Hạch toán là gì? Phân loại hạch toán kế toán phổ biến hiện nay

Hạch toán là gì?

Khái niệm hạch toán

Hạch toán là quá trình tổ chức và thực hiện các nhiệm vụ như quan sát, đo lường, tính toán và ghi chép nhằm quản lý các hoạt động kinh tế của một doanh nghiệp hoặc tổ chức một cách cẩn thận và hiệu quả.

>> Xem thêm: Kiểm toán là gì? Chức năng và vai trò của kiểm toán hiện nay

Tìm hiểu về quy trình hạch toán

Hạch toán tiếng Anh là gì?

Hạch toán tiếng Anh là Accounting.

Phân loại hạch toán

Hạch toán kế toán là gì?

Hạch toán kế toán là một môn khoa học kinh tế với đối tượng nghiên cứu riêng. Đối tượng của hạch toán kinh tế là quá trình tái sản xuất xã hội, trong đó hạch toán kế toán đóng vai trò là một phần quan trọng. Nghiên cứu về đối tượng hạch toán tập trung vào các phần và khía cạnh của quá trình tái sản xuất xã hội mà kế toán theo dõi và phản ánh.

Khái niệm hạch toán kế toán

Đặc điểm của hạch toán kế toán

Đối tượng

Đối tượng nghiên cứu của hạch toán kế toán thường là về các hoạt động kinh tế tài chính như sau:

• Sự biến động về tài sản, vốn.
• Vòng quay tổng tài sản và sự luân chuyển của tài sản.
• Quá trình vận động của vốn trong các đơn vị, tổ chức.

>> Xem thêm: Vốn kinh doanh là gì? Đặc điểm, vai trò và phân loại vốn kinh doanh

Thước đo

Thước đo hạch toán kế toán thường sử dụng có 3 loại thước đo như sau: tiền tệ, hiện vật và lao động.

• Thước đo hiện vật: Sử dụng các phương thức như cân, đo, đong, đếm với các đơn vị là trọng lượng (g, tấn); độ dài (mét); diện tích (m2) để đo lường đối tượng.
• Thước đo lao động: Dùng để có thể xác định giá trị lao động hao mòn và năng suất lao động, từ đó làm căn cứ xác định giá trị lao động và tính lương thưởng. Thông thường, thước đo hiện vật và thước đo lao động hay được sử dụng với nhau.
• Thước đo tiền tệ: Sử dụng để tính toán được các chỉ tiêu về các loại vật tư, tài sản khác nhau với đơn vị là tiền tệ làm thước đo. Thước đo này giúp so sánh các chỉ tiêu kinh tế nhằm đánh giá hiệu quả kinh doanh và hiệu quả sử dụng vốn.

Thước đo chủ yếu trong hạch toán kế toán là thước đo về tiền tệ, với mọi giao dịch kinh tế tài chính được ghi chép và thể hiện qua tiền tệ. Do đó, hạch toán kế toán cung cấp các chỉ tiêu tổng hợp để giám sát và quản lý tình hình kinh doanh của doanh nghiệp một cách dễ dàng.

>> Xem thêm: Top 15 phần mềm quản lý tài chính doanh nghiệp an toàn, hiệu quả cao

Thước đo thường dùng trong hạch toán kế toán

Thông tin hạch toán

Thông tin hạch toán kế toán là những dữ liệu về sự luân chuyển vốn trong doanh nghiệp, chi tiết từ việc cung cấp vật tư đến sản xuất và tiêu thụ. Trong mỗi quá trình này, thông tin kế toán luôn phản ánh cả hai khía cạnh của 1 hiện tượng như tăng và giảm, dư thừa và thiếu hụt, tài sản và nguồn vốn,... Điều này là kết quả của việc thu thập thông tin từ quá trình có sự đối lập giữa hai mặt.

