ROC là gì? Công thức tính chỉ báo ROC trong chứng khoán chi tiết

ROC là gì?

Chỉ báo ROC (The Rate of Change), hay tỷ lệ thay đổi, là một công cụ phân tích kỹ thuật trong giao dịch chứng khoán dựa trên giá để đo lường tốc độ biến động của giá cả trong hai thời điểm khác nhau. Chỉ báo này cho phép nhà đầu tư đánh giá mức độ biến động của giá và tìm ra các điểm quan trọng trong xu hướng giá.

Chỉ báo ROC cung cấp cho nhà đầu tư những tín hiệu quan trọng như điểm giao mức trung tâm (0), phân kỳ và các vùng quá mua/quá bán. Khi biểu diễn dưới dạng phần trăm, ROC giúp xác định động lượng thị trường và hỗ trợ nhà đầu tư trong việc đưa ra các quyết định giao dịch có tính chính xác cao.

>> Xem thêm: Phiên giao dịch chứng khoán là gì? Thời gian của một phiên giao dịch

Chỉ báo ROC được tính toán thông qua việc so sánh sự biến đổi giá trong một giai đoạn

Chỉ báo ROC hoạt động như thế nào?

Chỉ báo ROC (Rate of Change) hoạt động bằng cách theo dõi sự thay đổi của giá cả trên thị trường chứng khoán. Để làm điều này, ROC so sánh giá đóng cửa của một chu kỳ hiện tại với giá đóng cửa của một chu kỳ trước đó, thường là 12 ngày. 

Khi giá đóng cửa hiện tại cao hơn giá đóng cửa 12 ngày trước đó, ROC sẽ cho kết quả dương, chỉ ra sự gia tăng giá cả. Ngược lại, nếu giá đóng cửa hiện tại thấp hơn giá đóng cửa 12 ngày trước đó, ROC sẽ cho kết quả âm, chỉ ra sự giảm giá cả. Tỷ lệ thay đổi này thường được biểu thị dưới dạng phần trăm (%), giúp nhà đầu tư nhận biết xu hướng và động lượng của thị trường để ra quyết định giao dịch hiệu quả.

>> Xem thêm: Phân tích cơ bản là gì? Các phương pháp phân tích cơ bản phổ biến

Cách thức hoạt động của chỉ báo ROC

Công thức tính chỉ báo ROC

Công thức của chỉ báo dựa vào sự biến đổi giá cả thông qua các mốc thời gian được xác định trước đó. Cụ thể:

Trong đó:

• Giá đóng cửa phiên hiện tại là giá đóng cửa của ngày gần nhất.
• Giá đóng cửa của n phiên trước là giá đóng cửa của n ngày trước đó, thường là 12 ngày để tính toán ROC theo chu kỳ 12 ngày.

Chỉ báo ROC thường được biểu thị dưới dạng phần trăm (%), cho biết tỷ lệ thay đổi của giá cả giữa hai thời điểm khác nhau.

>> Xem thêm: Giá trần là gì? Giá sàn là gì? Ý nghĩa của giá trần và giá sàn

Công thức tính chỉ báo ROC đơn giản

Ý nghĩa của chỉ báo ROC

Ý nghĩa chính của chỉ báo ROC là giúp nhà đầu tư nhận biết xu hướng chung và đánh giá động lực của thị trường như sau:

• Tín hiệu tăng giá: Khi tỷ lệ ROC tăng lên, điều này thường cho thấy động lượng tăng và cổ phiếu có thể đang trong giai đoạn tăng giá mạnh. Nhà đầu tư có thể sử dụng tín hiệu này để xác định các điểm mua vào có tiềm năng.
• Tín hiệu giảm giá: Ngược lại, khi tỷ lệ ROC giảm xuống, đây là dấu hiệu cho thấy động lượng giảm và cổ phiếu có thể đang bắt đầu điều chỉnh hoặc có xu hướng giảm giá. Nhà đầu tư có thể cân nhắc đóng lệnh hoặc giảm tỷ trọng đầu tư trong tình huống này.
• Phân tích mốc dương và mốc âm: Khi ROC duy trì ở mức dương, điều này cho thấy cổ phiếu có xu hướng tiếp tục tăng giá. Ngược lại, nếu ROC duy trì ở mức âm, điều này có thể cho thấy cổ phiếu đang gặp khó khăn trong việc tăng giá.

