Trái tức là gì? Sự khác biệt giữa trái tức và lợi tức trái phiếu

Trái tức là gì?

Khái niệm trái tức

Trái tức (coupon) là lãi suất danh nghĩa hàng năm được trả trên một trái phiếu. Trong thị trường chứng khoán, trái tức được hiểu là tỷ lệ lợi tức mà nhà đầu tư nhận được từ việc giữ trái phiếu. Nó được tính dựa trên mức lãi suất và giá trị gốc của trái phiếu.

Tuy nhiên, trong thực tế, trái tức không chỉ đơn giản là tỷ lệ lợi tức, mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như kỳ hạn của trái phiếu, khả năng thanh khoản, mức độ uy tín của doanh nghiệp phát hành trái phiếu và mức độ rủi ro của trái phiếu. Ngoài ra, trái tức còn khác với lợi tức của cổ phiếu, vì khi giữ cổ phiếu, nhà đầu tư có thể nhận được lợi nhuận từ việc tăng giá cổ phiếu, trong khi trái tức chỉ liên quan đến lợi tức từ việc giữ trái phiếu.

Trái tức tiếng Anh là gì?

Trái tức có nguồn gốc từ tiếng Anh là Coupon.

Ví dụ của trái tức trong chứng khoán

Trái phiếu mệnh được phát hành với mệnh giá 20 triệu đồng được mô tả là có trái tức 8%. Lợi tức hiện tại của trái phiếu và trái tức đều là 8%. Nếu trái phiếu được giao dịch với giá 5 triệu do thị trường biến động, lợi tức hiện tại sẽ tăng lên 0,16% (800.000 / 5.000.000). Nhưng, trái tức lúc này lại không thay đổi vì nó được tính bằng cách lấy khoản thanh toán hằng năm chia cho mệnh giá (800.000 / 20.000.000 = 0,04%).

>>> Xem thêm: Trái phiếu riêng lẻ là gì? Điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ

Trái tức là cơ sở để nhà đầu tư quyết định đầu tư trái phiếu

Nguồn gốc của trái tức

Khi các doanh nghiệp hay chính phủ có nhu cầu vay vốn, họ sẽ phát hành trái phiếu để huy động vốn từ nhà đầu tư. Trái tức được tính dựa trên lãi suất thị trường và giá trị gốc của trái phiếu. Cụm từ coupon mang ý nghĩa ban đầu là phiếu giảm giá. Ngày xưa nó được dùng để ghi nhận lãi suất và quyền sở hữu của người dân. Theo đó, khi đến kỳ hạn người dân sẽ mang tờ phiếu này đến ngân hàng để nhận lãi suất định kỳ. 

Trái phiếu có phiếu giảm giá có hai loại: trái phiếu không ghi tên (bearer bonds) hoặc trái phiếu phiếu giảm giá (coupon bonds). Điều đó có nghĩa là quyền sở hữu tương đương với việc sở hữu trái phiếu. Để nhận được tiền trả lãi, nhà đầu tư phải xuất trình trái phiếu.Trái phiếu loại này trước đây rất phổ biến. Tuy nhiên, có hai lý do khiến chúng không còn được ưa chuộng hiện tại.

Thứ nhất, nếu trái phiếu của một nhà đầu tư bị mất, bị đánh cắp hoặc bị hư hỏng, họ sẽ không có quyền truy đòi hoặc hy vọng lấy lại khoản đầu tư của mình.

Thứ hai, thực tế cho thấy những kẻ muốn rửa tiền yêu thích tính ẩn danh của trái phiếu không ghi tên. Tại Hoa Kỳ, luật hạn chế sử dụng trái phiếu không ghi tên trong tương lai kể từ năm 1982.

Hiện tại, tất cả các trái phiếu không ghi tên đã hết hạn sử dụng trên thị trường.

Ngày nay, hầu hết các nhà đầu tư và tổ chức phát hành đều thích lưu giữ quyền sở hữu trái phiếu trong hồ sơ điện tử. Để mô tả lợi tức danh nghĩa của trái phiếu vẫn được gọi là "coupon"  thuật ngữ trái tức vẫn tồn tại.

