OTC là gì? 11 điều nhà đầu tư nên biết về thị trường OTC

OTC là gì?

Cổ phiếu OTC (tên tiếng Anh: Over The Counter) là những cổ phiếu chưa niêm yết, được giao dịch trên quầy không chính thức của các công ty phát hành cổ phiếu, các ngân hàng hay các công ty chứng khoán.

Cổ phiếu OTC được giao dịch phi tập trung, không qua các sàn như HOSE, HNX, Upcom... Thị trường OTC hoạt động dựa trên sự thỏa thuận giá cả, số lượng giữa bên mua và bên bán. Hoạt động giao dịch này không có địa điểm giao dịch thực tế. 

Mọi giao dịch được thực hiện trên nền tảng điện tử trung gian do các công ty môi giới chứng khoán cùng nhau duy trì như website, diễn đàn. Các công ty môi giới này đồng thời đóng vai trò nhà tạo lập thị trường bằng cách báo giá, sau đó thực hiện mua và bán chứng khoán.

OTC là gì

Ưu, nhược điểm của OTC là gì?

Mỗi sàn đều có những ưu nhược điểm khác nhau, đối với cổ phiếu OTC cũng vậy. Dưới đây là những ưu điểm và nhược điểm của OTC để người tham gia có thể nắm bắt.

1.1 Ưu điểm

Cổ phiếu OTC có tiềm năng sinh lời cao. Bởi không có địa điểm giao dịch nên thị trường OTC hoạt động mọi lúc, mọi nơi, xuyên suốt từ thứ hai đến chủ nhật. Nếu như các sàn giao dịch khác t“nghỉ ngơi” vào cuối tuần thì đây lại là thời gian sôi nổi nhất của OTC.

OTC cho phép nhà đầu tư mua cổ phiếu của các công ty đã và chưa niêm yết trên sàn chứng khoán. Trong khi thị trường giao dịch tập trung chỉ cho phép mua cổ phiếu của các công ty đã niêm yết. Cổ phiếu OTC có mức giá thấp hơn so với các cổ phiếu đang niêm yết. Nhà đầu tư với số vốn ban đầu thấp có thể tham gia đầu tư nhưng mã tiềm năng có khả năng sinh lời cao.

Các giao dịch được tiến hành nhanh chóng nhờ quy trình, thủ tục đơn giản và chính sách “tự thỏa thuận”. Người mua và người bán tự thương lượng giá với nhau tạo nên tính linh hoạt trong cơ chế định giá cổ phiếu trong giao dịch.

Người mua và người bán có thể giao dịch tiền điện tử như Bitcoin, Ethereum,... khi các sàn giao dịch tập trung chưa hợp pháp hóa hình thức giao dịch này.

1.2 Nhược điểm

Thị trường phi tập trung OTC vẫn chưa có sự thống nhất, những quy định cụ thể và rõ ràng về việc giao dịch. Vậy nên để các giao dịch có thể diễn ra, ta cần có sự hỗ trợ của bên trung gian thứ ba.

Bên thứ 3 sẽ tạo ra sân chơi chung cho nhà đầu tư và tính phí trên mỗi giao dịch được thực hiện thành công. Thông thường, mức phí này sẽ cao hơn nhiều so với giao dịch trên thị trường chứng khoán tập trung.

Thị trường phi tập trung OTC vẫn chưa có sự thống nhất, những quy định cụ thể và rõ ràng về việc giao dịch. Một số cổ phiếu OTC không rõ ràng, minh bạch có thể gây thiệt hại cho nhà đầu tư nếu không tìm hiểu rõ ràng.

Tính thanh khoản của chứng khoán OTC khá thấp so với thị trường niêm yết tập trung hiện nay. Vậy nên OTC được đánh giá là thị trường khá mạo hiểm, đặc biệt đối với những người mới chơi chứng khoán. 

nhược điểm của OTC

OTC dành cho đối tượng nào?

Thực tế thị trường OTC mở ra cơ hội đầu tư cho mọi đối tượng nhà đầu tư bao gồm nhà đầu tư vốn thấp và nhà đầu tư vốn cao. Bạn không nhất thiết phải có một số vốn lớn để có thể giao dịch trên thị trường OTC. Bởi khối lượng giao dịch OTC chủ yếu phụ thuộc cả vào bên bán lẫn bên mua chứng khoán. 

