Bank run là gì? Ảnh hưởng của bank run đối với ngân hàng hiện nay

Bank run là gì?

Khái niệm về bank run

Bank run là một hiện tượng xảy ra khi nhiều khách hàng của một ngân hàng cùng rút tiền gửi ra khỏi ngân hàng trong một thời gian ngắn. Điều này có thể gây ra tình trạng mất thanh khoản tạm thời hoặc vĩnh viễn cho ngân hàng và dẫn đến việc phá sản của ngân hàng.

Bank run thường xảy ra do sự mất niềm tin của người gửi tiền vào khả năng tài chính và thanh khoản của ngân hàng. Khi có tin đồn về sự yếu kém của ngân hàng, khách hàng sẽ cùng nhau rút tiền gửi ra khỏi ngân hàng, dẫn đến việc ngân hàng không còn đủ tiền mặt để đáp ứng nhu cầu rút tiền của khách hàng. Điều này có thể khiến ngân hàng phải đóng cửa hoạt động.

Bank run là một hiện tượng xảy ra khi nhiều khách hàng của một ngân hàng cùng rút tiền gửi ra khỏi ngân hàng trong một thời gian ngắn

Nguyên nhân diễn ra tình trạng bank run

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng bank run, bao gồm:

• Tin đồn về sự yếu kém tài chính của ngân hàng: Khi có thông tin về việc ngân hàng đang gặp khó khăn tài chính, khách hàng sẽ lo lắng và cùng nhau rút tiền gửi ra khỏi ngân hàng. Điều này có thể dẫn đến tình trạng mất thanh khoản và phá sản của ngân hàng.

• Suy thoái kinh tế: Trong thời kỳ suy thoái kinh tế, nhiều ngân hàng có thể gặp khó khăn về thanh khoản và tài chính. Điều này dẫn đến việc khách hàng mất niềm tin và rút tiền gửi ra khỏi ngân hàng.

• Các sự kiện chính trị, xã hội bất ổn: Những sự kiện như chiến tranh, khủng bố, bất ổn chính trị,...cũng có thể làm giảm lòng tin của khách hàng vào hệ thống ngân hàng và dẫn đến bank run.

• Sự cạnh tranh gay gắt giữa các ngân hàng: Khi có ngân hàng khác đang cung cấp các dịch vụ tài chính hấp dẫn hơn, khách hàng sẽ có xu hướng rút tiền khỏi ngân hàng cũ để gửi vào ngân hàng mới, dẫn đến tình trạng bank run.

• Sự thiếu hiểu biết của khách hàng về hoạt động của ngân hàng: Khi khách hàng không hiểu rõ về cơ chế hoạt động của ngân hàng, họ dễ trở nên lo lắng và rút tiền khỏi ngân hàng khi có bất kỳ tin đồn nào.

Ví dụ về bank run

Một số ví dụ về bank run nổi tiếng trong lịch sử bao gồm:

• Cuộc bank run xảy ra tại Ngân hàng Northern Rock ở Anh vào năm 2007, khi nhiều khách hàng cùng nhau rút tiền gửi khỏi ngân hàng này do lo ngại về khả năng tài chính của ngân hàng.

• Cuộc bank run xảy ra tại Ngân hàng Thung Lũng Silicon (SVB Bank) ở Mỹ vào năm 2023, khi nhiều công ty khởi nghiệp rút tiền gửi khỏi ngân hàng này do lo ngại về tình hình tài chính.

• Cuộc bank run xảy ra tại Ngân hàng ACB ở Việt Nam vào năm 2012, khi nhiều khách hàng rút tiền gửi khỏi ngân hàng này do tin đồn về việc ACB gặp khó khăn tài chính.

Một số ví dụ về bank run nổi tiếng trong lịch sử

Ảnh hưởng của bank run đối với ngân hàng và nền kinh tế

Đối với ngân hàng

Bank run có thể gây ra những ảnh hưởng rất nghiêm trọng đối với hoạt động của ngân hàng, bao gồm:

• Mất thanh khoản: Khi nhiều khách hàng rút tiền gửi khỏi ngân hàng cùng một lúc, ngân hàng sẽ không còn đủ tiền mặt để đáp ứng nhu cầu rút tiền của khách hàng, dẫn đến tình trạng mất thanh khoản.

• Phá sản ngân hàng: Nếu ngân hàng không thể đáp ứng được nhu cầu rút tiền của khách hàng, họ sẽ buộc phải đóng cửa và phá sản.

• Ảnh hưởng đến uy tín và niềm tin của khách hàng: Bank run sẽ làm giảm uy tín và niềm tin của khách hàng vào ngân hàng, ảnh hưởng đến khả năng hoạt động và thu hút khách hàng của ngân hàng trong tương lai.

