăng trưởng bắt đầu. Giá trị thị trường chứng khoán thường tăng mạnh nhất khi nền kinh tế bước vào giai đoạn phục hồi. Tuy nhiên, khi nền kinh tế đạt đỉnh tăng trưởng mạnh nhất, thị trường chứng khoán có thể lại suy thoái và đi xuống.
Dựa trên mối quan hệ này, nhà đầu tư có thể đưa ra các quyết định đầu tư thông minh. Việc theo dõi biểu đồ thị trường chứng khoán và kết hợp nó với các chỉ số kinh tế, chính trị có thể giúp họ dự đoán xu hướng thị trường và thời điểm mua vào hoặc bán ra cổ phiếu một cách hợp lý.
>>> Xem thêm: Đầu tư chứng khoán là gì? Hướng dẫn cách đầu tư chứng khoán
Mối quan hệ giữa chu kỳ kinh tế và chứng khoán
Mối quan hệ giữa chu kỳ kinh tế và GDP
Thực tế, chu kỳ kinh tế biến động không theo bất kỳ quy luật nào và không phải chu kỳ kinh tế nào cũng giống nhau. Theo đó, chu kỳ kinh tế và GDP cũng có mối quan hệ tương quan thuận chiều lẫn nhau. Nghĩa là nếu chu kỳ kinh tế suy thoái, khủng hoảng thì sẽ tác động tiêu cực nên GDP của một quốc gia. Ngược lại, nếu chu kỳ kinh tế hưng thịnh thì có nghĩa là GDP tăng cao. Cụ thể:
Trong giai đoạn suy thoái, hoạt động kinh tế bị đình trệ, sản xuất và tiêu dùng giảm, làm cho GDP giảm mạnh.
Trong giai đoạn phục hồi, GDP tăng nhẹ do sự phục hồi trong hoạt động sản xuất và đầu tư, nhưng tốc độ tăng trưởng chậm hơn do tiêu dùng vẫn ở mức thấp.
Trong giai đoạn hưng thịnh, GDP tăng mạnh khi hoạt động sản xuất và đầu tư đạt đỉnh, làm giảm tỷ lệ thất nghiệp và tăng thu nhập, thúc đẩy tiêu dùng.
Mối quan hệ giữa chu kỳ kinh tế và GDP
Chu kỳ kinh tế ở Việt Nam
Tại Việt Nam, khủng hoảng kinh tế thường được xác định với chu kỳ 10 năm một lần, suy thoái kinh tế thường rơi vào những năm cuối của thập niên. Tuy nhiên chu kỳ này có thể thay đổi khác nhau. Hai chu kỳ kinh tế Việt Nam được nhắc đến nhiều nhất là năm 1998 - 1999 và năm 2008 - 2012. Đây là hai thời điểm suy thoái kinh tế lớn nhất mà nước ta đã trải qua. Cụ thể:
Giai đoạn 1998 - 1999: Đây là giai đoạn châu Á trải qua cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ nghiêm trọng, bắt đầu từ Thái Lan và lan rộng sang các nước ASEAN, Hàn Quốc và Nhật Bản, tạo ra một năm đầy biến động trên thị trường tài chính tiền tệ toàn cầu. Tại Việt Nam, nền kinh tế suy thoái nhanh chóng với tốc độ tăng trưởng GDP chỉ còn 5.8% vào năm 1998 và giảm xuống 4.8% vào năm 1999. Tỷ lệ thất nghiệp cũng tăng lên 6.7%, tỷ lệ thiếu việc làm ở nông thôn đạt mức cao 28.9% vào năm 1999.
Giai đoạn: 2008 - 2012: Thế giới chứng kiến cuộc khủng hoảng nợ với sự sụp đổ của hàng loạt hệ thống ngân hàng, tình trạng đói tín dụng, giảm giá chứng khoán và sụt giảm giá trị tiền tệ quy mô lớn. Đây là kết quả của khủng hoảng tài chính nổi lên tại Hoa Kỳ. Việt Nam cũng chịu ảnh hưởng, với tăng trưởng GDP giảm xuống dưới mức 7% trong suốt giai đoạn này, xuống thấp nhất là 5.03% vào năm 2012. Lạm phát tăng mạnh, lên gần 20% vào năm 2008.
Chu kỳ kinh tế ở Việt Nam
Câu hỏi thường gặp
Chu kỳ kinh tế bao nhiêu năm?
Thực tế, chu kỳ kinh tế không có một con số cố định về thời gian, nó có thể biến động dựa vào nhiều yếu tố khác nhau. Tuy nhiên, tại Việt Nam thì khủng hoảng kinh tế thường được xác định với chu kỳ 10 năm một lần.
Việt Nam đang ở giai đoạn nào của chu kỳ kinh tế?
Hiện nay, tháng 10/2023 thì Việt Nam đang ở trong giai đoạn phục hồi của chu kỳ kinh tế.
Chu kỳ suy thoái kinh tế kéo dài bao lâu?
Chu kỳ suy thoái kinh tế thường kéo dài trong khoảng 2 quý hoặc hơn.
Đỉnh của chu kỳ kinh tế là gì?
Đỉnh của chu kỳ kinh tế là điểm ngoặt từ hưng thịnh sang suy thoái.
Đỉnh của chu kỳ kinh tế
Đáy của chu kỳ kinh tế là gì?
Đáy của chu kỳ kinh tế là thời điểm khi nền kinh tế kết thúc giai đoạn suy thoái và bắt đầu phục hồi. Thông thường, người ta chỉ nhận ra hai điểm đáy và đỉnh của chu kỳ kinh tế khi nền kinh tế đã sang pha tiếp sau điểm ngoặt với dấu hiệu là tốc độ tăng trưởng GDP thực tế đổi chiều giữa mức âm và mức dương hoặc ngược lại.
Mỗi nền kinh tế thường trải qua các chu kỳ kinh tế khác nhau, hy vọng với những chia sẻ ở trên giúp bạn hiểu hơn về khái niệm chu kỳ kinh tế là gì? Ngoài ra, đừng quên truy cập Tikop.vn thường xuyên để cập nhật tin tức mới nhất về kiến thức tài chính mới nhất mỗi ngày nhé!
Tải ứng dụng 
