Fintech là gì?
Fintech là viết tắt của công nghệ tài chính, là sự kết hợp giữa tài chính và công nghệ. Fintech áp dụng các ứng dụng và sáng tạo công nghệ hiện đại vào lĩnh vực tài chính, tạo ra các phần mềm và ứng dụng trực tuyến dùng để thực hiện các hoạt động tài chính, tiền tệ và ngân hàng.
Ví dụ về một số công ty Fintech lớn trên thế giới: Chime, Brigit, Qapital.
Ví dụ về một số công ty Fintech ở Việt Nam: Momo, VNPAY, ZaloPay, Timo,...
Fintech là công nghệ tài chính
Quá trình phát triển Fintech
Quá trình phát triển:
Fintech xuất phát từ những năm 1990, khi Citigroup 11 thành lập "Hiệp hội Công nghệ Dịch vụ Tài chính" nhằm tạo điều kiện cho việc hợp tác trong lĩnh vực công nghệ. Tuy nhiên, cho đến năm 2014, Fintech mới thu hút được sự quan tâm từ các nhà quản lý và số lượng người tham gia ngày càng gia tăng. Fintech đã phát triển nhanh chóng và trở thành một ngành công nghiệp lớn tại Mỹ.
Theo một số nghiên cứu, tổng số tiền chi cho Fintech đã vượt qua con số 197 tỷ USD vào năm 2014. Sau cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2008, Fintech được hy vọng sẽ mang đến một sự đổi mới cho ngành tài chính và ngân hàng. Fintech có khả năng tái định hình ngành tài chính và có tác động mạnh mẽ đến các yếu tố quan trọng nhất trong ngành này.
Các giai đoạn:
FinTech 1.0 (1866-1987): Sự ra mắt của máy tính và máy ATM vào năm 1967 đã đánh dấu sự khởi đầu của Fintech 1.0 - giai đoạn hiện đại của Fintech. Trong thời gian đó, vào những năm 1980, các tổ chức tài chính đã tăng cường việc sử dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động nội bộ của họ, từ từ thay thế hầu hết các hình thức cơ chế dựa trên giấy. Công nghệ thông tin đã được áp dụng để tổ chức hóa và quản lý rủi ro nội bộ.
FinTech 2.0 (1987-2008): Giai đoạn này là thời kỳ phát triển của các dịch vụ tài chính truyền thống dựa trên công nghệ số. Một trong những biểu tượng đáng chú ý trong giai đoạn này là việc giới thiệu chiếc điện thoại di động đầu tiên tại Mỹ.
Sự xuất hiện của Web 2.0 đã tạo nền tảng quan trọng cho sự phát triển của Fintech 2.0. Web 2.0 đại diện cho một cách tiếp cận mới trong việc sử dụng internet, tập trung vào sự tương tác và chia sẻ thông tin giữa người dùng. Điều này đã mang đến các cơ hội mới cho lĩnh vực tài chính và công nghệ, cho phép Fintech 2.0 phát triển các ứng dụng, dịch vụ và nền tảng tài chính trực tuyến phong phú hơn.
FinTech 3.0 (2009 – hiện tại): Sau sự kiện khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, ngành dịch vụ tài chính đã chịu ảnh hưởng mạnh bởi một "cơn bão" kết hợp giữa các yếu tố tài chính, chính trị và công nghệ. Điều này đã tạo điều kiện cho một mô hình mới xuất hiện trên thị trường, được gọi là "Fintech", và nó đã trở thành một ngành công nghiệp phổ biến và đáng chú ý ngày nay.
Công chúng đã chào đón và công nhận các mô hình dịch vụ tài chính mới do Fintech khởi động trong lĩnh vực ngân hàng. Các mô hình này đã mang đến những cách tiếp cận tiện lợi, linh hoạt và hiệu quả hơn đối với người sử dụng.
Quá trình phát triển của Fintech qua các giai đoạn
Vai trò của Fintech
Fintech không chỉ mang đến sự tiện lợi và giảm phí cho người tiêu dùng, mà còn thúc đẩy sự tự do tài chính bằng cách cung cấp khả năng tiếp cận các sản phẩm tài chính cho hàng triệu người trên toàn cầu, những người trước đây chưa có điều kiện sử dụng dịch vụ ngân hàng.
