Ký quỹ là gì?
Khái niệm ký quỹ
Ký quỹ là một biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ trong giao dịch dân sự, được quy định cụ thể trong Bộ luật Dân sự năm 2015. Theo đó, bên có nghĩa vụ phải gửi một khoản tiền, kim khí quý, đá quý hoặc giấy tờ có giá vào tài khoản phong tỏa tại một tổ chức tín dụng. Mục đích của việc này là đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ của bên đó và giảm thiểu rủi ro có thể xảy ra trong quá trình giao dịch.
Ký quỹ thường được áp dụng trong các giao dịch đầu tư kinh doanh hoặc các giao dịch có độ phức tạp, nơi mà việc bảo đảm an toàn cho các bên liên quan là rất quan trọng. Tuy nhiên, trong các giao dịch dân sự thông thường, các hình thức bảo đảm khác như thế chấp, đặt cọc thường được ưa chuộng hơn.
Trong giao dịch chứng khoán, ký quỹ còn có nghĩa là nhà đầu tư thế chấp tài sản của mình để vay tiền từ công ty chứng khoán, nhằm mục đích mua chứng khoán. Tài sản thế chấp có thể là tiền, chứng khoán, kim loại quý, đá quý hoặc giấy tờ có giá.
Nhà đầu tư cần hiểu rõ về rủi ro và chỉ sử dụng số tiền có thể chấp nhận để mất khi tham gia ký quỹ
Ví dụ về ký quỹ
Đạt và Lan đang tham gia vào một hợp đồng mua bán bất động sản. Đạt là bên mua và Lan là bên bán. Theo điều khoản của hợp đồng, Đạt đồng ý trả cho Lan một khoản tiền là 100 triệu đồng để mua một căn nhà từ Lan trong vòng 6 tháng tới.
Tuy nhiên, trước khi hợp đồng được ký, Lan yêu cầu Đạt phải ký quỹ tại một ngân hàng làm đặc vụ để đảm bảo việc thực hiện hợp đồng. Đạt đồng ý và gửi 100 triệu đồng vào tài khoản phong tỏa tại ngân hàng.
Nếu sau 6 tháng, đến hạn mà Lan không thể chuyển nhượng căn nhà cho Đạt, theo điều khoản của hợp đồng, Đạt có quyền yêu cầu ngân hàng sử dụng số tiền ký quỹ để bồi thường cho mình.
Tương tự, nếu đến hạn hợp đồng mà Lan vẫn chưa thể chuyển nhượng căn nhà cho Đạt, Đạt có thể yêu cầu ngân hàng sử dụng số tiền ký quỹ để thay mình bồi thường cho thiệt hại do việc không thực hiện được hợp đồng.
>>Xem thêm: Phí giao dịch chứng khoán là gì? Các loại thuế phí mà các nhà đầu tư cần biết
Ký quỹ tiếng Anh là gì?
Ký quỹ trong tiếng Anh có thể được dịch là Escrow.
Mặc dù giao dịch ký quỹ có thể mang lại lợi nhuận cao, nhưng cũng đi kèm với rủi ro cao
Các khái niệm liên quan đến ký quỹ
Tài khoản ký quỹ là gì?
Tài khoản ký quỹ là một loại tài khoản mà cá nhân, tổ chức hoặc doanh nghiệp mở tại các ngân hàng, được sử dụng để nộp tiền gửi ký quỹ nhằm chứng minh năng lực tài chính và đảm bảo việc thực hiện các nghĩa vụ tài chính.
Trong lĩnh vực đầu tư chứng khoán, nhà đầu tư cũng có thể mở tài khoản giao dịch ký quỹ, theo hợp đồng mở tài khoản giao dịch ký quỹ. Mỗi nhà đầu tư chỉ được phép mở một tài khoản giao dịch ký quỹ tại mỗi công ty chứng khoán. Tài khoản này phải được quản lý hoặc hạch toán riêng biệt và công ty chứng khoán phải đảm bảo tính tách biệt giữa tài khoản giao dịch ký quỹ và các tài khoản giao dịch chứng khoán thông thường của từng nhà đầu tư.