>>> Xem thêm: Đầu tư chứng khoán là gì? Hướng dẫn cách đầu tư chứng khoán

Trái tức được ghi thẳng lên trái phiếu

Vai trò của trái tức trong đầu tư

Thu hút các nhà đầu tư

Bản chất của trái phiếu là doanh nghiệp đi vay tiền của nhà đầu tư và sau đó trả lãi cho nhà đầu tư. Do đó, mức lãi suất cao thu hút nhiều người cho vay hơn.

Mức trái tức của một doanh nghiệp sẽ khác nhau tùy thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm uy tín của doanh nghiệp, lãi suất ngân hàng trên thị trường, tính thanh khoản của trái phiếu, và các yếu tố khác. Do trái tức ảnh hưởng trực tiếp đến số tiền thực nhận nên cơ quan phát hành sẽ tăng lãi suất để mua nhiều trái phiếu hơn.

Một doanh nghiệp thường phát hành trái phiếu để tái cơ cấu nợ hoặc mở rộng doanh thu. Họ có thể huy động một lượng vốn lớn thông qua việc phát hành trái phiếu. Do đó, nhà đầu tư cần đưa ra quyết định khôn ngoan về những mục đích huy động vốn.

Đa dạng hoá danh mục tài sản

Để đa dạng danh mục tài sản của họ, nhà đầu tư có thể lựa chọn nhiều loại trái phiếu khác nhau với trái tức khác nhau. Khi bạn đầu tư nhiều tài sản trong một danh mục khác nhau, mức rủi ro của bạn sẽ giảm xuống.

Đánh giá rủi ro trong đầu tư

Nhà đầu tư đều xem xét trái tức hằng năm trước khi mua trái phiếu. Họ sẽ chọn đầu tư vào các loại trái phiếu có lãi suất cao. Nhưng dấu hiệu trái tức cao khiến các nhà đầu tư nghi ngờ về rủi ro khi đầu tư. Nhà đầu tư có thể đánh giá mức độ rủi ro của một trái phiếu bằng cách xem xét lãi suất của nó.

Duy trì tính ổn định trái phiếu

Do đặc điểm là một dạng lãi suất cố định, giá trị của trái phiếu không thay đổi. Lãi nhận từ trái phiếu được tính đến khi trái phiếu đáo hạn, hoặc khi bạn tái đầu tư hoặc khi trái phiếu đáo hạn. Nó sẽ không làm thay đổi giá trị ban đầu của tài sản, giống như việc cho vay ngân hàng với lãi suất cam kết ban đầu.

Bảo vệ vốn đầu tư

Việc áp dụng các chiến lược để giảm thiểu rủi ro mất vốn và duy trì lợi nhuận từ các khoản đầu tư trái tức. Đây là một khía cạnh quan trọng trong quản lý đầu tư, đặc biệt là trong các tình huống thị trường biến động hoặc không chắc chắn. Bằng cách áp dụng các chiến lược này, bạn có thể bảo vệ vốn đầu tư của mình và đảm bảo rằng các khoản đầu tư trái tức của bạn vẫn sinh lời ngay cả trong những điều kiện thị trường khó khăn.

>>> Xem thêm: 10 cách kêu gọi vốn đầu tư hiệu quả năm 2024 và 4 điều cần lưu ý

Trái tức thu hút nhà đầu tư

Yếu tố ảnh hưởng đến trái tức của trái phiếu

Kỳ hạn của trái phiếu

Kỳ hạn của trái phiếu là thời gian nhà đầu tư sẽ nhận được trái tức và vốn gốc. Thường thì, các loại trái phiếu có kỳ hạn dài sẽ có mức trái tức cao hơn so với các loại có kỳ hạn ngắn. Điều này bởi vì khi đầu tư vào trái phiếu có kỳ hạn dài, nhà đầu tư phải chờ lâu để nhận lại vốn, do đó cần được bù đắp bằng việc nhận được mức trái tức cao hơn.

