Hotline (8h-18h | T2-T6): 1900 88 68 57
Email (8h-21h): hotro@tikop.vn

Chứng khoán nợ là gì? Phân biệt chứng khoán nợ và chứng khoán vốn

Đóng góp bởi:

Uyên Hoàng

Cập nhật:

16/01/2024

Chứng khoán nợ là thuật ngữ phổ biến trong lĩnh vực đầu tư chứng khoán. Vậy chứng khoán nợ là gì? Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về chứng khoán nợ và các khía cạnh liên quan, bạn đọc hãy tham khảo ngay bài viết sau đây của Tikop.

Chứng khoán nợ là gì?

Khái niệm chứng khoán nợ

Chứng khoán nợ là một loại chứng khoán phát hành bởi các tổ chức tài chính, doanh nghiệp hoặc chính phủ để vay tiền từ nhà đầu tư. Khi mua chứng khoán nợ, nhà đầu tư trở thành người cho vay và có quyền nhận lại số tiền gốc cùng với lãi suất trong một khoảng thời gian nhất định. 

Chứng khoán nợ được coi là một trong những hình thức huy động vốn thường thấy của các doanh nghiệp. 

Chứng khoán nợ được phát hành bởi các đơn vị có thẩm quyền

Chứng khoán nợ được phát hành bởi các đơn vị có thẩm quyền

Chứng khoán nợ tiếng Anh là gì?

Trong tiếng Anh, chứng khoán nợ được viết là Debt Security.

Ví dụ về chứng khoán nợ

Trái phiếu doanh nghiệp là một ví dụ về chứng khoán nợ. Người mua trái phiếu là nhà đầu tư đã cho công ty phát hành vay tiền. Sau khoảng thời gian quy định trong hợp đồng, nhà đầu tư sẽ được nhận tiền lãi hàng năm và vốn ban đầu khi trái phiếu đáo hạn.

Các dạng chứng khoán nợ phổ biến

Trái phiếu

Trái phiếu là một dạng của chứng khoán nợ, được phát hành bởi các doanh nghiệp, tổ chức tài chính, chính phủ để vay tiền từ công chúng. Trái phiếu có giá trị định mức, thời hạn và lãi suất được xác định trước. 

Đầu tư trái phiếu được đánh giá là an toàn bởi chúng có tính thanh khoản cao hơn so với cổ phiếu và có mức độ rủi ro thấp hơn. Các loại trái phiếu được phát hành theo các dạng như sau:

Phân loạiTrái phiếuĐặc điểm
Dựa theo đơn vị phát hànhTrái phiếu doanh nghiệpPhát hành bởi doanh nghiệp để thu hút vốn đầu tư, kinh doanh.
Trái phiếu chính phủBao gồm công khố phiếu, công trái do nhà nước phát hành và có mức lãi suất cố định theo kỳ hạn.
Dựa vào hình thứcTrái phiếu ghi danhTrái phiếu được ghi tên đơn vị phát hành và người đầu tư.
Trái phiếu vô danhTrên trái phiếu không ghi thông tin người mua và đơn vị phát hành.
Dựa theo lợi tứcTrái phiếu lãi suất thả nổiLãi suất điều chỉnh theo một chỉ số tham chiếu, chẳng hạn như lãi suất cơ bản của ngân hàng trung ương hoặc một chỉ số thị trường tài chính.
Trái phiếu lãi suất cố địnhLãi suất cố định, nhà đầu tư sẽ nhận được một lãi suất cố định hàng năm, không bị ảnh hưởng bởi biến động của thị trường.
Trái phiếu lãi suất bằng 0Không trả lãi suất hàng năm cho nhà đầu tư. Thay vào đó, người mua có quyền mua trái phiếu thấp hơn giá niêm yết và sẽ nhận lại giá trị định mức khi đáo hạn.

Các hình thức trái phiếu tại Việt Nam

Các hình thức trái phiếu tại Việt Nam

>>> Xem thêm: Thông tin về các loại chứng khoán trên thị trường Việt Nam hiện nay mà nhà đầu tư cần biết

Chứng khoán dạng nợ

Các tổ chức tài chính phát hành chứng khoán nợ nhằm mục đích huy động vốn cho các doanh nghiệp lớn, nhà nước. Mỗi loại chứng khoán dạng nợ có các đặc điểm riêng và được sử dụng cho mục đích tài chính khác nhau. Đặc biệt, chứng khoán nợ có các đặc điểm giống với trái phiếu.