• Khó khăn trong việc huy động vốn: Sau khi trải qua bank run, ngân hàng sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc huy động vốn từ khách hàng do niềm tin của họ bị suy giảm.

• Tăng chi phí hoạt động: Để ứng phó với bank run, ngân hàng phải tăng chi phí hoạt động, chẳng hạn như tăng lãi suất để thu hút khách hàng gửi tiền trở lại.

>> Xem thêm Ngân hàng phá sản khi nào? Những điều cần biết khi ngân hàng phá sản

Đối với nền kinh tế

Ngoài ảnh hưởng đối với ngân hàng, bank run cũng có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đối với nền kinh tế, bao gồm:

• Ảnh hưởng đến hệ thống tài chính: Khi một hoặc nhiều ngân hàng lớn phá sản do bank run, điều này sẽ gây ra sự mất ổn định trong hệ thống tài chính, ảnh hưởng đến hoạt động của các ngân hàng khác và toàn bộ nền kinh tế.

• Giảm thanh khoản trong nền kinh tế: Khi ngân hàng gặp khó khăn về thanh khoản, họ sẽ hạn chế cho vay, dẫn đến giảm thanh khoản trong nền kinh tế. Điều này làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp.

• Ảnh hưởng đến niềm tin của người dân: Bank run sẽ làm giảm niềm tin của người dân vào hệ thống ngân hàng, ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn của các ngân hàng và sự phát triển của nền kinh tế.

• Gây ra sự suy thoái kinh tế: Trong trường hợp bank run xảy ra với nhiều ngân hàng lớn, điều này có thể dẫn đến sự suy thoái của nền kinh tế, làm gia tăng tỷ lệ thất nghiệp, giảm sản xuất và tiêu dùng.

• Ảnh hưởng đến các chính sách kinh tế vĩ mô: Để ứng phó với bank run, chính phủ và các cơ quan quản lý phải áp dụng các chính sách kinh tế vĩ mô như giảm lãi suất, tăng thanh khoản,...Điều này có thể ảnh hưởng đến sự ổn định của nền kinh tế.

• Giảm tín dụng: Gặp khó khăn về thanh khoản là điều mà các ngân hàng gặp phải, họ sẽ giảm cung cấp tín dụng, khiến hoạt động kinh tế và đầu tư suy giảm.

• Đẩy cao tỷ lệ lạm phát: Chính phủ có thể phải in tiền, dẫn đến lạm phát và giảm giá trị của đồng tiền, nếu họ phải can thiệp để cứu ngân hàng.

Bank run cũng có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đối với nền kinh tế

Các sự kiện bank run nổi tiếng trong lịch sử

ACB 2012

Vào năm 2012, Ngân hàng ACB (Ngân hàng Á Châu) đã trải qua một cuộc bank run khi nhiều khách hàng cùng nhau rút tiền gửi khỏi ngân hàng này.

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng bank run tại ACB là do sự lan truyền của các tin đồn về việc ACB gặp khó khăn tài chính, trước đó ngân hàng này đã phải tăng vốn điều lệ để đảm bảo tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu.

Cuộc bank run tại ACB đã gây ra tình trạng mất thanh khoản tạm thời cho ngân hàng này. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ của Ngân hàng Nhà nước và các biện pháp khác, ACB đã ổn định hoạt động trở lại và không phải đóng cửa.

Sự kiện bank run tại ACB đã làm giảm uy tín và niềm tin của khách hàng đối với ngân hàng này, đồng thời cũng ảnh hưởng đến ổn định của hệ thống ngân hàng Việt Nam.

Northern Rock 2007

Vào tháng 9 năm 2007, Ngân hàng Northern Rock ở Anh đã trải qua một cuộc bank run lớn, khi hàng nghìn người dân Anh cùng nhau rút tiền gửi khỏi ngân hàng này.

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng bank run tại Northern Rock là do sự suy yếu của thị trường vay nợ ngắn hạn, khiến ngân hàng này gặp khó khăn về thanh khoản. Khi tin đồn về tình trạng tài chính của Northern Rock lan truyền, nhiều khách hàng đã rủ nhau rút tiền gửi khỏi ngân hàng.

Cuộc bank run tại Northern Rock đã gây ra tình trạng mất thanh khoản và khủng hoảng tài chính nghiêm trọng cho ngân hàng này. Chính phủ Anh đã phải can thiệp và cung cấp hỗ trợ tài chính để cứu Northern Rock khỏi phá sản.

Sự kiện bank run tại Northern Rock đã trở thành một bài học kinh điển về tác động của bank run đối với sự ổn định của hệ thống ngân hàng và nền kinh tế.