Tuy nhiên OTC là nơi dành riêng cho những nhà đầu tư sẵn sàng chấp nhận rủi ro cực cao. Đặc biệt, những người muốn tham gia đầu tư OTC phải có kinh nghiệm thực chiến. Với những người mới tập tành đầu tư thì không nên quá mạo hiểm tham gia vào OTC. 

Bởi ngoài kiến thức chuyên môn, bạn cũng cần có thêm khả năng phân tích, định giá để xác định giá trị thực tế của từng mã cổ phiếu chưa được niêm yết trên sàn chứng khoán. Đây là nơi có mức độ rủi ro rất lớn trên thị trường chứng khoán.

Đặc điểm của thị trường OTC

Thị trường OTC có những đặc điểm như sau:

• Hoạt động của nhà đầu tư trên thị trường OTC không phải là hoạt động độc lập mà họ thường trao đổi thông tin qua lại lẫn nhau thông qua các cộng đồng, diễn đàn, hội nhóm. 

• Hoạt động của thị trường OTC chịu sự chi phối của hệ thống các Luật chứng khoán.

• Thị trường OTC không giao dịch tại địa điểm nhất định hay các sàn chứng khoán.

Thị trường OTC tại Việt Nam

OTC vẫn luôn là một kênh đầu tư hấp dẫn không chỉ các doanh nghiệp, ngày càng nhiều nhà đầu tư tham gia thị trường này. Trong hơn một triệu doanh nghiệp lớn nhỏ của nền kinh tế chỉ có khoảng 1% tương đương với vài trăm doanh nghiệp được niêm yết trên thị trường tập trung. Số lượng lớn doanh nghiệp còn lại sẽ tham gia vào thị trường phi tập trung để có cơ hội tiếp cận nguồn vốn từ công chúng. 

OTC mở ra cho các nhà đầu tư cá nhân nhiều cơ hội đầu tư đa dạng về mã cổ phiếu cũng như mức giá hấp dẫn so với giá cổ phiếu tại các thị trường tập trung. Thị trường OTC tại Việt Nam trong những năm qua cho thấy, việc đầu tư cổ phiếu trên thị trường OTC có cơ hội mang lại lợi nhuận rất cao, trong đó cổ phiếu lĩnh vực tài chính, ngân hàng đặc biệt được chú ý. 

So với cổ phiếu trên các thị trường truyền thống, cổ phiếu trên thị trường OTC được nhìn nhận có tiềm năng sinh lời hơn gấp nhiều lần. Hiện nay, một số các công ty môi giới ở Việt Nam tổ chức các sàn chứng khoán OTC với mục đích hoạt động là cung cấp việc giao dịch, mua bán cổ phiếu của các công ty chưa niêm yết. 

thị trường OTC ở Việt Nam

Đặc điểm của cổ phiếu OTC

Cổ phiếu OTC có những đặc điểm riêng biệt, ảnh hưởng đến việc đầu tư của người tham gia. Dưới đây là những đặc điểm của OTC được Tikop tổng hợp. 

6.1 Giao dịch phi tập trung

Cổ phiếu OTC là loại cổ phiếu giao dịch phi tập trung không qua các sàn chứng khoán như HNX, HoSE hay UPCOM,... Việc mua, bán cổ phiếu OTC được thực hiện trên nền tảng điện tử trung gian như website, diễn đàn do các công ty mới giới chứng khoán cung cấp. Các công ty này đồng thời cũng là nhà tạo lập thị trường thông qua việc báo giá và thực hiện mua, bán chứng khoán.

6.2 Đặc điểm về giá

Giá giao dịch trên sàn OTC thể hiện trên giấy tờ là 10.000 VNĐ. Tuy nhiên, khi giao dịch, giá thực tế chênh lệch rất nhiều so với mệnh giá. Giá cổ  phiếu OTC thường không được công khai, mà thông qua môi giới chứng khoán, đại lý, các trang chuyển nhượng. Nhà đầu tư có thể mua, bán trực tiếp thông qua các nhà môi giới hoặc đại lý sẵn sàng bán cổ phiếu, trái phiếu mà họ sở hữu.