>> Xem thêm: Vốn chủ sở hữu là gì? Làm thế nào để phân biệt với nguồn vốn điều lệ

Phân loại hạch toán kế toán

Dựa trên mức độ và tính chất thông tin

Có 2 loại hạch toán kế toán theo cách phân loại này như sau:

• Kế toán tổng hợp: Kế toán tổng hợp là quá trình thu thập và ghi chép thông tin theo các chỉ tiêu tổng hợp, sử dụng các đơn vị tiền tệ làm thước đo chính.
• Kế toán chi tiết: Kế toán chi tiết tập trung vào việc thu thập và cung cấp thông tin chi tiết về một chỉ tiêu tổng hợp cụ thể, có thể đo bằng tiền tệ, lao động hoặc hiện vật. Điều này thường được thực hiện dựa trên dữ liệu đã được kế toán tổng hợp thu thập trước đó.

Có nhiều cách phân loại hạch toán kế toán

Dựa trên thông tin thu thập

Dựa vào cách thu nhận thông tin thì hạch toán kế toán được chia như sau:

• Kế toán đơn: Thông tin về các giao dịch kinh tế tài chính được ghi chép và thu thập một cách độc lập, riêng biệt.
• Kế toán kép: Thông tin về các giao dịch tài chính, kinh tế được ghi chép và thu thập theo nội dung và sự tương tác giữa các đối tượng kế toán.

Dựa trên phạm vi thông tin

Có 2 loại hạch toán kế toán dựa vào phạm vi thông tin kế toán cung cấp

• Kế toán tài chính: Có nhiệm vụ thu nhận, cung cấp, xử lý thông tin cho những đối tượng bên ngoài doanh nghiệp sử dụng và có thước đo tiền tệ.
• Kế toán quản trị: Loại kế toán này sẽ thu nhận, tổng hợp và cung cấp thông tin giá trị cho các nhà quản trị doanh nghiệp. Cả 3 loại thước đo sẽ được sử dụng ở loại hạch toán kế toán này.

Phân loại hạch toán kế toán dựa trên phạm vi thông tin

Dựa trên đơn vị kế toán

Có 2 loại hạch toán kế toán theo cách phân loại này như sau:

• Kế toán công: Các đơn vị hoạt động phi lợi nhuận hoặc không có tính chất kinh doanh sẽ thường tiến hành loại hạch toán này.
• Kế toán doanh nghiệp: Các đơn vị hoạt động sản xuất, kinh doanh với mục đích chính là lợi nhuận sẽ tiến hành loại hạch toán này.

>> Xem thêm: Phi tài chính là gì? Ưu và nhược điểm của doanh nghiệp phi tài chính

Ý nghĩa của hạch toán kế toán

Đối với doanh nghiệp

Thông tin hạch toán là cơ sở quan trọng giúp quản lý xác định và kiểm soát kế hoạch phát triển doanh nghiệp. Bằng việc phân tích dữ liệu kế toán, họ có thể đánh giá hiệu suất và tình hình tài chính, từ đó xây dựng kế hoạch cụ thể và khả thi. Điều này giúp họ điều chỉnh chiến lược kinh doanh và thúc đẩy sự phát triển một cách hiệu quả, đồng thời đảm bảo ổn định và tăng trưởng bền vững cho doanh nghiệp.

>> Xem thêm: Tài chính doanh nghiệp là gì? Mục tiêu, vai trò và chức năng hiện nay

Ý nghĩa của hạch toán kế toán đối với doanh nghiệp

Đối với nhà đầu tư

Thông tin từ bản hạch toán kế toán giúp nhà đầu tư đánh giá hiệu quả kinh doanh và quyết định đầu tư vào doanh nghiệp dựa trên lợi nhuận và tình hình tài chính. Điều này giúp họ hiểu rõ khả năng sinh lời và sử dụng vốn của doanh nghiệp, từ đó điều chỉnh chiến lược đầu tư một cách thông minh và dựa trên dữ liệu.