Giao dịch ký quỹ là gì?
Giao dịch ký quỹ trong chứng khoán là việc nhà đầu tư sử dụng tài sản của mình để vay tiền từ công ty chứng khoán, nhằm mục đích mua chứng khoán. Tài sản thế chấp có thể là tiền, chứng khoán, kim loại quý, đá quý hoặc giấy tờ có giá.
Đặc điểm của giao dịch ký quỹ bao gồm việc giới hạn khoản vay ban đầu dựa trên giá trị tài sản đặt cọc, tỷ lệ ký quỹ ban đầu (IM) và tính phong phú của danh mục đầu tư. Giao dịch này có thể mang lại lợi nhuận cao nhưng cũng đi kèm với rủi ro tương đương. Nhà đầu tư cần hiểu rõ về rủi ro và chỉ sử dụng số tiền mà họ có thể để mất.
Có 3 loại giao dịch ký quỹ chính, bao gồm ký quỹ bảo lãnh, ký quỹ L/C, và ký quỹ hoạt động. Trong quá trình giao dịch, cần tuân thủ các quy định pháp lý và thủ tục được quy định, bao gồm việc gửi tài sản vào tài khoản phong tỏa tại ngân hàng và đảm bảo thanh toán đúng hạn.
Giao dịch ký quỹ giúp nhà đầu tư tối đa hóa lợi nhuận và đa dạng hóa danh mục đầu tư
Tiền ký quỹ là gì?
Tiền ký quỹ là số tiền mà một nhà giao dịch cần đặt ra để mở một vị thế mới trên thị trường chứng khoán. Đây không phải là chi phí giao dịch, mà là số tiền bị khóa trong khi vị thế đó vẫn đang mở, và sau khi đóng vị thế, số tiền này sẽ được hoàn trả vào tài khoản của nhà giao dịch.
Tỷ lệ ký quỹ là gì?
Theo luật hiện hành, tỷ lệ ký quỹ bằng tiền không được < 80% giá trị tài sản ký quỹ. Trong giao dịch chứng khoán. Theo khoản 10 Điều 2 Thông tư 120/2020/TT-BTC, quy định về giao dịch ký quỹ như sau:
Giao dịch ký quỹ tại công ty chứng khoán (sau đây gọi là giao dịch ký quỹ) là giao dịch mua chứng khoán có sử dụng tiền vay của công ty chứng khoán, trong đó chứng khoán có được từ giao dịch này và các chứng khoán khác được giao dịch ký quỹ của nhà đầu tư được sử dụng làm tài sản bảo đảm cho khoản vay trên.
>>Xem thêm: Lưu ký chứng khoán là gì? Nguyên tắc, vai trò của lưu ký chứng khoán
Tìm hiểu về tỷ lệ ký quỹ là gì
Giao dịch ký quỹ trong chứng khoán
Trong giao dịch ký quỹ trên thị trường chứng khoán, có 2 hình thức chính:
Mua ký quỹ (Long position)
Mua ký quỹ là hình thức mà nhà đầu tư vay tiền từ công ty chứng khoán để mua chứng khoán trên thị trường. Nhà đầu tư sẽ chịu trách nhiệm trả nợ, cùng với các khoản lãi và phí giao dịch phát sinh từ việc mua bán trong hợp đồng. Hình thức này thường được sử dụng phổ biến trên thị trường chứng khoán Việt Nam.
Bán ký quỹ (Short position)
Hiện tại, hình thức bán ký quỹ chưa được công nhận trong thị trường chứng khoán Việt Nam. Đây là hình thức mà nhà đầu tư vay chứng khoán từ công ty chứng khoán để bán. Sau đó, nhà đầu tư sẽ có nghĩa vụ trả lại số chứng khoán đã vay, kèm theo các khoản phí phát sinh từ hợp đồng liên quan.