Ngoài ra, Fintech đã thúc đẩy các tổ chức tài chính sử dụng dữ liệu phi truyền thống, như lịch sử thanh toán hoặc thu nhập từ việc cho thuê nhà, để đánh giá mức độ tín nhiệm chính xác hơn. Điều này có thể giúp người tiêu dùng không có tín dụng đủ điều kiện vay vốn truyền thống vẫn có cơ hội truy cập vào các nguồn tài chính.
Nghiên cứu của Plaid đã chỉ ra rằng Fintech đang làm cho hoạt động tài chính trở nên toàn diện hơn và mang tính xã hội cao hơn. Đối với người tiêu dùng, Fintech đang thay đổi thói quen và nâng cao hiểu biết về tài chính của họ. Điều này giúp người tiêu dùng tự tin hơn trong việc sử dụng và đạt được mục tiêu tài chính tốt hơn.
Đối với người tiêu dùng, Fintech đang thay đổi thói quen tài chính
Ảnh hưởng Fintech đến ngành tài chính truyền thống
Tận dụng công nghệ vào tài chính
Fintech hoạt động dựa trên trí tuệ nhân tạo, tương tự như một robot có khả năng nhận diện, phân tích và cung cấp các dịch vụ tài chính. Fintech giúp đơn giản hóa trải nghiệm tài chính hiện đại và thay đổi thói quen của người tiêu dùng từ truyền thống sang trực tuyến.
Ví dụ, cách đây hơn 10 năm, khi muốn chuyển tiền từ tài khoản ngân hàng này sang tài khoản khác, người dùng phải đến quầy giao dịch ngân hàng. Nhưng hiện nay, chỉ cần vài thao tác trên điện thoại thông minh, việc chuyển tiền có thể được thực hiện trong tích tắc. Ngoài ra, còn rất nhiều dịch vụ khác có thể được thực hiện trực tuyến như thanh toán điện tử, cho vay, đầu tư chứng khoán...
Thay đổi nguồn nhân lực tài chính
Fintech có ảnh hưởng đáng kể đến nguồn nhân lực tài chính trong tương lai. Trong lĩnh vực này, nhân viên không chỉ cần có kiến thức chuyên môn về tài chính mà còn phải sử dụng thành thạo công nghệ. Điều này đòi hỏi họ phải nắm vững và thích nghi với các công nghệ và nền tảng mới được sử dụng trong Fintech.
Hơn nữa, với sự phát triển của các dịch vụ tài chính trực tuyến, ngày càng nhiều giao dịch và dịch vụ có thể được thực hiện một cách thuận tiện trên nền tảng trực tuyến. Điều này dẫn đến việc giảm số lượng nhân lực cần thiết. Một người có thể hỗ trợ và phục vụ nhiều khách hàng cùng một lúc thông qua các công nghệ tự động và trực tuyến, giảm sự phụ thuộc vào nhân lực truyền thống.
Fintech giúp đơn giản hóa trải nghiệm tài chính hiện đại
Cách thức hoạt động của Fintech
Khách hàng
Khách hàng cá nhân là những cá nhân sử dụng các sản phẩm và dịch vụ tài chính. Trong bối cảnh sự cạnh tranh giữa các ứng dụng công nghệ tài chính ngày nay, khách hàng cá nhân là nhóm những người được hưởng lợi nhiều nhất.
Định chế tài chính
Định chế tài chính bao gồm các tổ chức như ngân hàng, công ty tài chính, công ty bảo hiểm và công ty chứng khoán. Những tổ chức này đóng vai trò quan trọng trong ngành tài chính.
Nhận thức về tầm quan trọng của việc ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực tài chính, các định chế tài chính ngày càng tăng cường hợp tác với các công ty Fintech. Điều này nhằm tận dụng những lợi ích của công nghệ để cung cấp dịch vụ tài chính tiện lợi và nhanh chóng cho khách hàng. Đồng thời, các định chế tài chính cũng đầu tư mạnh vào hoạt động nghiên cứu nội bộ để nắm bắt các công nghệ mới và giữ vững vị thế trong thị trường tài chính.
