Lợi ích cận biên là gì? Quy trinh xác định lợi ích cận biên chi tiết

Lợi ích cận biên là gì?

Khái niệm lợi ích cận biên

Trước khi tìm hiểu về lợi ích cận biên là gì, cần hiểu rõ về khái niệm của lợi ích. Hiểu đơn giản, lợi ích là sự hài lòng, thỏa mãn mà chúng ta đạt được khi tiêu dùng một sản phẩm hay dịch vụ.

Lợi ích cận biên là sự tăng thêm về mức độ hài lòng mà bạn nhận được khi tiêu dùng thêm một đơn vị hàng hoá, dịch vụ nữa. Lợi ích này được đo lường bằng đơn vị tiền tệ hoặc thang đo tương tự để thể hiện sự thay đổi về giá trị hay mức độ hài lòng khi tiêu thêm/bớt sản phẩm.

>> Xem thêm: Giá trị hàng hóa là gì? Các thuộc tính cơ bản của giá trị hàng hóa

Lợi ích cận biên tiếng Anh là Marginal Utility

Ví dụ về lợi ích cận biên

Ví dụ bạn ăn một chiếc bánh pizza rất lớn:

• Trường hợp lợi ích cận biên dương: Miếng đầu tiên bạn ăn rất ngon, ăn thêm 2 miếng bạn cảm thấy rất hài lòng, như vậy lợi ích của bạn đã tăng lên.
• Trường hợp lợi ích cận biên âm: Bạn ăn quá nhiều pizza và cảm thấy không thể ăn được nữa. Do bạn ăn quá nhiều pizza dẫn đến tổng lợi ích của bạn bị giảm đi.
• Trường hợp lợi ích cận biên bằng 0: Bạn ăn no, không muốn ăn thêm bất kỳ thứ gì nữa. Đây thường là lúc mà bạn đạt được sự thỏa mãn tối đa. 

Lợi ích cận biên tiếng Anh là gì?

Lợi ích cận biên trong tiếng Anh là Marginal Utility. 

Quy trình xác định lợi ích cận biên

Để xác định được lợi ích cận biên, bạn cần thực hiện theo các bước sau:

• Xác định doanh số bán hàng hiện tại: Bạn cần hiểu rõ tình hình kinh doanh hiện tại, tính toán doanh thu, chi phí hàng ngày. Sau đó, bạn tính toán mức giá phù hợp để khiến người tiêu dùng mua thêm một sản phẩm nữa.
• Chương trình quảng cáo ưu đãi: So sánh giá của đối thủ sau khi nghiên cứu thị trường, mục tiêu là tăng doanh số, thu hút “tệp” khách hàng tiềm năng và tăng mức độ nhận diện của thương hiệu.
• Phân tích mức độ hài lòng của khách hàng: Đo lường doanh số bán hàng hàng ngày sau khi áp dụng chương trình ưu đãi ở mức giá thấp. Nếu chưa hài lòng, bạn có thể điều chỉnh giá xuống mức thấp hơn.
• Cân đối chi phí: Bạn cần tính toán số lượng sản phẩm cần bán để hòa vốn. Đồng thời nếu lợi ích cận biên hiện tại không tạo doanh số bán hàng, bạn cần xem xét giảm mức giá xuống thấp hơn.
• Xác định lợi nhuận cận biên: Cần đánh giá sự thay đổi của lợi nhuận cận biên theo từng sản phẩm, kênh phân phối. Nếu doanh số của doanh nghiệp tăng sau khi định giá lại sản phẩm, đây chính là lợi ích cận biên cho khách hàng.

>> Xem thêm: Điểm hòa vốn là gì? Ý nghĩa và cách xác định điểm hòa vốn chi tiết

Quy trình xác định lợi ích cận biên của doanh nghiệp

Cách tính lợi ích cận biên

Công thức tính lợi ích cận biên

Cách tính lợi ích cận biên như sau:

Trong đó:

• MU: Lợi ích cận biên
• ΔTU: Sự thaу đổi ᴠề tổng lợi ích
• ΔQ: Sự thaу đổi ᴠề lượng hàng hóa, dịch ᴠụ tiêu dùng

Ý nghĩa của lợi ích cận biên:

• MU > 0: Khi tiêu dùng thêm một đơn vị hàng hóa, tổng lợi ích tăng lên, người tiêu dùng vẫn cảm thấy hài lòng khi tiêu dùng thêm.
• MU < 0: Khi tiêu dùng thêm một đơn vị hàng hóa, tổng lợi ích giảm đi, người tiêu dùng cảm thấy quá thừa, việc tiêu dùng thêm không còn mang lại sự hài lòng nữa, thậm chí có thể gây khó chịu.
• MU = 0: Khi tiêu dùng thêm một đơn vị hàng hóa, tổng lợi ích không thay đổi. Đây là điểm mà người tiêu dùng đạt được mức độ hài lòng tối đa.

Bài tập tính lợi ích cận biên

Ví dụ, nếu anh A mua một bộ quần áo, lợi ích mà anh A nhận được là 4, khi mua 2 bộ, lợi ích của anh A nhận được là 7. 

Lợi ích cận biên của anh A: MU = (7-4)/(2-1) = 3

>> Xem thêm: Chi phí ẩn là gì? Cách kiểm soát chi phí ẩn trong doanh nghiệp

Công thức tính lợi ích cận biên chi tiết

Ý nghĩa của lợi ích cận biên

Đối với doanh nghiệp

Lợi ích cận biên là một khái niệm quan trọng trong kinh tế học, giúp doanh nghiệp đưa ra các quyết định kinh doanh hiệu quả. 