Ký quỹ giúp tăng cường trách nhiệm của các đối tác trong việc hoàn thành nghĩa vụ theo đúng thời hạn
Thành phần tham gia giao dịch ký quỹ
Bên ký quỹ
Bên ký quỹ có quyền lợi được thỏa thuận thanh toán đúng cam kết với tổ chức tín dụng, yêu cầu hoàn lại tiền ký quỹ khi kết thúc và thanh toán nghĩa vụ, cũng như được trả lãi và có thể rút bớt hoặc bổ sung tiền ký quỹ cho các giao dịch khác khi được đồng ý. Nghĩa vụ của bên này là phải nộp đủ tiền ký quỹ tại tổ chức tín dụng và tuân thủ các quy định và thoả thuận khác theo quy định pháp luật hoặc thoả thuận giữa hai bên.
>>Xem thêm: Margin là gì? 10 điều lưu ý về giao dịch ký quỹ (Margin)
Bên ký quỹ và bên nhận ký quỹ có mối quan hệ mật thiết nhau
Bên nhận ký quỹ
Bên nhận ký quỹ có quyền yêu cầu tổ chức tín dụng ký quỹ thanh toán nghĩa vụ đúng hạn và đầy đủ. Thực hiện thủ tục theo yêu cầu của tổ chức tín dụng khi yêu cầu thanh toán đúng hạn và đầy đủ. Bên nhận ký quỹ sẽ nhận quyền, nghĩa vụ khác theo thỏa thuận/ theo quy định của pháp luật tại Bộ luật Dân sự và các luật khác liên quan.
Tổ chức tín dụng
Tổ chức tín dụng có quyền lợi được hưởng phí dịch vụ và yêu cầu bên ký quỹ tuân thủ thoả thuận để được thanh toán nghĩa vụ từ tiền ký quỹ theo thỏa thuận đã ký giữa hai bên. Nghĩa vụ của tổ chức này bao gồm hoàn lại tiền ký quỹ sau khi nghĩa vụ được thanh toán và khi kết thúc ký quỹ, cũng như thanh toán nghĩa vụ ký quỹ khi được yêu cầu trong giới hạn tiền ký quỹ. Tổ chức tín dụng cũng phải tuân thủ các quyền và nghĩa vụ khác theo thỏa thuận hoặc theo quy định của pháp luật tại Bộ luật Dân sự và các luật khác liên quan.
>>Xem thêm: Tài khoản ký quỹ là gì? Quy định và thủ tục mở tài khoản ký quỹ
Ký quỹ đang trở nên phổ biến hơn trong thực tế kinh doanh hiện nay
Đặc điểm của giao dịch ký quỹ
- Trong giao dịch ký quỹ, tài sản đảm bảo bao gồm toàn bộ tài sản trong tài khoản chứng khoán, bao gồm chứng khoán, cổ tức, tiền mặt, quyền mua cổ phiếu và các tài sản khác được công ty chứng khoán chấp nhận.
- Tỷ lệ ký quỹ thường dao động từ 0% đến 50%, với tỷ lệ hỗ trợ 0% nghĩa là bạn phải dùng tiền thật để mua chứng khoán, và tỷ lệ hỗ trợ 50% nghĩa là bạn được hỗ trợ vốn gốc bằng lần mua.
- Trong giao dịch ký quỹ, cổ phiếu mua sẽ được tính vào tài sản đảm bảo và nhà đầu tư sẽ trả lãi cho số tiền vay với mức lãi suất do công ty chứng khoán quy định.
- Quy định cụ thể về giao dịch ký quỹ được quy định tại Điều 9 của Thông tư 120/2020/TT-BTC, bao gồm các điều kiện thực hiện giao dịch ký quỹ chứng khoán với vai trò của ba bên: nhà đầu tư, công ty chứng khoán và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.
- Thông tư này cũng quy định về tiêu chí của chứng khoán được giao dịch ký quỹ, và danh sách chứng khoán được hoặc không được giao dịch ký quỹ sẽ được Sở giao dịch chứng khoán công bố dựa trên tiêu chí do Ủy ban Chứng khoán Nhà nước quy định.