Công ty Fintech
Các công ty Fintech là các tổ chức chuyên hoạt động trong lĩnh vực công nghệ thông tin và cung cấp các sản phẩm, dịch vụ công nghệ trong lĩnh vực tài chính. Họ tập trung vào việc áp dụng công nghệ để cung cấp các giải pháp tài chính tiện lợi, nhanh chóng và đáng tin cậy.
Khách hàng của các công ty Fintech có thể là người sử dụng cuối cùng, bao gồm cá nhân và doanh nghiệp, hoặc các định chế tài chính như ngân hàng, công ty bảo hiểm và công ty chứng khoán.
Cách thức hoạt động của Fintech qua ba đối tượng chính
Các sản phẩm Fintech phổ biến hiện nay
Ngân hàng số (Fintech banks)
Ngân hàng số là một hình thức số hoá các hoạt động và dịch vụ của ngân hàng truyền thống, được thực hiện thông qua nền tảng ứng dụng di động. Hiện nay, hầu hết các ngân hàng tại Việt Nam đã triển khai rộng rãi các dịch vụ ngân hàng số. Các ứng dụng như VCB DigiBank, TP LiveBank, BIDV Smart Banking và nhiều ứng dụng khác đã được ra mắt để mang đến cho khách hàng những trải nghiệm tài chính thuận tiện và linh hoạt.
Ngân hàng số số hoá các hoạt động và dịch vụ của ngân hàng truyền thống
Thanh toán điện từ (Digital Payments)
Thanh toán điện tử là quá trình thực hiện các giao dịch chuyển tiền, nạp tiền, rút tiền và các hoạt động tương tự trên môi trường trực tuyến. Có nhiều hình thức thanh toán điện tử phổ biến, bao gồm:
- Thanh toán bằng thẻ ngân hàng
- Thanh toán qua cổng thanh toán điện tử
- Thanh toán bằng ví điện tử (Momo, VNPay, Timo.Timo..)
- Thanh toán bằng điện thoại thông minh (Mobile Banking, QR Code…)
Thanh toán điện tử là quá trình thực hiện giao dịch trên môi trường trực tuyến
Quản lý tài chính cá nhân (Personal financial management)
Hiện nay, có sự đa dạng phát triển của các hình thức đầu tư và quản lý tài chính trực tuyến. Có một số ví dụ như các dịch vụ ví điện tử như Momo, Timo và các ứng dụng đầu tư tài chính như Entrade X, VnDirect. Ngoài ra, các ứng dụng ngân hàng số cũng đã tích hợp chức năng đầu tư tài chính, bao gồm gửi tiết kiệm, đầu tư vào chứng chỉ quỹ và trái phiếu.
Tikop cũng là một trong những ứng dụng Fintech điển hình phục vụ quản lý tài chính cá nhân. Tại Tikop, khách hàng có thể tích lũy với lợi nhuận cao hơn nhiều so với ngân hàng, nạp rút nhanh chóng, cơ chế lợi nhuận kép ngày mang đến cơ hội sinh lời lớn. Ngoài ra, bạn có thể tham gia đầu tư chứng chỉ quỹ, bất động sản ngay trên ứng dụng Tikop.
>>>Xem thêm: Tổng hợp kiến thức quản lý tài chính cá nhân mà bạn nên biết
Các hình thức đầu tư và quản lý tài chính cá nhân trực tuyến phát triển đa dạng
Quản lý tài sản (Wealth management)
Các giải pháp Fintech hỗ trợ cố vấn tài chính và nền tảng quản lý tài sản bằng cách tổng hợp thông tin tài khoản khách hàng để tối ưu hóa việc quản lý tài sản và cung cấp lời khuyên tài chính toàn diện hơn.
Ví dụ, Atom Finance cung cấp một bộ sản phẩm và tính năng cho phép người dùng tìm hiểu và theo dõi tất cả các khoản đầu tư của họ tại một nơi duy nhất. Stash là một nền tảng đăng ký giúp khách hàng dễ dàng truy cập và tham gia vào các sản phẩm đầu tư, cung cấp giáo dục và tư vấn tài chính với mức giá phải chăng.