Khả năng thanh khoản

Khả năng thanh khoản của trái phiếu là yếu tố ảnh hưởng đến khả năng bán ra hoặc mua vào trái phiếu của nhà đầu tư. Trái phiếu có khả năng thanh khoản cao sẽ được nhà đầu tư ưa chuộng hơn, do đó sẽ có mức trái tức thấp hơn so với những trái phiếu khó bán ra.

Mức lãi suất thị trường

Mức lãi suất thị trường là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến mức trái tức của trái phiếu. Khi mức lãi suất thị trường tăng, thì mức trái tức của trái phiếu cũng sẽ tăng theo. Điều này bởi vì nhà đầu tư có nhu cầu nhận được lợi nhuận cao hơn từ việc đầu tư tiền vào trái phiếu.

Mục đích phát hành trái phiếu

Mục đích phát hành trái phiếu cũng ảnh hưởng đến mức trái tức của nó. Nếu mục đích là để thu hút vốn đầu tư cho hoạt động kinh doanh, thì mức trái tức sẽ được đưa ra một cách cân nhắc để hấp dẫn nhà đầu tư. Tuy nhiên, nếu mục đích là để huy động vốn để giải ngân cho các dự án có tính rủi ro cao, thì mức trái tức có thể cao hơn.

Mức độ uy tín của doanh nghiệp

Uy tín của doanh nghiệp phát hành trái phiếu là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến trái tức của nó. Một doanh nghiệp có uy tín cao sẽ có khả năng thanh toán lãi và trả vốn gốc đầy đủ, do đó nhà đầu tư sẽ tin tưởng và chấp nhận mức trái tức thấp hơn. Ngược lại, nếu doanh nghiệp có uy tín thấp, thì mức trái tức của trái phiếu cũng sẽ cao hơn để bù đắp cho nguy cơ không nhận được trả lãi hoặc vốn gốc.

Chất lượng tín dụng của người phát hành

Tương tự như uy tín của doanh nghiệp, chất lượng tín dụng của người phát hành trái phiếu cũng ảnh hưởng đến mức trái tức. Nếu người phát hành là một tổ chức tài chính lớn và có chất lượng tín dụng cao, thì mức trái tức của trái phiếu sẽ thấp hơn so với khi người phát hành là một tổ chức tài chính nhỏ và có rủi ro tín dụng cao.

>>> Xem thêm: Trái phiếu doanh nghiệp là gì? Mẹo đầu tư trái phiếu doanh nghiệp

Mức độ uy tín của doanh nghiệp tác động trực tiếp đến trái tức của trái phiếu

Phân biệt trái tức và lợi tức của trái phiếu

>>> Xem thêm: Nên đầu tư cổ phiếu hay trái phiếu? So sánh cổ phiếu và trái phiếu

Thông tin về trái tức với lợi tức trong trái phiếu

Một số câu hỏi thường gặp

Mức trái tức nào là hấp dẫn?

Mức trái tức hấp dẫn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như rủi ro, lãi suất thị trường, kỳ hạn của trái phiếu và mục đích phát hành. Nhà đầu tư cần xem xét tổng thể các yếu tố này để đưa ra quyết định đầu tư hợp lý.

Các yếu tố ảnh hưởng đến trái tức của trái phiếu?

Các yếu tố ảnh hưởng đến trái tức của trái phiếu bao gồm kỳ hạn, khả năng thanh khoản, mức lãi suất thị trường, mục đích phát hành, uy tín của doanh nghiệp và chất lượng tín dụng của người phát hành.

Làm thế nào để tính toán trái tức của trái phiếu?

Để tính toán trái tức của trái phiếu, bạn có thể sử dụng công thức: Trái tức = Khoản thanh toán hằng năm/Mệnh giá trái phiếu. Công thức này giúp bạn xác định mức lợi nhuận mà bạn có thể nhận được từ việc đầu tư vào trái phiếu.

Hy vọng rằng thông tin trong bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về trái tức là gì. Hãy luôn cập nhật kiến thức và tham gia vào thị trường chứng khoán một cách thông minh và hiệu quả. Theo dõi chuyên mục kiến thức đầu tư chứng khoán tại Tikop để cập nhật thêm kiến thức bổ ích mỗi ngày nhé!