Đối với cơ quan nhà nước

Hạch toán kế toán cho phép cơ quan Nhà nước nắm bắt được tình hình kinh doanh và lợi nhuận của các doanh nghiệp khi hoạt động trong nền kinh tế. Thông qua việc kiểm tra và phân tích dữ liệu kế toán, họ có thể đưa ra chính sách thuế và đầu tư hỗ trợ phù hợp nhất. Điều này giúp tối ưu hóa quản lý tài chính và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các doanh nghiệp.

Các phương pháp hạch toán kế toán

Phương pháp chứng từ kế toán

Phương pháp chứng từ kế toán là phương pháp dùng để phản ánh các giao dịch kinh tế tài chính theo thời gian và địa điểm xảy ra của chúng. Các thông tin này được ghi lại trên các chứng từ, có thể là giấy tờ hoặc điện tử, nhằm phục vụ cho công việc kế toán và quản lý kiểm tra việc sử dụng và bảo vệ tài sản, cũng như kiểm tra các hoạt động kinh tế tài chính của đơn vị. Cụ thể, phương pháp này bao gồm việc lập chứng từ ghi nhận các giao dịch kinh tế, sắp xếp và chuyển đổi chúng theo yêu cầu của quản lý và quy trình hạch toán.

Phương pháp hạch toán kế toán phổ biến nhất là chứng từ kế toán

Phương pháp tài khoản kế toán

Phương pháp tài khoản kế toán là phương pháp kế toán có cách tiếp cận phân loại, phản ánh và theo dõi liên tục tình hình và biến động của tài sản, nguồn vốn và hoạt động sản xuất kinh doanh thông qua các tài khoản kế toán. Việc sử dụng hệ thống và quy tắc cụ thể trong việc sắp xếp các tài khoản giúp hiểu rõ hơn về tài sản và nguồn vốn. Phương pháp ghi kép, đối ứng tài khoản cho thấy sự biến động của tài sản và nguồn vốn, hỗ trợ quản lý và giám sát doanh nghiệp một cách hiệu quả.

Phương pháp tính giá

Phương pháp tính giá là phương pháp kế toán sử dụng tiền tệ để định giá các đối tượng kế toán theo nguyên tắc nhất định, nhằm hỗ trợ quá trình thu thập, xử lý và cung cấp thông tin kinh tế - tài chính. Có các loại giá và kỹ thuật tính giá khác nhau, thường được áp dụng tại các điểm chính như ghi nhận ban đầu, sau ghi nhận ban đầu và lập báo cáo kế toán. Phương pháp này thường được sử dụng trong việc tính giá thành sản xuất và giá xuất kho khi bán hàng tại các doanh nghiệp.

Phương pháp tính giá trong hạch toán kế toán

Phương pháp tổng hợp cân đối kế toán

Phương pháp tổng hợp cân đối kế toán là cách tiếp cận tổng hợp dữ liệu từ các sổ kế toán dựa trên các mối quan hệ cân đối vốn, như quan hệ giữa tổng tài sản và tổng nguồn vốn. Mục tiêu là cung cấp thông tin kinh tế tài chính như doanh thu, giá vốn, các chi phí như chi phí quản lý, và chi phí bán hàng cho các bên sử dụng thông tin kế toán.