Công cụ thị trường tiền tệ

Công cụ thị trường tiền tệ được phát hành bởi các tổ chức tài chính, ngân hàng hoặc nhà nước. Thời hạn của công cụ thị trường tiền với thời hạn ngắn hơn một năm, tùy theo điều kiện của người phát hành và người mua. Các công cụ này gồm: Phiếu chấp nhận thanh toán ngân hàng, thương phiếu… Nhà đầu tư mua các công cụ này và nhận lợi tức từ khoản thu nhập hàng tháng cố định được xác định trước. 

Công cụ tài chính phái sinh

Công cụ tài chính phái sinh bao gồm các loại hợp đồng: Hợp đồng tương lai, hợp đồng chênh lệch giá, hợp đồng quyền chọn và hợp đồng kỳ hạn. Công cụ tài chính phái sinh không đại diện trực tiếp cho khoản vay hoặc nợ mà thay vào đó tạo ra một hợp đồng phái sinh dựa trên các yếu tố tài chính khác nhau.

Công cụ tài chính phái sinh đầu tư chứng khoán nợ

Công cụ tài chính phái sinh đầu tư chứng khoán nợ

Đặc điểm của chứng khoán nợ

Chứng khoán nợ có những đặc điểm chính sau:

  • Phát hành bởi chính phủ, các công ty, tổ chức tài chính, ngân hàng, hay các tổ chức tín dụng khác. Chủ thể phát hành chịu trách nhiệm đảm bảo trả lãi và trả vốn cho nhà đầu tư.

  • Thời gian đáo hạn có thể từ vài tháng đến nhiều năm tùy thuộc vào loại chứng khoán cụ thể. Trong thời gian đáo hạn, người đầu tư sẽ nhận lãi suất hoặc cổ tức từ chứng khoán nợ.

  • Mệnh giá của chứng khoán nợ là giá trị ban đầu, thường được ghi trên chứng khoán. Mệnh giá thể hiện số tiền mà người phát hành cam kết trả cho nhà đầu tư khi chứng khoán đáo hạn. 

  • Chứng khoán nợ mang lại lợi suất cho nhà đầu tư dựa trên mức lãi suất được xác định từ trước hoặc theo một chỉ số thị trường như LIBOR.

  • Các loại chứng khoán nợ có quyền đặc biệt như chuyển đổi chứng khoán nợ thành cổ phiếu, quyền yêu cầu phát hành lại.

Chứng khoán nợ mang lại nhiều lợi suất cho nhà đầu tư

Chứng khoán nợ mang lại nhiều lợi suất cho nhà đầu tư

Phân biệt chứng khoán nợ và chứng khoán vốn

Tiêu chíChứng khoán nợChứng khoán vốn
Tính chất

Đại diện cho khoản nợ của chủ thể phát hành.

Đại diện cho sự sở hữu một phần vốn của chủ thể phát hành.

Vai trò nhà đầu tư

Chủ nợ 

Cổ đông

Tính pháp lý

Tăng vốn vay và không ảnh hưởng tới quyền quản trị.

Tăng vốn sở hữu, tác động tới quyền quản trị.

Quyền lợi

  • Lợi nhuận từ tiền lãi cố định.

  • Nhận tại tiền và lãi khi tới kỳ đáo hạn

  • Ưu tiên hoàn trả tiền nếu công ty phá sản.

  • Được phép quản lý, điều hành hoạt động trong công ty.

  • Nhận lợi nhuận theo % vốn góp.

  • Được tham gia Đại hội cổ đông.

Thời gian đáo hạn

Cụ thể, ghi trên hợp đồng.

Không cụ thể, bất cứ lúc nào.

Tính thanh khoản

ThấpCao

Rủi ro khi đầu tư chứng khoán nợ

Rủi ro khi tái đầu tư

Việc tái đầu tư chứng khoán nợ cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, bởi vì nếu thị trường chứng khoán biến động bất lợi, nhà đầu tư có thể mất cả vốn ban đầu và tiền lãi đã tái đầu tư. Do đó, nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ trước khi quyết định tái đầu tư chứng khoán nợ. Bạn chỉ nên áp dụng phương pháp này khi có kinh nghiệm và kiến thức về thị trường chứng khoán.

