Số dư đảm phí (Contribution Margin) là gì? Cách tính số dư đảm phí

Số dư đảm phí là gì?

Khái niệm số dư đảm phí

Số dư đảm phí, hay Contribution Margin, là chỉ số quan trọng trong kế toán và quản trị tài chính, thể hiện mức chênh lệch giữa doanh thu và chi phí biến đổi. Cụ thể, số dư đảm phí là phần còn lại của doanh thu sau khi đã trừ đi biến phí, cho biết doanh nghiệp còn giữ lại bao nhiêu lợi nhuận để bù đắp chi phí cố định và tạo ra lợi nhuận thực tế.

Chỉ số này có thể được tính cho một đơn vị sản phẩm, một dòng sản phẩm, hoặc cho toàn bộ các mặt hàng của doanh nghiệp. Việc hiểu và theo dõi số dư đảm phí giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định kinh doanh, định giá sản phẩm, và đánh giá hiệu quả kinh doanh của từng loại sản phẩm hay dịch vụ.

>> Xem thêm: Bảng cân đối kế toán là gì? Các chỉ tiêu trên bảng cân đối kế toán

Số dư đảm phí là mức chênh lệch giữa doanh thu và chi phí biến đổi

Số dư đảm phí tiếng Anh là gì?

Số dư đảm phí tiếng Anh là Contribution Margin.

>> Xem thêm: Hạch toán là gì? Phân loại hạch toán kế toán phổ biến hiện nay

Cách tính số dư đảm phí (Contribution Margin)

Cách tính số dư đảm phí (Contribution Margin) có thể được áp dụng theo nhiều cách khác nhau tùy thuộc vào mục đích và phạm vi tính toán. Dưới đây là công thức chi tiết:

Đối với một đơn vị sản phẩm:

Đối với nhiều loại sản phẩm mang tính đồng nhất hoặc toàn bộ sản phẩm:

Trong đó:

• Giá bán sản phẩm: Giá mà doanh nghiệp bán một đơn vị sản phẩm cho khách hàng.
• Biến phí sản phẩm: Chi phí biến đổi liên quan trực tiếp đến việc sản xuất và bán một đơn vị sản phẩm (ví dụ: nguyên liệu, lao động trực tiếp).
• Doanh thu: Tổng số tiền thu được từ việc bán hàng hóa hoặc dịch vụ.
• Biến phí toàn bộ sản phẩm: Tổng chi phí biến đổi liên quan đến việc sản xuất và bán tất cả các sản phẩm.

Cách tính số dư đảm phí đơn giản

Ví dụ minh họa:
Theo báo cáo của doanh nghiệp A, chi phí và doanh thu như sau:

• Tổng số sản phẩm đã bán: 1500
• Đơn giá bán: 100.000 VNĐ/sản phẩm
• Biến phí: 60.000 VNĐ/sản phẩm
• Tổng định phí trong tháng: 20.000.000 VNĐ

Ý nghĩa của số dư đảm phí

Số dư đảm phí là chỉ tiêu cơ bản để đánh giá khả năng bù đắp chi phí cố định của doanh nghiệp và là cơ sở để tạo ra lợi nhuận sau khi bù đắp chi phí cố định. Khi xem xét số dư đảm phí trên toàn bộ sản phẩm tiêu thụ, ta có thể rút ra những ý nghĩa sau:

• Số dư đảm phí < Chi phí cố định:

  • Ý nghĩa: Doanh nghiệp bị thua lỗ do không đủ để bù đắp chi phí cố định.
  • Hành động: Nhà quản trị cần xem xét lại việc bán sản phẩm ở mức giá hiện tại hoặc cần tăng sản lượng bán để đảm bảo bù đắp chi phí và đạt lợi nhuận.

• Số dư đảm phí = Chi phí cố định:

  • Ý nghĩa: Doanh nghiệp hòa vốn vì số dư đảm phí vừa đủ để bù đắp chi phí cố định.
  • Hành động: Doanh nghiệp cần duy trì hoặc tăng cường các biện pháp để tối ưu hóa chi phí biến đổi và chi phí cố định nhằm tạo ra lợi nhuận.

• Số dư đảm phí > Chi phí cố định:

  • Ý nghĩa: Doanh nghiệp có lãi vì số dư đảm phí đã đủ để bù đắp chi phí cố định và tạo ra lợi nhuận cho doanh nghiệp.
  • Hành động: Doanh nghiệp có thể cân nhắc đầu tư thêm vào các hoạt động kinh doanh để mở rộng sản xuất, cải tiến chất lượng sản phẩm hoặc tăng cường các chiến lược marketing để tăng doanh thu.

>> Xem thêm: Điểm hòa vốn là gì? Ý nghĩa và cách xác định điểm hòa vốn chi tiết

Số dư đảm phí cho biết khả năng sinh lời của doanh nghiệp

Phân biệt Contribution Margin và Gross Margin

Trong lĩnh vực tài chính và quản trị doanh nghiệp, việc đánh giá khả năng sinh lời là vô cùng quan trọng để đưa ra các quyết định chiến lược. Hai chỉ số thường xuyên được sử dụng cho mục đích này là Contribution Margin (Số dư đảm phí) và Gross Margin (Biên lợi nhuận gộp). 

