Lợi suất trái phiếu chính phủ: Đặc điểm và vai trò trong nền kinh tế

Lợi suất trái phiếu chính phủ là gì?

Đầu tiên, để hiểu rõ về lợi suất trái phiếu chính phủ, chúng ta cần nắm vững khái niệm về trái phiếu chính phủ. Trái phiếu chính phủ là loại chứng khoán nợ do chính phủ phát hành nhằm mục đích huy động vốn từ các nhà đầu tư. Khi mua trái phiếu chính phủ, nhà đầu tư thực chất là đang cho chính phủ vay tiền và sẽ nhận được một khoản lãi suất cố định hoặc lãi suất thả nổi tùy theo điều kiện phát hành.

Lợi suất trái phiếu chính phủ là tỷ lệ lợi nhuận mà nhà đầu tư nhận được từ việc đầu tư vào trái phiếu chính phủ. Nó được tính dựa trên khoản lãi suất hàng năm mà chính phủ trả cho nhà đầu tư so với giá mua trái phiếu trên thị trường. Lợi suất trái phiếu chính phủ thường được biểu diễn dưới dạng phần trăm (%) và có thể thay đổi theo thời gian.

Lợi suất trái phiếu chính phủ trong tiếng Anh được gọi là Government Bond Yield.

>> Xem thêm: Lãi suất trái phiếu là gì? Cách tính lãi suất trái phiếu chính xác

Khái niệm lợi suất trái phiếu chính phủ

Đặc điểm của lợi suất trái phiếu chính phủ

Tại khoản 5 Điều 14 Nghị định 95/2018/NĐ-CP, Phương thức thanh toán lãi, gốc trái phiếu Chính phủ được quy định như sau:
5. Lãi suất trái phiếu Chính phủ
a) Trái phiếu được phát hành theo lãi suất cố định, lãi suất thả nổi hoặc lãi suất chiết khấu theo thông báo của Kho bạc Nhà nước.
b) Lãi suất phát hành trái phiếu Chính phủ do Kho bạc Nhà nước quyết định trong khung lãi suất do Bộ Tài chính quy định.
6. Phương thức thanh toán lãi, gốc trái phiếu Chính phủ
a) Tiền lãi được thanh toán theo định kỳ 06 tháng một lần, hoặc 12 tháng một lần, hoặc thanh toán 01 lần vào ngày đáo hạn cùng với thanh toán gốc. Chủ thể phát hành thông báo cụ thể phương thức thanh toán lãi trái phiếu đối với từng đợt phát hành.
b) Tiền gốc được thanh toán 01 lần vào ngày đáo hạn hoặc thanh toán trước hạn theo thông báo của chủ thể phát hành đối với từng đợt phát hành.
7. Phương thức phát hành: Trái phiếu Chính phủ được phát hành theo phương thức đấu thầu phát hành, bảo lãnh phát hành và phát hành riêng lẻ theo quy định tại Điều 15, Điều 16 và Điều 17 Nghị định này.

Các yếu tố ảnh hưởng đến lợi suất trái phiếu chính phủ

Lạm phát và kỳ vọng lạm phát

Lạm phát, hay sự tăng giá chung của hàng hóa và dịch vụ trong một nền kinh tế, có ảnh hưởng lớn đến lợi suất trái phiếu chính phủ. Khi lạm phát gia tăng, sức mua của đồng tiền giảm xuống, khiến cho các nhà đầu tư yêu cầu một mức lợi suất cao hơn để bù đắp cho rủi ro mất giá này.

Đặc biệt, kỳ vọng lạm phát trong tương lai cũng là một yếu tố quan trọng. Nếu nhà đầu tư dự đoán lạm phát sẽ tiếp tục tăng, họ sẽ yêu cầu lợi suất trái phiếu cao hơn ngay từ bây giờ để đảm bảo rằng lợi nhuận thực tế của họ không bị xói mòn bởi lạm phát. Ngược lại, khi lạm phát thấp hoặc được kiểm soát, lợi suất trái phiếu có thể giảm do nhu cầu đầu tư vào tài sản an toàn tăng lên.