Rủi ro lạm phát

Khi giá cả tăng cao, giá trị của trái phiếu sẽ giảm đi và lãi suất sẽ gia tăng chậm. Điều này tác động tới sức mua trái phiếu giảm đi, dẫn đến đầu tư thua lỗ. Để tránh rủi ro này, người đầu tư cần chọn những trái phiếu có thời hạn ngắn hơn, có khả năng điều chỉnh lãi suất theo biến động của thị trường.

Tác động của lạm phát lên đầu tư chứng khoán nợ

Tác động của lạm phát lên đầu tư chứng khoán nợ

>>> Xem thêm: Rủi ro đầu tư chứng khoán mà các nhà đầu tư phải đối mặt

Rủi ro lãi suất

Lãi suất và giá trái phiếu là hai khái niệm tỷ lệ nghịch với nhau. Điều này có nghĩa là khi lãi suất giảm, giá trái phiếu tăng và ngược lại. Khi nhu cầu tăng, người mua trái phiếu sẽ sẵn lòng trả giá cao hơn để sở hữu chúng, dẫn đến tăng giá trái phiếu. 

Lý giải điều này là bởi các nhà đầu tư nhận thấy giá trái phiếu hiện tại hấp dẫn hơn so với lãi suất thị trường hoặc các cơ hội đầu tư khác. Lúc này, họ sẵn lòng trả giá cao hơn để đầu tư vào trái phiếu. Trong trường hợp ngược lại, nhu cầu giảm kéo theo mức giá trái phiếu giảm. Nếu nhà đầu tư không quyết đoán, có kỹ năng sẽ dễ bị thua lỗ trầm trọng.

Rủi ro thanh khoản

Như đã đề cập ở trên, chứng khoán nợ có tính thanh khoản thấp. Một số chứng khoán khó bán hoặc khó chuyển đổi thành tiền mặt. Điều này xảy ra khi không có đủ người mua hoặc không có sàn giao dịch phù hợp để giao dịch chứng khoán nợ đó. Từ đó, bạn có thể gặp rủi ro mất vốn hoặc không nhận được lợi tức như kỳ vọng.

Chứng khoán nợ có tính thanh khoản thấp

Chứng khoán nợ có tính thanh khoản thấp

>>> Xem thêm: Các thuật ngữ chứng khoán cơ bản mà nhà đầu tư cần biết

Tổ chức phát hành mất khả năng chi trả

Nếu tổ chức phát hành chứng khoán nợ không có đủ khả năng tài chính để trả lãi suất hoặc vốn đến hạn, có thể xảy ra tình trạng phá sản. Trong trường hợp này, bạn có thể mất một phần hoặc toàn bộ số tiền đã đầu tư.

Có nên đầu tư chứng khoán nợ không?

Để xác định có nên đầu tư chứng khoán không, nhà đầu tư cần đánh giá kỹ những ưu điểm và rủi ro của kênh đầu tư này.

Ưu điểm của chứng khoán nợ:

  • Lãi suất ổn định, ít biến đổi so với chứng khoán vốn.

  • Chứng khoán nợ thường được xếp hạng tín dụng và có mức rủi ro thấp hơn so với các loại đầu tư khác.

  • Kết hợp với các loại tài sản khác như cổ phiếu, chứng khoán nợ có thể giúp giảm thiểu rủi ro.

Một số rủi ro khi đầu tư chứng khoán nợ:

  • Khó bán hoặc chuyển đổi thành tiền mặt trong một thời gian ngắn.

  • Tồn tại rủi ro tín dụng khi tổ chức phát hành chứng khoán nợ không thể trả lãi suất hoặc vốn đến hạn.

  • Có thể chịu ảnh hưởng từ biến động thị trường và yếu tố kinh tế. 

Đầu tư chứng khoán nợ là không phù hợp cho những người mới bắt đầu hoặc không chịu đựng được rủi ro cao. Để đảm bảo thành công khi đầu tư, bạn cần nghiên cứu và đánh giá kỹ tổ chức phát hành của chứng khoán nợ. Đồng thời, hãy trang bị thêm kiến thức chuyên môn để giúp mỗi quyết định đầu tư đều là một bước tiến thành công.

>>> Đọc thêm: Có nên đầu tư Chứng khoán không?

Quyết định đầu tư chứng khoán nợ phụ thuộc vào mỗi cá nhân

Quyết định đầu tư chứng khoán nợ phụ thuộc vào mỗi cá nhân

Các câu hỏi thường gặp về chứng khoán nợ

Tại sao gọi trái phiếu là chứng khoán nợ?

