Lãi suất cơ sở là gì? Cách tính lãi suất cơ sở hiện nay chi tiết

Lãi suất cơ sở là gì?

Khái niệm lãi suất cơ sở

Lãi suất cơ sở (tiếng Anh: Base interest rate) là mức lãi suất tham chiếu do các ngân hàng thương mại công bố. Mức lãi suất này được xác lập dựa trên các yếu tố như tình hình thị trường tài chính - tiền tệ, chi phí huy động vốn, cung cầu tín dụng, và đặc biệt là định hướng điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN).

Lãi suất cơ sở không phải là một mức lãi suất do NHNN quy định cố định, mà thường được các ngân hàng thương mại sử dụng làm cơ sở để xây dựng biểu lãi suất áp dụng cho các khoản vay và tiền gửi của khách hàng.

Lãi suất cơ sở là mức lãi suất tham chiếu của ngân hàng thương mại

Mức lãi suất cơ sở hiện tại tại các ngân hàng

Lưu ý: Thông tin dưới đây chỉ mang tính chất tham khảo (vào ngày 14/7/2025), để có thông tin chính xác bạn nên tra cứu tại các ngân hàng vào từng thời điểm.

>>> Xem thêm: Chi tiết bảng lãi suất ngân hàng SCB mới nhất 2024 hiện nay

Cách tính lãi suất vay/gửi dựa trên lãi suất cơ sở 

Công thức

Trong đó:

• Lãi suất cơ sở: Mức lãi suất cho vay của ngân hàng sau thời gian điều chỉnh, được sử dụng làm cơ sở để định giá cho các khoản vay hoặc tiền gửi trong hệ thống tài chính của một quốc gia.
• Biên độ lãi suất cho vay: Tỷ lệ phần trăm chênh lệch giữa lãi suất cho vay và lãi suất tiền gửi tại ngân hàng trong một thời điểm. 

Ví dụ cụ thể với các kỳ hạn vay

Ví dụ 1: Vay kỳ hạn 12 tháng, lãi suất cố định 6 tháng đầu

• 6 tháng đầu: Lãi suất cố định 8%/năm (áp dụng ngay khi giải ngân)
• Sau 6 tháng: Lãi suất = Lãi suất tiết kiệm 12T (niêm yết tại ngân hàng thời điểm điều chỉnh) + Biên độ 3%

Giả sử tại thời điểm điều chỉnh, lãi suất tiết kiệm 12T là 6.5%/năm. Do đó, lãi suất cho vay = 6.5% + 3% = 9.5%/năm.

Ví dụ 2: Vay kỳ hạn 24 tháng, lãi suất cố định 12 tháng đầu

• 12 tháng đầu: Lãi suất ưu đãi 7.5%/năm
• Từ tháng thứ 13 trở đi: Lãi suất = Lãi suất cơ sở (ví dụ: lãi suất huy động kỳ hạn 6T) + Biên độ 3.2%

Giả sử lãi suất huy động 6T là 5.8% tại thời điểm điều chỉnh, do đó lãi suất mới = 5.8% + 3.2% = 9.0%/năm.

>>> Xem thêm: Cập nhật lãi suất cho vay của các ngân hàng mới nhất hiện nay

Cách tính lãi suất vay/gửi dựa trên lãi suất cơ sở

Vai trò và tác động của lãi suất cơ sở

Vai trò của lãi suất cơ sở

Lãi suất cơ sở đóng vai trò quan trọng trong hệ thống tài chính và kinh tế của một quốc gia. Dưới đây là những vai trò chính của lãi suất cơ sở:

• Điều chỉnh hoạt động tín dụng: Lãi suất cơ sở được sử dụng để điều chỉnh hoạt động tín dụng trong nền kinh tế. Khi lãi suất cơ sở tăng, chi phí vay tăng lên và do đó khuyến khích việc tiết kiệm và giảm nhu cầu vay. Nó có thể giúp kiềm chế lạm phát và hạn chế tăng trưởng tín dụng quá mức. Ngược lại, khi lãi suất cơ sở giảm, chi phí vay giảm và khuyến khích việc tiêu dùng và đầu tư, tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế.
• Ảnh hưởng đến đầu tư và tiêu dùng: Lãi suất cơ sở có tác động lớn đến quyết định đầu tư của các doanh nghiệp và quyết định tiêu dùng của cá nhân. Khi lãi suất cơ sở cao, chi phí vay tăng lên và doanh nghiệp có thể khó khăn hơn trong việc tìm kiếm vốn đầu tư. Đồng thời, người tiêu dùng có thể giảm chi tiêu và tiết kiệm hơn. Khi lãi suất cơ sở thấp, chi phí vay giảm và doanh nghiệp có khả năng tăng cường đầu tư. Người tiêu dùng cũng có xu hướng tăng cường tiêu dùng và vay mua nhà hoặc mua ô tô.
• Quản lý lạm phát: Lãi suất cơ sở có thể được sử dụng để kiềm chế lạm phát. Khi lạm phát tăng cao, ngân hàng trung ương có thể tăng lãi suất cơ sở để làm tăng chi phí vay và giảm tiền mặt trong nền kinh tế. Điều này có thể làm giảm nhu cầu tiêu dùng, hạn chế tăng trưởng giá cả và kiềm chế lạm phát.
• Ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái: Lãi suất cơ sở cũng có thể ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái. Khi lãi suất cơ sở tăng, đầu tư trong nước trở nên hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư nước ngoài, dẫn đến sự tăng giá đồng tiền trong nước. Ngược lại, khi lãi suất cơ sở giảm, nhà đầu tư có thể chuyển hướng đầu tư ra nước ngoài, làm giảm giá trị đồng tiền trong nước.
• Định hình chính sách tiền tệ: Lãi suất cơ sở đóng vai trò quan trọng trong quyết định chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương. Ngân hàng trung ương có thể tăng hoặc giảm lãi suất cơ sở để điều chỉnh hoạt động tài chính, ổn định tỷ giá hối đoái, kiềm chế lạm phát và tăng trưởng kinh tế. Thông qua điều chỉnh lãi suất cơ sở, ngân hàng trung ương có thể tạo ra tác động rộng lớn đến hoạt động tài chính và kinh tế toàn diện.

>>> Xem thêm: Lãi suất điều hành là gì? Mục đích tăng giảm lãi suất điều hành

Vai trò của lãi suất cơ sở nhà đầu tư có thể chưa biết

Ứng dụng của lãi suất cơ sở

Lãi suất cơ sở có nhiều ứng dụng quan trọng trong lĩnh vực tài chính và kinh tế. Dưới đây là một số ứng dụng chính của lãi suất cơ sở:

• Quyết định lãi suất cho vay: Lãi suất cơ sở được sử dụng như một điểm tham chiếu để xác định lãi suất mà các ngân hàng áp dụng cho các khoản vay. Các ngân hàng thương mại sẽ thêm một khoản lãi suất phụ thuộc vào rủi ro tín dụng của mỗi khách hàng cụ thể, nhưng lãi suất cơ sở là một yếu tố quan trọng trong việc quyết định tổng lãi suất cuối cùng.
• Định giá trái phiếu và sản phẩm tài chính khác: Lãi suất cơ sở cũng được sử dụng để định giá trái phiếu và các sản phẩm tài chính phức tạp khác. Lãi suất cơ sở càng cao, càng tăng khả năng lợi nhuận của các trái phiếu và giá trị của các sản phẩm tài chính khác sẽ giảm.
• Quyết định đầu tư: Lãi suất cơ sở cung cấp thông tin quan trọng cho các nhà đầu tư khi đánh giá các cơ hội đầu tư. Nếu lãi suất cơ sở cao, các cơ hội đầu tư có lợi suất dự kiến cao hơn trở nên hấp dẫn hơn. Ngược lại, nếu lãi suất cơ sở thấp, nhà đầu tư có thể tìm kiếm các cơ hội đầu tư khác như cổ phiếu hoặc bất động sản.
• Tác động đến hành vi tiêu dùng và chi tiêu: Lãi suất cơ sở ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng và chi tiêu của người tiêu dùng và doanh nghiệp. Khi lãi suất cơ sở tăng, chi phí vay cá nhân tăng lên, điều này có thể làm giảm khả năng tiêu dùng và chi tiêu, ảnh hưởng đến doanh thu của các doanh nghiệp.
• Quản lý rủi ro tài chính: Theo dõi và đánh giá lãi suất cơ sở giúp các doanh nghiệp và cá nhân quản lý rủi ro tài chính. Thay đổi lãi suất cơ sở có thể tạo ra biến động giá trị tài sản và lợi nhuận, và việc hiểu và ứng phó với những biến động này là quan trọng trong việc bảo vệ tài sản và tối ưu hóa lợi nhuận.
• Chính sách tiền tệ: Lãi suất cơ sở có ảnh hưởng lớn đến chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương. Ngân hàng trung ương có thể thay đổi lãi suất cơ sở để điều chỉnh hoạt động tài chính, kiểm soát lạm phát, ổn định tỷ giá và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Lãi suất cơ sở có nhiều ứng dụng