Ngân hàng Thung Lũng Silicon (SVB Bank) 2023

Vào tháng 3 năm 2023, Ngân hàng Thung Lũng Silicon (SVB Bank) ở Mỹ đã trải qua một cuộc bank run lớn, khi nhiều công ty khởi nghiệp rủ nhau rút tiền gửi khỏi ngân hàng này.

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng bank run tại SVB Bank là do sự sụt giảm giá trị của các khoản đầu tư của ngân hàng, khiến họ gặp khó khăn về thanh khoản. Khi tin đồn về tình trạng tài chính của SVB Bank lan truyền, nhiều khách hàng đã rủ nhau rút tiền gửi khỏi ngân hàng này.

Cuộc bank run tại SVB Bank đã gây ra tình trạng mất thanh khoản và phá sản cho ngân hàng này. Chính phủ Mỹ đã phải can thiệp và thực hiện các biện pháp cứu trợ để ổn định hệ thống ngân hàng.

Sự kiện bank run tại SVB Bank đã trở thành một bài học về tầm quan trọng của quản lý rủi ro thanh khoản trong hoạt động ngân hàng, đồng thời cũng nêu bật các thách thức mà các ngân hàng nhỏ và mới nổi đang phải đối mặt.

>>> Xem thêm: Ngân hàng Standard Chartered là ngân hàng gì? 4 điều cần biết

Các sự kiện bank run nổi tiếng trong lịch sử làm chấn động ngành ngân hàng

Các biện pháp giúp phòng ngừa, ứng phó với bank run

Đối với ngân hàng trung ương

• Cung cấp thanh khoản cho ngân hàng: Ngân hàng trung ương có thể cung cấp thanh khoản cho các ngân hàng gặp khó khăn thông qua các cửa sổ cho vay ưu đãi hoặc mua lại tài sản bảo đảm để hỗ trợ hoạt động của ngân hàng và đảm bảo an toàn hệ thống tài chính.
• Bảo hiểm tiền gửi: Chính phủ và ngân hàng trung ương nên thiết lập hệ thống bảo hiểm tiền gửi để giảm nguy cơ bank run và bảo vệ người gửi tiền khi ngân hàng gặp vấn đề. Hệ thống này nên đảm bảo mức bồi thường cho người gửi khi ngân hàng gặp vấn đề.

Đối với khách hàng

Khi đem tiền đi đầu tư vào bất kỳ sản phẩm nào, việc nâng cao kiến thức về kinh tế chính trị và tài chính vô cùng quan trọng. Bên cạnh đó, nhà đầu tư phải hiểu rõ các quy định ngân hàng và pháp luật để tránh rủi ro. 

Những bài học về đầu tư qua hiện tượng bank run

Bank run không chỉ là một vấn đề của ngành ngân hàng mà còn là một bài học quý giá về quản lý rủi ro và đầu tư. Dưới đây là những bài học mà các nhà đầu tư có thể rút ra từ hiện tượng bank run:

• Đa dạng hóa đầu tư: Để giảm rủi ro khi xảy ra bank run, các nhà đầu tư cần đa dạng hóa danh mục đầu tư của mình, không đặt quá nhiều tiền vào một ngân hàng hoặc một loại tài sản duy nhất.

• Theo dõi và đánh giá tình hình thị trường: Việc theo dõi và đánh giá tình hình thị trường, cũng như tình hình tài chính của các ngân hàng là rất quan trọng để nhận biết sớm các dấu hiệu tiêu cực và có biện pháp phòng ngừa kịp thời.

• Tìm hiểu kỹ về ngân hàng trước khi gửi tiền: Trước khi quyết định gửi tiền vào một ngân hàng, người dân cần tìm hiểu kỹ về ngân hàng đó, từ uy tín, lịch sử hoạt động đến tình hình tài chính để đảm bảo an toàn cho tiền gửi của mình.

• Giữ vững tinh thần bình tĩnh và kiên nhẫn: Trong tình huống bank run, việc giữ vững tinh thần bình tĩnh và kiên nhẫn là rất quan trọng. Hành động hoảng loạn có thể làm tăng nguy cơ tổn thất và mất tiền gửi.

• Học hỏi từ kinh nghiệm lịch sử: Việc học hỏi từ những sự kiện bank run nổi tiếng trong lịch sử giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về tác động của bank run và áp dụng những bài học này vào chiến lược đầu tư của mình.

Bank run không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động của ngân hàng mà còn có thể gây ra những tác động tiêu cực đến toàn bộ nền kinh tế. Hy vọng trong bài viết này có thể giúp bạn hiểu rõ về bank run và các biện pháp đối phó là rất quan trọng để bảo vệ tiền gửi và đầu tư an toàn. Hãy theo dõi chuyên mục chứng khoán tại Tikop để đón đọc các bài viết mới nhất nhé!