Các hình thức giao dịch ký quỹ hiện nay
Ký quỹ bảo lãnh
Ký quỹ bảo lãnh là một dịch vụ mà ngân hàng cung cấp để đảm bảo cho bên thụ hưởng trong trường hợp các điều khoản thỏa thuận trong hợp đồng không được thực hiện hoặc không được thực hiện đúng. Thông thường, ngân hàng sẽ phát hành một giấy bảo lãnh để cam kết thanh toán cho bên thụ hưởng các khoản bồi thường được quy định trong giấy bảo lãnh khi đối tác không thực hiện trách nhiệm của mình theo hợp đồng.
Tuy nhiên, trong dịch vụ này, ngân hàng không cam kết việc đối tác phải thực hiện đúng nghĩa vụ của mình theo hợp đồng. Thay vào đó, ngân hàng chỉ cam kết thanh toán số tiền bồi thường được ghi trong giấy bảo lãnh cho bên thụ hưởng.
Tìm hiểu về ký quỹ bảo lãnh
Ký quỹ L/C
Ký quỹ L/C là một loại ký quỹ được sử dụng trong các giao dịch mua bán quốc tế, đặc biệt là trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, thông qua việc sử dụng Thư tín dụng (L/C). Trong quy trình này, ngân hàng thiết lập và quản lý ký quỹ L/C, đóng vai trò như một lá đơn chứng minh cam kết thanh toán tiền hàng cho bên bán theo yêu cầu chung của cả người mua và người bán.
>>Xem thêm: Bảo lãnh phát hành chứng khoán là gì? Ưu, nhược điểm của bảo lãnh
Ký quỹ vào mục kinh doanh đa ngành nghề
Ký quỹ trong mục kinh doanh đa ngành nghề là một biện pháp đảm bảo sự ổn định và tránh khỏi nguy cơ phá sản bằng cách giữ một số tiền nhất định trong tài khoản ký quỹ. Mục đích của việc sử dụng ký quỹ trong lĩnh vực kinh doanh đa ngành nghề là để đảm bảo duy trì lượng tiền tối thiểu cần thiết trong quá trình hoạt động kinh doanh. Bằng cách này, các doanh nghiệp và tổ chức có thể tăng cường khả năng hoạt động lâu dài một cách hiệu quả và ổn định.
Ký quỹ để được phép hoạt động với một số ngành nghề
Trong một số lĩnh vực như kinh doanh du lịch, xuất khẩu lao động, hoặc dịch vụ giới thiệu việc làm, việc mở tài khoản ký quỹ tại các ngân hàng là bắt buộc để có thể hoạt động trong ngành. Mức độ ký quỹ sẽ được điều chỉnh tùy thuộc vào từng ngành khác nhau. Quá trình này đảm bảo rằng quyền lợi và tài sản của doanh nghiệp không bị thiệt hại khi giao dịch với các đối tác.
Ký quỹ hỗ trợ giải quyết các vấn đề phát sinh một cách hiệu quả
Quy định về thực hiện ký quỹ
Thủ tục thực hiện ký quỹ
Quy định tại khoản 3 của Điều 330 trong Bộ luật Dân sự 2015 chỉ đơn giản là: "Thủ tục gửi và thanh toán thực hiện theo quy định của pháp luật."
Điều này ám chỉ rằng việc gửi tài sản có giá vào tổ chức tín dụng để thực hiện ký quỹ sẽ tuân theo các quy định về tín dụng. Nói cách khác, quy trình này giống như việc gửi tiền vào ngân hàng để đảm bảo thực hiện một cam kết hoặc nghĩa vụ nào đó theo sự thỏa thuận giữa các bên.
Cụ thể, quy trình thực hiện ký quỹ sẽ tuân theo hướng dẫn của từng ngân hàng cụ thể. Người ký quỹ và người được hưởng quyền lợi liên quan sẽ thực hiện các bước theo hướng dẫn của ngân hàng, bao gồm việc điền mẫu hợp đồng, xác định loại tài sản, lãi suất, và mức ký quỹ theo sự thoả thuận giữa các bên.