Các giải pháp Fintech hỗ trợ cố vấn tài chính và nền tảng quản lý tài sản
Cho vay ngang hàng (P2P Lending)
Cho vay ngang hàng là một phương thức cho vay thông qua nền tảng chung (trang web hoặc ứng dụng) kết nối giữa những người có nhu cầu vay và những người cho vay. Hiện nay, có một số nền tảng cho vay ngang hàng phổ biến như Fiin Credit, TIMA và nhiều nền tảng khác.
Cho vay ngang hàng là một phương thức cho vay thông qua nền tảng chung
Công nghệ bảo hiểm (Insurtech)
Công nghệ bảo hiểm là việc phân phối dịch vụ bảo hiểm thông qua các kênh trực tuyến như website và ứng dụng bảo hiểm số. Điều này giúp doanh nghiệp bảo hiểm tiết kiệm chi phí quản lý khách hàng và cung cấp dịch vụ hiệu quả hơn. Đồng thời, khách hàng cũng được tận dụng lợi ích từ công nghệ này bằng cách chủ động tìm hiểu thông tin về sản phẩm bảo hiểm và theo dõi tình hình hợp đồng của mình.
Một số ví dụ về công ty bảo hiểm sử dụng công nghệ bảo hiểm bao gồm Bảo Việt Life, PVI, FWD và nhiều công ty khác.
Công nghệ bảo hiểm phân phối dịch vụ bảo hiểm thông qua các kênh trực tuyến
Tiền điện tử (Cryptocurrency)
Tiền điện tử là một sản phẩm Fintech phổ biến trong lĩnh vực tài chính và công nghệ. Tiền điện tử đề cập đến các loại tiền mã hóa hoặc tiền ảo được tạo ra và quản lý bằng công nghệ mã hóa, chẳng hạn như Bitcoin, Ethereum, Ripple và Litecoin. Tiền điện tử cho phép giao dịch trực tuyến, chuyển tiền và lưu trữ giá trị mà không cần sự can thiệp của các bên trung gian như ngân hàng truyền thống.
Các ví dụ về nền tảng và sản phẩm fintech liên quan đến tiền điện tử bao gồm Coinbase, Binance và Blockchain.com.
>>> Xem thêm: Crypto là gì? Các thông tin về thị trường tiền ảo mà nhà đầu tư cần biết
Tiền điện tử là một sản phẩm Fintech phổ biến
Fintech có an toàn không?
Nói chung, công nghệ tài chính được đảm bảo an toàn nhờ vào hệ thống bảo mật sử dụng mật khẩu và công nghệ sinh trắc học. Theo thống kê từ Forbes, có 68% người dân tin tưởng và sử dụng các ứng dụng tài chính được phát triển bởi các công ty Fintech.
Tuy nhiên, Fintech vẫn đối diện với một số vấn đề tiêu cực. Gần đây, một trong những vấn đề đáng lo ngại là tình trạng lừa đảo người dùng ví điện tử để chiếm đoạt thông tin cá nhân.
Thực trạng thị trường Fintech tại Việt Nam hiện nay
- Thị trường Fintech ở Việt Nam đang phát triển với dự báo đạt mốc 18 tỉ USD vào năm 2024.
- Việt Nam có tiềm năng trở thành một trong những thị trường Fintech hấp dẫn nhất khu vực Đông Nam Á. Dân số đông, sử dụng internet cao và ứng dụng công nghệ vào dịch vụ tài chính là những lợi thế cho thị trường Fintech ở Việt Nam.
- Dự kiến doanh thu từ các dịch vụ tài chính kĩ thuật số ở Việt Nam đạt 3,8 tỉ USD vào năm 2025. Số lượng công ty khởi nghiệp Fintech ở Việt Nam đang tăng đáng kể, với nhiều công ty hoạt động trong lĩnh vực thanh toán, cho vay ngang hàng và Blockchain/ Crypto.
- Thị trường Fintech: Thanh toán số là mảng hoạt động chiếm tỉ trọng cao nhất trong Fintech, dựa trên số lượng công ty và sử dụng điện thoại thông minh của người dùng.
- Hợp tác giữa ngân hàng và công ty Fintech: Hợp tác giữa hai bên đã giúp ngân hàng cải thiện các dịch vụ cốt lõi và tạo ra trải nghiệm mới cho khách hàng.