6.3 Nguyên tắc thuận mua vừa bán

Việc giao dịch được thực hiện trên nguyên tắc thuận mua vừa bán, cả người mua và người bán cùng đưa ra mức giá kỳ vọng của mình trên thị trường OTC. Người mua và người bán sẽ cùng nhau thảo luận giá cả hợp lý trước khi giao dịch. 

6.4 Trao đổi mua bán khá dễ dàng

Giống như việc giao dịch cổ phiếu đang niêm yết trên sàn tập trung, quá trình mua, bán cổ phiếu OTC khá dễ dàng. Nhà đầu tư có thể bán cổ phiếu thông qua các công ty môi giới chứng khoán trục tuyến. Để có thể mua cổ phiếu OTC, nhà đầu tư cần có đủ số tiền trong tài khoản chứng khoán tương ứng với giá trị cổ phiếu muốn mua.

Phân loại cổ phiếu OTC

Cổ phiếu OTC trên thị trường được phân ra làm 3 loại chính.

7.1 Cổ phiếu ưu đãi

Cổ phiếu ưu đãi là loại cổ phiếu thường được bán cho nhân viên trong nội bộ doanh nghiệp trước khi phát hành chính thức lên sàn. loại cổ phiếu này có tính chất đặc trưng là hạn chế quyền chuyển nhượng. 

Do đó trị giá cổ phiếu ưu đãi thường rẻ hơn 40% so với giá bán thực tế của nó. Tuy nhiên trong vòng thời hạn 3 năm sau thì người sở hữu có thể chuyển nhượng cho người khác hoặc được công ty mua lại.

cổ phiếu ưu đãi

7.2 Cổ phiếu ủy thác

Đối với doanh nghiệp lần đầu tiên phát hành chứng khoán có thể không am hiểu về vấn đề. Thông thường, họ sẽ nhờ một công ty chứng khoán đại diện họ thực hiện phát hành chứng khoán. Việc này giúp doanh nghiệp sẽ không cần phải trực tiếp tham gia đấu giá. 

Nhờ đó mà công ty có thể tránh được rủi ro không đáng có trong quá trình đấu giá. Như việc đấu giá quá cao dẫn đến bị hớ hay quá thấp thì không trúng. Sau khi đấu giá xong, phần chứng khoán được chia lại theo tỷ lệ đã quy định trước đó. Với chi phí ủy thác khoảng từ 1-2% cho bên thứ 3. 

7.3 Cổ phiếu trực tiếp

Cổ phiếu trực tiếp hay còn được gọi là cổ phiếu tự do. Trái ngược với cổ phiếu ủy thác, nhà đầu tư sẽ tự mình phát hành chứng khoán. Vì vậy giá cổ phiếu trực tiếp thường cao hơn so với cổ phiếu ủy thác. Đồng thời tính thanh khoản cao hơn và hạn chế các khoản phí phát sinh do quá trình ủy thác gây ra. Tuy nhiên, cổ phiếu trực tiếp sẽ có thể gặp phải rủi ro mà cổ phiếu uỷ thác tránh được. 

Hướng dẫn giao dịch trên sàn OTC

Để giao dịch trên sàn OTC, nhà đầu tư thực hiện theo các bước như sau:

• Bước 1: Đầu tiên nhà đầu tư cần đăng ký tài khoản giao dịch trực tiếp tại sàn giao dịch hoặc các trụ sở, chi nhánh của sàn giao dịch OTC như các sàn HOSE, HNX,UPCoM, VSD...

• Bước 2: Tìm kiếm và lựa chọn các mã chứng khoán OTC được đăng bán trên sàn thị trường OTC. Nhà đầu tư cần nghiên cứu và tìm hiểu kỹ về nguồn bán chứng khoán OTC để đưa ra quyết định đúng đắn và phù hợp 

• Bước 3: Sau khi chọn được mã OTC thì tiến hành liên hệ và thoả thuận với các tổ chức phát hành để mua cổ phiếu OTC

 Kinh nghiệm giao dịch trên sàn OTC

Giao dịch trên sàn OTC tồn tại các nhược điểm, vậy nên những kinh nghiệm dưới đây sẽ giúp bạn giảm thiểu sai lầm khi giao dịch trên sàn OTC. 

8.1Tránh danh sách các đầu tư có khối lượng giao dịch thấp hoặc quá thấp

Khả năng thanh khoản cổ phiếu gắn liền với khối lượng giao dịch. Mua cổ phiếu có khối lượng thấp sẽ nói lên khả năng thanh khoản thấp trong khi giá trị trên thị trường không chắc chắn sẽ tăng trưởng. Đây là điều quan trọng cần chú ý tránh trường hợp không thu hồi được vốn đầu tư.