>>Xem thêm: 12 sai lầm khiến nhà đầu tư phá sản vì chơi chứng khoán phổ biến
Khi nào phải thực hiện ký quỹ
Căn cứ vào khoản 5 của Điều 26 trong Nghị định 31/2021/NĐ-CP, việc thực hiện ký quỹ được áp dụng trong các trường hợp sau đây:
Thực hiện ký quỹ sau khi nhận được Quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời với việc chấp thuận nhà đầu tư/ Quyết định chấp thuận nhà đầu tư/ Quyết định phê duyệt kết quả trúng đấu giá.
Trước khi thực hiện phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được phê duyệt (trường hợp nhà đầu tư không tạm ứng tiền bồi thường, hỗ trợ, tái định cư) hoặc trước thời điểm ban hành quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất (trường hợp nhà đầu tư đã tạm ứng tiền bồi thường, hỗ trợ, tái định cư hoặc được chọn để thực hiện dự án thông qua đấu giá quyền sử dụng đất và được cho thuê đất, trả tiền thuê đất hằng năm).
Mức ký quỹ
Khoản 2 Điều 26 Nghị định 31 năm 2021 căn cứ vào tỷ lệ phần trăm của vốn đầu tư của dự án theo nguyên tắc luỹ tiến từng phần như sau: Mức ký quỹ được xác định như sau:
- Dự án có vốn đầu tư đến 300 tỷ VNĐ: Ký quỹ là 3% của vốn đầu tư.
- Dự án có vốn đầu tư từ trên 300 tỷ đến 1.000 tỷ VNĐ: Ký quỹ là 2% của vốn đầu tư.
- Dự án có vốn đầu tư trên 1.000 tỷ VNĐ: Ký quỹ là 1% của vốn đầu tư.
>>Xem thêm: Cổ phiếu bo cung là gì? Cách nhận biết cổ phiếu bo cung dễ dàng
Mục đích chính của việc ký quỹ là tạo ra sự tin cậy và an toàn cho các bên tham gia
Có nên thực hiện giao dịch ký quỹ không?
Có. Giao dịch ký quỹ có thể là một công cụ mạnh mẽ để kiếm lợi nhuận, nhưng nó cũng mang lại rủi ro cao. Nhà đầu tư nên cân nhắc kỹ lưỡng và chỉ sử dụng giao dịch ký quỹ nếu họ hiểu rõ các rủi ro và có khả năng tài chính để đối mặt với chúng.
Lưu ý khi thực hiện ký quỹ
Tìm hiểu rõ về quy định ký quỹ
Tìm hiểu rõ về quy định ký quỹ là cần thiết để nhà đầu tư hiểu rõ quy trình giao dịch,có góc nhìn tổng quan về tình hình tài chính của công ty phát hành cổ phiếu, hiểu rõ về dự án, hoạt động kinh doanh, tiềm năng tăng trưởng, rủi ro của doanh nghiệp và nắm bắt cơ hội đầu tư. Khi ấy, nhà đầu từ tham gia giao dịch một cách tự tin và hiệu quả hơn, đồng thời giảm thiểu các rủi ro tiềm ẩn.
Tìm hiểu kỹ cổ phiếu muốn giao dịch ký quỹ
Tìm hiểu kỹ về cổ phiếu muốn giao dịch ký quỹ giúp nhà đầu tư đánh giá rủi ro, tiềm năng sinh lời, phân tích kỹ thuật, hiểu biết về hoạt động thị trường, và đối phó với nguy cơ thanh toán nghĩa vụ.
Hạn chế ký quỹ mức tối đa (tránh Full Margin)
Hạn chế ký quỹ mức tối đa, tránh việc sử dụng full margin, là cần thiết để giảm thiểu rủi ro trong giao dịch ký quỹ. Việc sử dụng full margin có thể tạo ra những khoản nợ lớn đối với nhà đầu tư, đặc biệt khi thị trường biến động mạnh. Nếu có bất kỳ sự suy giảm nào trong giá trị của cổ phiếu, nhà đầu tư có thể bị yêu cầu nộp thêm tiền hoặc bị bán cổ phiếu một cách tự động để đòi nợ, dẫn đến mất mát vốn đầu tư. Hạn chế ký quỹ mức tối đa giúp người đầu tư duy trì một mức độ an toàn cho tài khoản và giảm thiểu nguy cơ mất mát lớn.