Những tác động của lãi suất cơ sở

Tác động của lãi suất cơ sở đối với cá nhân

Tác động của lãi suất cơ sở tới khách hàng cá nhân có tác động trực tiếp đến tình hình tài chính của họ. Khi lãi suất cơ sở tăng, lãi suất cho vay cũng tăng theo, điều này đặt ra những vấn đề nhất định cho khách hàng cá nhân.

Tác động của lãi suất cơ sở đối với doanh nghiệp

Đối với khách hàng doanh nghiệp, lãi suất cơ sở đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý tài chính và hoạt động kinh doanh. Khi lãi suất cơ sở tăng lên, chi phí đi vay của các công ty cũng tăng lên. Điều này có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng đầu tư, phát triển kinh doanh của công ty. 

Tác động của lãi suất cơ sở đối với ngân hàng

Đối với ngân hàng, lãi suất cơ sở đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý rủi ro và tạo lợi nhuận từ hoạt động cho vay. Khi lãi suất cơ sở tăng, ngân hàng có cơ hội tăng lãi suất cho các khoản cho vay và tăng doanh thu từ lãi suất. Điều này có thể giúp ngân hàng tăng lợi nhuận và cải thiện hiệu quả kinh doanh.

Lãi suất tác động đến nhiều đối tượng

Khi nào nên vay/ gửi dựa vào lãi suất cơ sở?

Chiến lược chọn thời điểm vay vốn

Một chiến lược thông minh khi vay vốn là lựa chọn thời điểm mà lãi suất cơ sở đang ở mức thấp, thường rơi vào các giai đoạn NHNN nới lỏng chính sách tiền tệ nhằm kích thích tăng trưởng. Khi lãi suất cơ bản giảm, các ngân hàng thương mại thường điều chỉnh giảm lãi suất cơ sở, từ đó kéo theo lãi suất cho vay giảm.

Bên cạnh đó, bạn cũng nên theo dõi các thông báo chính thức từ NHNN và các chương trình ưu đãi lãi suất từ ngân hàng, đặc biệt là vào các dịp cao điểm như Tết, cuối năm hoặc các sự kiện khuyến mãi nội bộ. Ngoài ra, điểm tín dụng cá nhân và tình hình tài chính cũng đóng vai trò quan trọng: nếu bạn có thu nhập ổn định, lịch sử trả nợ tốt và tài sản đảm bảo rõ ràng, ngân hàng có thể sẽ áp dụng mức biên độ thấp hơn, giúp giảm thêm chi phí vay vốn.