8.2 Không tham gia khi thị trường có sự biến thiên mạnh

Khi thị trường chứng khoán có sự biến động đồng nghĩa giá các chứng khoán sẽ tăng và giảm liên tục. Từ đó làm chênh lệch về khoảng giá của chứng khoán OTC. Các nhà đầu tư cổ phiếu có thể thực hiện giao dịch thông qua môi giới trên sàn OTC. Khi thị trường có sự biến thiên mạnh, nếu không nắm chắc và có kiến thức sâu về chứng khoán, nhà đầu tư sẽ có nguy cơ thua lỗ rất cao. 

lưu ý khi tham gia thị trường có biến thiên mạnh

8.3 Đa dạng hóa danh mục đầu tư, không dồn tất cả tài sản vào một danh mục

Nhà đầu tư nên đa dạng hóa danh mục đầu tư, không dồn tất cả tài sản vào một danh mục. Bạn không nên dồn tất cả lượng tài sản của mình vào duy nhất một danh sách đầu tư vì chúng có thể sẽ gây thiệt hại lớn cho khoản tài sản của bạn. Khi bạn dồn hết vào một danh mục, nếu khoản đầu tư này thua lỗ bạn sẽ gặp thiệt hại vô cùng lớn. 

So sánh sàn OTC và các sàn chứng khoán khác 

Vì cùng là sản phẩm chứng khoán nên sàn OTC sẽ có những điểm tương đồng và khác biệt nhất định với các sàn chứng khoán khác. 

Điểm giống nhau: Cả hai thị trường đều hoạt động và chịu sự chi phối của Luật chứng khoán Việt Nam.

Điểm khác nhau:

Các câu hỏi thường gặp

Khi nhắc tới khái niệm OTC, các nhà đầu tư mới có thể phát sinh một số câu hỏi liên quan như.

11.1 Giao dịch OTC bitcoin là gì? 

Trong lĩnh vực crypto, OTC là nơi để giới “siêu giàu” mua và bán Bitcoin cùng các tài sản hay tiền điện tử khác. Cách giao dịch này không làm tăng hay giảm giá nghiêm trọng, giúp tối đa hóa sức mạnh giao dịch. Thị trường này hoàn toàn có thể xử lý đơn giản việc giao dịch Bitcoin trị giá vài triệu đô la chỉ trong một lần.

Các giao dịch OTC được xem là những giao dịch riêng tư, không cần thông qua những bước giao dịch thông thường và do đó không được hiển thị trong bất kỳ sổ đặt hàng công khai nào. Khối lượng tiền điện tử được giao dịch trên thị trường OTC  có thể lớn gấp hai ba lần so với các sàn thông thường.

11.2 Đầu tư cổ phiếu thường hay cổ phiếu OTC an toàn hơn?

Có thể thấy đầu tư vào cổ phiếu OTC thực sự là một hoạt động kinh doanh tiềm năng. Tuy nhiên, nó có rất nhiều rủi ro tiềm ẩn mà một người không có kinh nghiệm cần thận trọng. Tốt nhất, bạn chỉ nên tiến hành giao dịch OTC nếu có đủ kiến thức và khả năng thực chiến. Vậy nên đối với những nhà đầu tư mới tim,f hiểu về chứng khoán thì không nên đầu tư vào cổ phiếu OTC. 

đầu tư OTC có an toàn

Kết luận

Bài viết trên đây là những thông tin được Tikop tổng hợp về cổ phiếu OTC và thị trường OTC. Có thể thấy, OTC là mộc danh mục đnags để đầu tư, đem lại lợi nhuận cao nhưng cũng tiềm ẩn những rủi ro lớn. Để có thể đầu tư OTC hiệu quả, nhà đầu tư cần sáng suốt, có kiến thức vững vàng. 

Trên đây là thông tin về OTC là gì, những điều cần biết về thị trường OTC hiện nay ở Việt Nam. Mong rằng bạn đọc đã có cho mình những kiến thức hữu ích và đầu tư hiệu quả. Hãy theo dõi Tikop để có thêm nhiều thông tin bổ ích nhé!