>> Xem thêm: Định giá cổ phiếu là gì? 10 phương pháp định giá cổ phiếu hiệu quả

Cách ứng dụng chỉ báo ROC trong giao dịch chứng khoán

Xác định xu hướng

Độ dốc và các giá trị của chỉ báo ROC có thể xác nhận sức mạnh của xu hướng trong ngắn hạn. Khi thị trường đang mua hoặc bán mạnh mẽ, độ dốc của ROC sẽ ở mức rất cao chỉ trong khoảng thời gian ngắn.

Thị trường có thể tiếp tục xu hướng của nó nếu độ dốc của ROC ổn định, cho thấy lực cung và cầu đang duy trì sự cân bằng và ít có khả năng xảy ra hiện tượng đảo chiều. Điều này cung cấp cho nhà đầu tư cơ hội mua thêm hoặc bán bớt trong giai đoạn này để tối ưu lợi nhuận và cắt giảm khoản đầu tư có nguy cơ thua lỗ.

>> Xem thêm: Bull trap là gì? 4 cách tránh bẫy bull trap trong chứng khoán

Phân kỳ

Hiện tượng phân kỳ xảy ra khi nến giá và chỉ báo ROC di chuyển theo hướng ngược nhau. Phân kỳ có thể chia thành hai loại chính:

• Phân kỳ dương: Xảy ra khi nến giá có xu hướng đi xuống trong khi chỉ báo ROC có xu hướng đi lên. Hiện tượng này cho thấy sự đảo chiều tiềm năng từ xu hướng giảm sang tăng do chỉ báo động lượng cho thấy sự tăng dần.
• Phân kỳ âm: Được định nghĩa khi nến giá có xu hướng đi lên trong khi chỉ báo ROC có xu hướng đi xuống. Khi xảy ra phân kỳ âm, có khả năng cao nến giá sẽ đảo chiều và giảm giá.

Phân tích phân kỳ giúp nhà đầu tư nhận biết các điểm đảo chiều tiềm năng trên biểu đồ, từ đó họ có thể đưa ra quyết định giao dịch phù hợp.

Chỉ báo ROC giúp xác định hiện tượng phân kỳ

Xác định điểm Quá mua/Quá bán

Chỉ báo ROC không có giới hạn cụ thể nên có thể xuất hiện các giá trị tiêu cực trong các giai đoạn tăng hoặc giảm giá mạnh. Trong những thời điểm như vậy, chỉ báo ROC có thể cho thấy các giá trị nằm ngoài phạm vi thông thường mà nó thường hiển thị.

Các vùng giá quá mua và quá bán được xác định từ các giá trị đỉnh cao và đáy thấp của chỉ báo ROC. Đây là những điểm mà nhà đầu tư có thể sử dụng để xác định các điểm đảo chiều tiềm năng trên thị trường và đưa ra các quyết định giao dịch hợp lý.

Tuy nhiên, vì ROC không có phạm vi giới hạn, các giá trị quá mua và quá bán của chỉ báo này có thể chủ quan và không tin cậy khi sử dụng đơn lẻ. Do đó, nhà đầu tư thường kết hợp ROC với các chỉ báo khác như RSI (Relative Strength Index) để có cái nhìn tổng thể và quyết định giao dịch tối ưu hơn.

>> Xem thêm: Mô hình nến đảo chiều là gì? 15 mô hình nến đảo chiều tăng, giảm

Xác định điểm quá mua và quá bán bằng chỉ báo ROC

Sự kết hợp giữa chỉ báo ROC và Momentum 

Chỉ báo Động lượng (Momentum) và chỉ báo ROC (Rate of Change) có nhiều điểm khác biệt mặc dù cùng nhằm mục đích giúp đỡ các nhà giao dịch trong quá trình phân tích thị trường. Hai chỉ báo này đều tập trung vào vấn đề động lượng, tức là sự gia tăng hay giảm giá của một khoản đầu tư.

Một điểm khác biệt quan trọng giữa chúng là cách tính toán: chỉ báo Động lượng dựa trên giá trị tuyệt đối của sự biến động giá, trong khi đó chỉ báo ROC dựa trên tỷ lệ thay đổi, thường được biểu thị dưới dạng phần trăm. Ví dụ, chỉ báo Động lượng có thể sử dụng giá đóng cửa của ngày hôm nay trừ đi giá đóng cửa của ngày hôm qua để tính toán sự biến động, trong khi ROC tính sự thay đổi dựa trên một khoảng thời gian nhất định trước đó.