Trái phiếu là một loại chứng khoán nợ vì khi một tổ chức phát hành trái phiếu, tức là đang vay tiền từ những người mua trái phiếu. Theo thời gian, nhà đầu tư sẽ nhận lại số tiền gốc và lãi suất theo thời hạn và điều kiện đã quy định. 

Người mua chứng khoán nợ có được tham gia quản lý doanh nghiệp không?

KHÔNG. Người mua chứng khoán nợ không có quyền hạn tham gia các quyết định của doanh nghiệp.

Chứng khoán nợ có bị thay đổi theo thị trường không?

KHÔNG. Chứng khoán nợ đã có mệnh giá, mức lãi suất, thời hạn thanh toán cụ thể nên không bị tác động bởi thị trường.

Sau khi tìm hiểu về chứng khoán nợ là gì, chắc hẳn bạn đọc cũng có thêm nhiều kiến thức hữu ích để thêm sự tự tin khi tham gia vào thị trường đầu tư. Để có thêm nhiều thông tin bổ ích về lĩnh vực chứng khoán, Tikop mời bạn đọc tham khảo chuyên mục kiến thức chứng khoán của chúng tôi.

Tích luỹ linh hoạt cùng Tikop

Chỉ từ 50.000 VNĐ
Giao dịch 24/7
An toàn và minh bạch
Rút trước một phần không mất lợi nhuận

Bài viết có hữu ích không?

Xin lỗi bài viết chưa đáp ứng nhu cầu của bạn. Vấn đề bạn gặp phải là gì?

tikop

Cảm ơn phản hồi của bạn !

tikop
Lệnh ATO là gì? Hướng dẫn cách đặt lệnh ATO đơn giản, hiệu quả nhất

CHỨNG KHOÁN

Lệnh ATO là gì? Hướng dẫn cách đặt lệnh ATO đơn giản, hiệu quả nhất

ATO là lệnh giao dịch chứng khoán được các nhà đầu tư sử dụng phổ biến. Vậy lệnh ATO là gì? Cách đặt lệnh ATO như thế nào cho hiệu quả? Cùng Tikop tìm hiểu chi tiết ngay dưới đây nhé!

tikop_user_icon

Phương Uyên

tikop_calander_icon

26/08/2024

Cách mở tài khoản chứng khoán chi tiết cho người mới bắt đầu

CHỨNG KHOÁN

Cách mở tài khoản chứng khoán chi tiết cho người mới bắt đầu

Hiện nay, các nhà đầu tư có thể nhanh chóng dễ dàng mở cho mình 1 tài khoản chứng khoán tại công ty uy tín với thủ tục đơn giản, có thể được thực hiện qua hình thức trực tuyến hoặc trực tiếp 1 cách thuận lợi nhất. Theo dõi bài viết dưới đây ngay, Tikop sẽ hướng dẫn các bạn chi tiết các bước để mở tài khoản chứng khoán nhanh nhất.

tikop_user_icon

Tikop

tikop_calander_icon

22/10/2024

Các chỉ số chứng khoán thế giới mà nhà đầu tư nào cũng nên biết

CHỨNG KHOÁN

Các chỉ số chứng khoán thế giới mà nhà đầu tư nào cũng nên biết

Các chỉ số chứng khoán thế giới hay còn được gọi là các chỉ số thị trường chứng khoán là một trong những giá trị thống kê nhằm phản ánh tình hình chung của các thị trường chứng khoán trên các quốc gia. Nếu như các bạn muốn đang muốn đầu tư các mã chứng khoán nước ngoài thì cần phải nắm được tất các chỉ số chứng khoán nổi tiếng trên thế giới. Cùng Tikop tìm hiểu ngay nhé!

tikop_user_icon

Tikop

tikop_calander_icon

21/04/2024

Cổ phiếu là gì? Các đặc điểm và lưu ý cần biết khi đầu tư cổ phiếu

CHỨNG KHOÁN

Cổ phiếu là gì? Các đặc điểm và lưu ý cần biết khi đầu tư cổ phiếu

Cổ phiếu là một trong những khái niệm căn bản thường được các nhà đầu tư cá nhân tìm hiểu khi bắt đầu quá trình tìm hiểu về cổ phiếu nói riêng và tìm hiểu về thị trường chứng khoán nói chung. Bài viết dưới đây của Tikop sẽ đưa ra một số góc nhìn tổng quan cũng như các đặc tính chung của cổ phiếu để các nhà đầu tư có thể tham khảo.

tikop_user_icon

Tikop

tikop_calander_icon

25/08/2024