• Doanh nghiệp có thể xác định mức giá mà tại đó lợi nhuận đạt mức tối đa. Bằng cách so sánh lợi ích cận biên và chi phí cận biên, đơn vị có thể tìm ra mức giá khách hàng sẵn sàng trả mà doanh nghiệp vẫn có lợi nhuận.
• Giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định có nên đầu tư hay sản xuất thêm hay không. Doanh nghiệp có thể lựa chọn các dự án đầu tư có lợi ích cận biên cao nhất.
• Giúp phân bổ ngân sách vào các hoạt động đầu tư, marketing hoặc quản lý hàng tồn kho. Đặc biệt, doanh nghiệp cần chú trọng phân bổ nguồn nhân lực hợp lý để tối ưu hiệu quả làm việc.

Đối với kinh tế - xã hội

Lợi ích cận biên đóng vai trò quan trọng trong việc phân bổ tài nguyên một cách hiệu quả và tối ưu hóa lợi ích xã hội. Chính phủ sử dụng khái niệm lợi ích cận biên để phân bổ ngân sách cho các lĩnh vực khác nhau như giáo dục, y tế, quốc phòng,…

Ngoài ra, các chính sách kinh tế như thuế, trợ cấp được thiết kế dựa trên nguyên tắc tối đa hóa lợi ích xã hội, dựa trên việc so sánh lợi ích cận biên và chi phí cận biên.

>> Xem thêm: Chi phí cố định (định phí) là gì? Cách tính, phân biệt chi phí biến đổi

Ý nghĩa của lợi ích cận biên với doanh nghiệp và kinh tế xã hội

Quy luật lợi ích cận biên giảm dần

Khái niệm quy luật lợi ích cận biên giảm dần

Theo Từ điển Kinh tế học - Nguyễn Văn Ngọc, nêu rõ, khái niệm nói rằng khi người tiêu dùng tiêu dùng một lượng hàng hoá hay dịch vụ càng lớn, thì ích lợi hay mức thoả mãn thu được từ mỗi đơn vị tăng thêm sẽ giảm với tốc độ ngày càng nhanh. Cùng với khái niệm cân bằng của người tiêu dùng, quy luật ích lợi cận biên giảm dần được dùng để lý giải tại sao đường cầu xuống đốc. 

Ví dụ, đối với hai hàng hoá X và Y, điều kiện để đạt được trạng thái cân bằng của người tiêu dùng là:

Khái niệm quy luật lợi ích cận biên là gì trong kinh tế học

Đối với người đói, ích lợi của miếng bánh mỳ tiêu dùng đầu tiên rất cao (0z), nhưng khi đã tương đối no, những miếng bánh mỳ ăn thêm đem lại mức ích lợi ngày càng nhỏ. Ví dụ, miếng bánh mỳ thứ 6 chỉ đem lại ích lợi tăng thêm bằng 0b.

>> Xem thêm: Cung cầu là gì? Các yếu tố ảnh hưởng tới tác dụng của quy luật cung cầu

Ý nghĩa quy luật lợi ích cận biên giảm dần

Dựa vào biểu đồ hàng hoá X, Y bên trên. Bây giờ giả sử rằng tình hình này bị phá vỡ do giá của X giảm. Để lập lại trạng thái cân bằng, nghĩa là làm cho hai tỷ lệ này bằng nhau, ích lợi cận biên của X phải giảm và của Y phải tăng. Theo quy luật lợi cận biên giảm dần, điều này xảy ra khi người tiêu dùng mua nhiều hàng hoá X và ít hàng hoá Y. Bởi vậy, sự giảm giá một hàng hoá làm cho lượng cầu của nó tăng lên. (Theo Từ điển Kinh tế học - Nguyễn Văn Ngọc)

>> Xem thêm: Giá trị sử dụng của hàng hóa là gì? Mối quan hệ với giá trị hàng hóa

Câu hỏi thường gặp

Lợi ích cận biên có thể thay đổi không?

CÓ. Khi chúng ta tiêu dùng thêm một đơn vị hàng hóa, dịch vụ, sự hài lòng mà chúng ta nhận được từ đơn vị đó thường giảm dần. Điều này là do nhu cầu của con người có giới hạn dẫn đến có sự thay đổi lợi ích cận biên.

Lợi ích cận biên giảm dần có nghĩa là gì?

Lợi ích cận biên giảm dần là một khái niệm kinh tế học cho thấy rằng khi chúng ta tiêu dùng thêm một đơn vị của một sản phẩm hoặc dịch vụ, mức độ hài lòng nhận được từ đơn vị đó sẽ giảm dần. Nói cách khác, càng tiêu dùng nhiều, mức độ thỏa mãn càng giảm đi.

Qua những thông tin mà Tikop cung cấp, chắc hẳn bạn đã hiểu lợi ích cận biên là một khái niệm vô cùng quan trọng trong kinh tế học. Việc nắm vững khái niệm này sẽ giúp chúng ta có quyết định tiêu dùng thông minh, hỗ trợ doanh nghiệp tối ưu lợi nhuận. Tham khảo chuyên mục Kiến thức tài chính của Tikop để đón đọc thêm nhiều chủ đề hấp dẫn khác nhé!