Chính sách tiền tệ từ Ngân hàng Trung ương

Ngân hàng Trung ương (NHTW) đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh chính sách tiền tệ để kiểm soát lạm phát và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Một trong những công cụ chính sách tiền tệ mà NHTW sử dụng là lãi suất điều hành.

Khi NHTW tăng lãi suất, lợi suất trái phiếu chính phủ thường có xu hướng tăng theo. Điều này là do chi phí vay vốn của chính phủ và các doanh nghiệp tăng lên, đồng thời dòng tiền có thể chuyển dịch sang các tài sản có lợi suất cao hơn. Ngược lại, nếu NHTW giảm lãi suất, lợi suất trái phiếu có thể giảm do nhu cầu đầu tư tăng lên từ các nhà đầu tư.

Nhu cầu thị trường đối với trái phiếu chính phủ

Lợi suất trái phiếu chính phủ cũng chịu ảnh hưởng bởi quy luật cung cầu trên thị trường. Nếu nhu cầu mua trái phiếu chính phủ tăng lên (ví dụ, do nhà đầu tư tìm kiếm tài sản an toàn trong thời kỳ bất ổn), giá trái phiếu sẽ tăng và lợi suất sẽ giảm. Ngược lại, khi nhu cầu thấp, giá trái phiếu giảm và lợi suất tăng để thu hút người mua.

Tình hình kinh tế và chính trị

Tình hình kinh tế và chính trị của một quốc gia cũng có thể tác động đến lợi suất trái phiếu chính phủ. Bất ổn kinh tế (ví dụ, suy thoái kinh tế) hoặc chính trị (ví dụ, bất ổn chính trị) có thể làm tăng hoặc giảm lợi suất trái phiếu tùy theo mức độ rủi ro của thị trường.

Trong thời kỳ khủng hoảng, nhà đầu tư thường tìm đến trái phiếu chính phủ của các quốc gia ổn định như một kênh trú ẩn an toàn, làm giảm lợi suất. Ngược lại, nếu một quốc gia đối mặt với nguy cơ vỡ nợ hoặc bất ổn tài chính, lợi suất trái phiếu có thể tăng do nhà đầu tư yêu cầu mức bù rủi ro cao hơn.

>> Xem thêm: Định giá trái phiếu là gì? Cách định giá trái phiếu đơn giản

Lợi suất trái phiếu chính phủ hiện nay

Thông tin dưới đây được cập nhật ngày 14/02/2025 (Nguồn: Hanoi Stock Exchange)

Lợi suất trái phiếu chính phủ cập nhật ngày 14/02/2025 (Nguồn: Hanoi Stock Exchange)

Câu hỏi thường gặp

Lợi suất trái phiếu chính phủ 10 năm là gì?

Lợi suất trái phiếu chính phủ 10 năm là tỷ lệ lợi nhuận mà nhà đầu tư nhận được khi mua và nắm giữ trái phiếu chính phủ có kỳ hạn 10 năm.

Lợi suất trái phiếu chính phủ VN 10 năm là 3.05% (cập nhật ngày 14/02/2025).

Lợi suất trái phiếu chính phủ do ai quyết định?

Lãi suất phát hành trái phiếu Chính phủ do Kho bạc Nhà nước quyết định trong khung lãi suất do Bộ Tài chính quyết định cho từng đợt phát hành, phù hợp với mặt bằng lãi suất chung trên thị trường và đảm bảo quyền lợi cho các tổ chức, cá nhân mua trái phiếu.

Xem lãi suất trái phiếu chính phủ ở đâu?

Bạn có thể tra cứu lãi suất trái phiếu chính phủ tại website Kho bạc Nhà nước hoặc Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX).

• Kho bạc Nhà nước: https://vst.mof.gov.vn/webcenter/portal/kbnn/r/o/tpcp
• Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội: https://www.hnx.vn/vi-vn/trai-phieu.html

Hiểu rõ về lợi suất trái phiếu không chỉ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định tài chính hiệu quả mà còn giúp doanh nghiệp và chính phủ có chiến lược phù hợp trong việc huy động vốn và quản lý rủi ro kinh tế. Cùng đón đọc những bài viết về Kiến thức đầu tư chứng khoán của Tikop trong những lần sau nhé!