>>>Xem thêm: Tín dụng thương mại là gì? Ưu điểm và nhược điểm tín dụng thương mại

So sánh lãi suất tiết kiệm

Với người gửi tiền, việc chọn đúng kỳ hạn tiết kiệm có ảnh hưởng lớn đến tổng lợi suất. Các kỳ hạn ngắn từ 1 đến 6 tháng thường phù hợp với người cần sự linh hoạt, tuy nhiên mức lãi suất lại khá thấp. Trong khi đó, kỳ hạn từ 12 tháng trở lên mang lại mức lãi suất cao hơn đáng kể, dao động từ 5.5% đến 7.5% tùy ngân hàng.

Việc gửi kỳ hạn dài giúp bạn “khóa” được mức lãi suất cao trong thời gian biến động. Ngoài ra, một chiến lược phổ biến là chia nhỏ số tiền thành nhiều phần gửi theo các kỳ hạn khác nhau, vừa đảm bảo tính thanh khoản, vừa tối ưu hóa mức sinh lời chung. Do đó, hãy cân nhắc nhu cầu sử dụng vốn trong tương lai để chọn kỳ hạn tiết kiệm phù hợp nhất.

Dự báo biến động lãi suất trong 2025

Theo dự báo từ báo Lao Động, thị trường tài chính năm 2025 đang bước vào chu kỳ tăng lãi suất trở lại sau một giai đoạn dài điều chỉnh giảm. Các chuyên gia nhận định rằng nhu cầu tín dụng của doanh nghiệp sẽ tăng mạnh từ quý IV/2025, khiến các ngân hàng phải đẩy lãi suất huy động lên để đảm bảo nguồn vốn. Một số ngân hàng nhỏ đã bắt đầu nâng lãi suất tiết kiệm kỳ hạn dài lên mức 6.8% – 7.0%/năm, trong khi mặt bằng chung tại các ngân hàng lớn vẫn giữ ở khoảng 5.5% – 6.2%/năm cho kỳ hạn 12 tháng.

Dự kiến, lãi suất tiền gửi có thể tiếp tục tăng thêm 0.5 – 1 điểm phần trăm vào cuối năm 2025, đặc biệt ở các kỳ hạn từ 6 tháng trở lên. Người vay và người gửi tiết kiệm cần theo dõi sát sao diễn biến này để ra quyết định phù hợp, tránh rủi ro và nắm bắt cơ hội sinh lời tốt hơn.

Nên vay/ gửi dựa vào lãi suất cơ sở khi nào?

Những lưu ý khi theo dõi lãi suất cơ sở

Tần suất cập nhật & nguồn đáng tin cậy

Lãi suất cơ sở không được công bố một cách đại trà như lãi suất tiết kiệm hay lãi suất cho vay cố định. Mỗi ngân hàng có thể có lãi suất cơ sở riêng và họ thường cập nhật định kỳ theo tháng, quý hoặc theo biến động thị trường. Để theo dõi chính xác, bạn nên truy cập vào website chính thức của ngân hàng, ứng dụng ngân hàng điện tử (Internet/Mobile Banking) hoặc các thông cáo báo chí và báo cáo tài chính.

Ngoài ra, các website tài chính uy tín như CafeF, Vietstock, hoặc cổng thông tin của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng là những nguồn tham khảo đáng tin cậy giúp bạn nắm bắt xu hướng chung của thị trường.

Các chi phí ẩn và biên độ khác biệt giữa ngân hàng

Một sai lầm phổ biến khi đi vay là chỉ so sánh lãi suất cơ sở mà bỏ qua biên độ lãi suất và các chi phí đi kèm khác. Trên thực tế, biên độ thường là phần ngân hàng "cộng thêm" vào lãi suất cơ sở để xác định lãi suất cho vay thực tế, và mỗi ngân hàng có thể áp dụng mức biên độ rất khác nhau, dao động từ 2% đến 4.5% tùy vào sản phẩm và hồ sơ khách hàng.

Ngoài ra, bạn còn có thể phải trả thêm phí định giá tài sản, phí hồ sơ vay, phí trả nợ trước hạn,... Những chi phí ẩn này nếu cộng lại có thể khiến tổng chi phí vay cao hơn dự tính ban đầu. Vì vậy, đừng chỉ nhìn vào lãi suất danh nghĩa, mà hãy yêu cầu ngân hàng cung cấp lãi suất thực tế (APR) và bảng chi phí minh bạch để có cái nhìn đầy đủ nhất.