Yêu cầu, nhiệm vụ trong hạch toán kế toán

Yêu cầu

• Đảm bảo tính thống nhất cho tài liệu được cung cấp: Công tác kế toán được tổ chức thống nhất từ trung ương tới các đơn vị kinh tế nên tài liệu kế toán cung cấp phải tuân thủ quy định của nhà nước và tổ chức công tác kế toán ở mỗi ngành, doanh nghiệp.
• Đảm bảo tính chính xác, trung thực, khách quan: Thông tin kế toán cần phải chính xác và khách quan, phản ánh đúng bản chất của hoạt động kinh tế, để cơ quan nhà nước và các cấp quản lý của doanh nghiệp có thể hiểu rõ hoạt động kinh doanh và đưa ra các giải pháp hiệu quả.
• Đảm bảo tính kịp thời: Người quản lý cần nắm bắt kịp thời thông tin về hoạt động kinh tế và tình hình tài chính để đưa ra quyết định thích hợp và đúng đắn nhất, góp phần vào sự phát triển của kinh tế.
• Đảm bảo sự rõ ràng, dễ hiểu: Thông tin kế toán cung cấp phải rõ ràng, dễ hiểu và chính xác để cơ quan nhà nước có thể dễ dàng phát hiện và ngăn chặn các sai phạm trong quản lý tài chính của doanh nghiệp.

Một số yêu cầu về quy trình và kết quả của hạch toán kế toán

Nhiệm vụ

Nhiệm vụ của hạch toán kế toán bao gồm thu nhận và xử lý các tài sản của doanh nghiệp. Họ cũng kiểm tra tình hình chỉ tiêu kế hoạch và hoạt động sử dụng tài sản, thực hiện các hoạt động kinh tế - tài chính của đơn vị để đảm bảo sự minh bạch và hiệu quả trong quản lý tài chính.

Câu hỏi thường gặp

Ngày hạch toán là gì?

Ngày hạch toán là ngày mà kế toán thực hiện việc ghi chép, thống kê, tính toán. Nó có thể khác với ngày chứng từ (ngày hiển thị trên các giấy tờ, hóa đơn…).

Phiếu hạch toán là gì?

Phiếu hạch toán là biểu mẫu được dùng để ghi chép lại chi tiết, chính xác và đầy đủ về các giao dịch.

Đơn vị hạch toán là gì?

• Thước đo hiện vật: Sử dụng các phương thức như cân, đo, đong, đếm với các đơn vị là trọng lượng (g, tấn), độ dài (mét), diện tích (m2) để đo lường đối tượng.
• Thước đo lao động: Dùng để có thể xác định giá trị lao động hao mòn và năng suất lao động, từ đó làm căn cứ xác định giá trị lao động và tính lương thưởng. Thông thường, thước đo hiện vật và thước đo lao động hay được sử dụng với nhau.
• Thước đo giá trị: Sử dụng để tính toán được các chỉ tiêu về các loại vật tư, tài sản khác nhau với đơn vị là tiền tệ làm thước đo. Thước đo này giúp so sánh các chỉ tiêu kinh tế nhằm đánh giá hiệu quả kinh doanh và hiệu quả sử dụng vốn.

Phương pháp hạch toán là gì?

Phương pháp hạch toán là cách tiếp cận để giải quyết các phép tính và vấn đề toán học một cách có tổ chức và logic. Nó bao gồm việc áp dụng các quy tắc, thuật toán và quy trình để thực hiện các phép tính từ cơ bản như cộng, trừ, nhân, chia đến các phương pháp phức tạp như phân tích biến thể và giải phương trình. Phương pháp hạch toán đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục và thực hành toán học.

Chứng từ hạch toán là gì?

Theo Luật Kế toán năm 2015: “Chứng từ kế toán (CTKT) là những giấy tờ, vật mang tin phản ánh nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh đã hoàn thành và làm căn cứ ghi sổ kế toán”.

Tỷ giá hạch toán là gì?

Tỷ giá hạch toán được quy định tại Khoản 4 Điều 2 Nghị định 78/2010/NĐ-CP về cho vay lại nguồn vốn vay của nước ngoài của Chính phủ như sau: “Tỷ giá hạch toán” là tỷ giá do Bộ Tài chính công bố dùng để hạch toán kế toán và báo cáo các khoản thu, chi bằng ngoại tệ của ngân sách nhà nước.

Trên đây là bài viết Hạch toán là gì? Phân loại hạch toán kế toán phổ biến hiện nay. Theo dõi Tikop ngay để nhận thông báo về các bài viết kiến thức tài chính mới nhất!