- Hợp tác giữa ngân hàng và các công ty Fintech mang lại giá trị và tiết kiệm chi phí đầu tư cho doanh nghiệp.
- Việt Nam là quốc gia có tỉ lệ nắm giữ tiền điện tử lớn thứ hai ở khu vực Đông Nam Á sau Thái Lan và là một trong năm quốc gia hàng đầu về công nghệ Blockchain.
- BNB Smart Chain là Blockchain được sử dụng nhiều nhất tại Việt Nam, sau đó là Ethereum và Polygon.
- Tỉ lệ các nhà đầu tư có xu hướng đầu tư dài hạn và ngắn hạn khá cân bằng, cho thấy kỳ vọng tích cực của nhà đầu tư đối với tiềm năng thị trường.
- Các công ty Insurtech tăng cường bán hàng qua nền tảng của bên thứ ba và hợp tác với các sàn thương mại điện tử để tiết kiệm chi phí phân phối và khai thác cơ sở người dùng lớn.
- Sự ra đời của bảo hiểm nhúng đóng góp vào phát triển mạnh mẽ của thị trường Insurtech.
- Thị trường Fintech ở Việt Nam vẫn chưa phát triển mạnh mẽ, với số lượng công ty Fintech hoạt động còn khiêm tốn so với các nước trong khu vực.
- Hệ sinh thái Fintech còn thiếu sự liên kết, phối hợp chặt chẽ giữa các chủ thể tham gia và sự nhất quán và đồng bộ trong quản lí pháp lý lĩnh vực Fintech.
Thực trạng thị trường Fintech tại Việt Nam hiện nay
Cơ hội và thách thức trong thị trường Fintech
Cơ hội
- Hiểu khách hàng: Fintech mang lại sự hiểu biết rõ ràng hơn về nhu cầu của khách hàng trong lĩnh vực tài chính, từ đó phát triển các dịch vụ phù hợp.
- Tăng cường hoạt động hiệu quả: Phát triển mạnh mẽ các kênh trực tuyến, ngân hàng hoạt động liên tục 24/7 và xử lý đồng thời nhiều giao dịch giúp nâng cao hiệu suất làm việc.
- Sử dụng thanh toán tiền ảo: Áp dụng tiền ảo để thay thế phương thức thanh toán truyền thống trong các giao dịch trực tuyến.
Thách thức
- Các công ty Fintech cạnh tranh trực tiếp với các ngân hàng và tổ chức tín dụng trong nhiều lĩnh vực, bao gồm thanh toán, mua sắm, chuyển tiền, và nhiều lĩnh vực khác.
- Hành lang pháp lý Fintech vẫn chưa hoàn thiện, cần cập nhật các quy định pháp lý nhanh chóng để đáp ứng với sự phát triển của công nghệ.
- Cơ sở hạ tầng công nghệ tại Việt Nam còn thiếu tính bảo mật đối với các công ty Fintech.
- Người dùng cần nâng cao ý thức về việc sử dụng ứng dụng Fintech và bảo vệ thông tin cá nhân.
Cơ hội và thách thức trong thị trường Fintech hiện nay
Câu hỏi thường gặp
Công ty Fintech là gì?
Công ty Fintech là một loại công ty hoạt động trong lĩnh vực tài chính và sử dụng công nghệ thông tin để cung cấp các dịch vụ tài chính hiện đại và tiện ích hơn.
App Fintech là gì?
App Fintech là ứng dụng di động hoặc phần mềm được phát triển và cung cấp bởi các công ty Fintech để cung cấp các dịch vụ tài chính thông qua điện thoại di động hoặc các thiết bị di động khác.
Fintech hoạt động như thế nào?
Fintech hoạt động bằng cách kết hợp công nghệ thông tin với lĩnh vực tài chính để cung cấp các dịch vụ tài chính hiện đại và tiện ích hơn cho người dùng.
Fintech bao gồm những gì?
Fintech bao gồm một loạt các công nghệ và dịch vụ tài chính liên quan đến sự kết hợp giữa công nghệ thông tin và ngành tài chính.
Bài viết trên đã cung cấp cho bạn một số thông tin về Fintech. Cùng đón đọc những bài viết về kiến thức tài chính của Tikop qua những lần sau nhé!
Tải ứng dụng