Rủi ro và cách ứng phó khi lãi suất tăng mạnh

Trong giai đoạn lãi suất biến động mạnh, đặc biệt khi lãi suất cơ sở tăng liên tục, người vay có thể phải đối mặt với khoản trả nợ tăng lên đáng kể sau mỗi kỳ điều chỉnh. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến dòng tiền cá nhân hoặc doanh nghiệp. Để ứng phó, bạn nên:

• Chọn gói vay có thời gian ưu đãi dài (từ 12 tháng trở lên) để “neo” mức lãi thấp trong thời gian đầu.
• Cân nhắc chuyển sang vay cố định nếu lãi suất thả nổi đang có xu hướng tăng.
• Dự phòng tài chính đủ 3, 6 tháng chi tiêu thiết yếu để không bị động khi lãi suất tăng bất ngờ.
• Ngoài ra, hãy thường xuyên rà soát hợp đồng vay để hiểu rõ các điều khoản về điều chỉnh lãi suất, thời điểm áp dụng và quyền lợi của bạn trong việc thương lượng lại hoặc tái cấu trúc khoản vay nếu cần.

Những lưu ý khi theo dõi lãi suất cơ sở bạn cần biết

Câu hỏi thường gặp

Lãi suất cơ sở và lãi suất cơ bản có giống nhau không?

Không. Lãi suất cơ bản là một loại lãi suất do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quy định, đóng vai trò là một trong những căn cứ để xác định lãi suất cho vay và huy động của các ngân hàng thương mại. Lãi suất cơ sở, hay còn gọi là lãi suất tham chiếu, là mức lãi suất mà ngân hàng áp dụng cho các khoản vay sau khi đã điều chỉnh, có thể bao gồm cả lãi suất cơ bản và biên độ lãi suất do ngân hàng tự quy định. 

Lãi suất cơ sở và lãi suất khách hàng khác nhau thế nào?

Lãi suất cơ sở là một mức lãi suất tham chiếu do Ngân hàng Nhà nước quy định, đóng vai trò nền tảng để các ngân hàng thương mại ấn định lãi suất cho vay và tiền gửi. Trong khi đó, lãi suất khách hàng là mức lãi suất cụ thể mà ngân hàng áp dụng cho từng khách hàng, có thể cao hơn hoặc thấp hơn lãi suất cơ sở tùy thuộc vào nhiều yếu tố như loại hình vay, kỳ hạn, và chính sách của từng ngân hàng. 

Biên độ lãi suất có cố định không?

Không. Biên độ lãi suất thường được sử dụng trong các khoản vay với lãi suất thả nổi và nó có thể thay đổi theo thời gian, tùy thuộc vào chính sách của ngân hàng và các yếu tố thị trường. 

Lãi suất cơ sở bao lâu thay đổi một lần?

Lãi suất cơ sở thường được các ngân hàng điều chỉnh định kỳ, có thể là 1 tháng, 3 tháng hoặc 6 tháng một lần, tùy thuộc vào quy định của từng ngân hàng và tình hình thị trường. 

Làm sao biết ngân hàng có đang áp dụng lãi suất cơ sở chính xác?

Để biết ngân hàng bạn đang giao dịch có đang áp dụng lãi suất cơ sở chính xác, bạn có thể tham khảo các nguồn thông tin: trực tiếp từ ngân hàng, trang web của Ngân hàng Nhà nước,...

Lãi suất cơ sở có ảnh hưởng đến lãi suất tiết kiệm không?

Có, lãi suất cơ sở có ảnh hưởng đến lãi suất tiết kiệm. 

Tóm lại, thông qua bài viết này, Tikop đã giúp bạn tổng hợp những thông tin cơ bản liên quan đến lãi suất cơ sở là gì và nó có tác động ra sao đến hoạt động vay vốn của khách hàng. Đừng quên theo dõi Tikop để cập nhật kiến thức tài chính mới nhất nhé!