>>Xem thêm: Trader là gì? 6 kỹ năng cần có để trở thành Trader chuyên nghiệp
Nắm rõ những lưu ý giao dịch ký quỹ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định thông minh và giảm thiểu rủi ro
Câu hỏi thường gặp
Thanh toán tiền ký quỹ như thế nào?
Thanh toán tiền ký quỹ là quá trình mà bên có quyền trong ký quỹ nhận được tiền bồi thường từ ngân hàng nơi ký quỹ khi bên ký quỹ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ. Tuy nhiên, số tiền nhận được sẽ bị trừ đi các chi phí dịch vụ trước khi được thanh toán. Nếu nghĩa vụ không được bảo đảm và bị vi phạm, số tiền ký quỹ sẽ được sử dụng để thanh toán nghĩa vụ và bồi thường thiệt hại, sau khi đã trừ đi các chi phí nếu có.
Hợp đồng ký quỹ là gì?
Hợp đồng ký quỹ là một hợp đồng trong đó một bên (bên ký quỹ) giao một tài sản cho bên kia (bên thụ hưởng) để bảo đảm cho việc thực hiện một nghĩa vụ. Tài sản này được gọi là tài sản ký quỹ.
Mức ký quỹ là gì?
Mức ký quỹ là tỷ lệ phần trăm tối đa mà nhà đầu tư được vay tiền ký quỹ từ công ty chứng khoán để mua thêm chứng khoán. Đây là một cơ chế cho phép nhà đầu tư mua cổ phiếu vượt quá số tiền hiện có trong tài khoản của họ, tạo điều kiện để tối ưu hóa lợi nhuận từ giao dịch. Tuy nhiên, việc này cũng đi kèm với rủi ro cao, và nhà đầu tư cần hiểu rõ và tuân thủ các quy định và hạn chế của mức ký quỹ.
Ký quỹ ngân hàng là gì?
Ký quỹ ngân hàng là một biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ có độ an toàn cao, các bên sẽ chọn ngân hàng giữ tài sản (vàng, đá quý, giấy tờ có giá…) và dùng tài sản đó để thanh toán nghĩa vụ cho bên có quyền khi đến thời hạn mà nghĩa vụ không thực hiện được.
Ký quỹ thường được sử dụng trong các giao dịch bất động sản, hợp đồng vận chuyển,...
Cổ phiếu ký quỹ là gì?
Cổ phiếu ký quỹ là hình thức giao dịch chứng khoán bằng cách sử dụng tiền vay từ công ty chứng khoán. Trong đó, ký quỹ là khoản tài sản đầu tư ban đầu (tiền hoặc chứng khoán) được nhà đầu tư thế chấp cho khoản vay này.
>>Xem thêm: Cổ phiếu là gì? Các đặc điểm và lưu ý cần biết khi đầu tư cổ phiếu
Ký quỹ còn dư là gì?
Free Margin (Ký quỹ dư) là khoản chênh lệch giữa vốn chủ sở hữu và ký quỹ đã được sử dụng.
Tài khoản ký quỹ là gì?
Tài khoản ký quỹ là một loại tài khoản được mở tại các ngân hàng, được sử dụng để chứng minh năng lực tài chính của khách hàng trong các hoạt động kinh doanh, thương mại.
Trong bối cảnh kinh tế ngày càng phát triển, việc hiểu biết về ký quỹ là điều không thể phủ nhận. Qua bài viết trên của Tikop hy vọng sẽ giúp bạn có góc nhìn tổng quan về ký quỹ là gì, tăng cường tính minh bạch và tin cậy trong giao dịch kinh doanh mà còn bảo vệ quyền lợi khi tham gia ký quỹ. Theo dõi ngay kiến thức tài chính để không bỏ lỡ những bài học bổ ích.
Tải ứng dụng 