Một khác biệt khác là giá trị trung tâm của hai chỉ báo này: chỉ báo Động lượng thường có đường trung tâm là 100, thể hiện sự cân bằng giữa sự tăng và giảm, trong khi chỉ báo ROC có đường trung tâm là 0, chỉ ra sự thay đổi so với điểm xuất phát.

Kết hợp hai chỉ báo này có thể giúp nhà giao dịch có cái nhìn tổng thể hơn về động lực thị trường và đưa ra quyết định giao dịch một cách hiệu quả hơn. Tuy nhiên, sự khác biệt về cách tính toán có thể gây ra khó khăn cho người giao dịch khi không hiểu rõ ràng về cơ chế hoạt động của từng chỉ báo.

>> Xem thêm: OBV là gì? Cách sử dụng chỉ báo OBV trong giao dịch chứng khoán

Ưu điểm, nhược điểm của ROC

Ưu điểm

Nhìn chung, chỉ báo ROC có thể cung cấp thông tin chi tiết có giá trị về xu hướng thị trường và biến động giá, giúp các nhà giao dịch đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt hơn.

Chỉ báo ROC có nhiều ưu điểm

Nhược điểm

Nhược điểm của chỉ báo ROC cần được nhà đầu tư lưu ý khi áp dụng trong phân tích kỹ thuật và giao dịch chứng khoán:

• Thiếu bối cảnh: ROC không tính đến bối cảnh chung của thị trường như xu hướng chung hay mức hỗ trợ/kháng cự. Điều này có thể dẫn đến các tín hiệu giao dịch không chính xác khi nhà đầu tư chỉ dựa vào ROC mà không xem xét những yếu tố khác của thị trường.
• Khung thời gian giới hạn: Chỉ báo ROC thường hữu ích nhất trong các khung thời gian ngắn và trung hạn, thường là từ 1 đến 12 tháng. Nó có thể trở nên kém hiệu quả hơn khi sử dụng trong các khung thời gian dài hơn, khiến cho các tín hiệu ROC không còn đủ nhạy để đưa ra quyết định giao dịch.
• Tín hiệu sai khi thị trường đi ngang: Trong những giai đoạn thị trường đi ngang (sideways), ROC có thể tạo ra các tín hiệu không nhất quán và dẫn đến các lệnh giao dịch không mong muốn.
• Độ trễ: ROC là một chỉ báo theo sau biến động giá, do đó có thể không cung cấp tín hiệu kịp thời để bắt kịp các xu hướng mới nổi lên. Nhà đầu tư cần cân nhắc và sử dụng các công cụ khác để bổ sung và củng cố các tín hiệu từ ROC.
• Cần diễn giải: ROC là một bộ dao động động lượng và cần được diễn giải chính xác. Nhà đầu tư cần có kiến thức vững về phân tích kỹ thuật và khả năng đọc biểu đồ để áp dụng ROC một cách hiệu quả và tránh các sai lầm phân tích.

Một số nhược điểm cần lưu ý khi sử dụng chỉ báo ROC

Những câu hỏi thường gặp

ROC được sử dụng để làm gì?

Chỉ báo ROC (Rate of Change) được sử dụng để đo lường tốc độ và độ lớn của sự thay đổi giá cả trong một khoảng thời gian xác định. Nó giúp nhà đầu tư xác định xu hướng của giá là tăng, giảm hay đi ngang.

ROC có thể được kết hợp với các chỉ báo kỹ thuật nào?

ROC có thể được kết hợp với các chỉ báo kỹ thuật như RSI (Relative Strength Index), Bollinger Bands và MACD (Moving Average Convergence Divergence) để củng cố và xác nhận các tín hiệu giao dịch.

Hạn chế của chỉ báo ROC (Rate of Change) là gì?

Các hạn chế của ROC bao gồm:

• Thiếu bối cảnh thị trường chung.
• Khung thời gian giới hạn hiệu quả của chỉ báo.
• Tạo ra các tín hiệu không chính xác khi thị trường đi ngang.
• Độ trễ trong việc đưa ra các tín hiệu giao dịch.
• Cần sự diễn giải và hiểu biết vững về phân tích kỹ thuật để sử dụng ROC một cách hiệu quả.

Trên đây là bài viết ROC là gì? Công thức tính chỉ báo ROC trong chứng khoán chi tiết. Theo dõi Tikop ngay để nhận các bài viết Kiến thức về Chứng khoán mới nhất!