Có thể phân biệt hai chỉ số này qua bảng so sánh dưới đây:

Ứng dụng số dư đảm phí trong kinh doanh

Quyết định chiến lược phát triển kinh doanh

Khi doanh nghiệp muốn tìm phương án gia tăng lợi nhuận trong ngắn hạn bằng cách thay đổi sản lượng, giá bán hay chi phí thì cơ sở để đưa ra quyết định chính là mức tăng giảm số dư đảm phí. Ta có công thức:

Vì định phí là không đổi, nên tổng số dư đảm phí càng tăng thì lợi nhuận càng tăng.

Nhờ việc sử dụng số dư đảm phí, doanh nghiệp có thể đưa ra các quyết định chiến lược hợp lý để tối ưu hóa lợi nhuận và phát triển kinh doanh.

>> Xem thêm: Lợi nhuận thuần túy là gì? Cách tính lợi nhuận thuần đúng 2024

Số dư đảm phí giúp quyết định chiến lược phát triển kinh doanh

Lựa chọn cơ cấu sản phẩm kinh doanh

Trong thực tế, doanh nghiệp thường kinh doanh nhiều mặt hàng, sản phẩm khác nhau. Nhà quản trị cần quyết định đầu tư, tổ chức cơ cấu sản phẩm sao cho hiệu quả nhất với năng lực sản xuất có hạn. Phân tích chỉ tiêu số dư đảm phí đơn vị và tỷ lệ số dư đảm phí là giải pháp quan trọng.

• Số dư đảm phí đơn vị: Cho biết bán một sản phẩm thu được bao nhiêu số dư đảm phí. Nếu mức tăng sản lượng tiêu thụ dự kiến của các sản phẩm như nhau, sản phẩm nào có chỉ số này cao hơn sẽ tạo thêm nhiều số dư đảm phí hơn và tăng lợi nhuận nhiều hơn.
• Tỷ lệ số dư đảm phí: Cho biết trong 1 đồng doanh thu, doanh nghiệp thu được bao nhiêu số dư đảm phí. Nếu mức tăng doanh thu dự kiến như nhau, sản phẩm nào có tỷ lệ số dư đảm phí cao hơn sẽ tạo thêm nhiều số dư đảm phí hơn và tăng lợi nhuận nhiều hơn.

Trong trường hợp doanh nghiệp có giới hạn nguồn lực sản xuất, cần tính số dư đảm phí đơn vị và đặt trong mối quan hệ với điều kiện năng lực có giới hạn. Mục tiêu là tận dụng hết năng lực để đạt lợi nhuận cao nhất. Chẳng hạn như nếu doanh nghiệp có giới hạn về công suất máy móc, nhà quản lý cần chọn sản phẩm có số dư đảm phí/giờ máy cao nhất.

Hiểu mức độ đóng góp của mỗi sản phẩm vào tổng lợi nhuận giúp nhà quản lý quyết định mở rộng hoặc ngừng sản xuất dòng sản phẩm nào. Tỷ suất lợi nhuận đóng góp sẽ giúp tập trung vào những sản phẩm có tỷ suất lợi nhuận cao nhất, tối đa hóa lợi nhuận.

>> Xem thêm: Lợi nhuận giữ lại là gì? Cách tính lợi nhuận giữ lại chi tiết

Số dư đảm phí giúp doanh nghiệp xác định lại cơ cấu sản phẩm

Cách giúp cải thiện số dư đảm phí (Contribution Margin)

Để cải thiện số dư đảm phí, các doanh nghiệp có thể tập trung vào một số chiến lược cụ thể như sau:

• Tăng doanh thu: Doanh thu đóng vai trò quan trọng trong việc chi phối số dư đảm phí. Để làm được điều này, các doanh nghiệp thường áp dụng các chiến lược upselling (bán hàng cao cấp hơn) và cross-selling (bán thêm các sản phẩm phụ trợ) để tăng doanh thu từ từng khách hàng hiện tại.
• Giảm chi phí biến đổi: Chi phí biến đổi thường biến động theo quy mô sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Các doanh nghiệp có thể điều chỉnh chi phí này bằng cách sử dụng các nguyên vật liệu rẻ hơn hoặc tối ưu hóa quy trình cung ứng để giảm tổng chi phí sản xuất.
• Tăng giá sản phẩm: Đây cũng là một phương án để gia tăng doanh thu và số dư đảm phí. Tuy nhiên, quyết định này cần phải được đánh giá kỹ lưỡng để tránh tác động tiêu cực đến phản hồi từ khách hàng và mất đi sự trung thành của họ.
• Ứng dụng công nghệ hiện đại để quản lý tài chính và các hoạt động vận hành: Công nghệ giúp doanh nghiệp quản lý dòng tiền một cách hiệu quả hơn, từ đó nâng cao hiệu suất và đảm bảo sự bền vững trong quản lý tài chính.

Những chiến lược này không chỉ giúp cải thiện số dư đảm phí mà còn tăng cường khả năng cạnh tranh và đem lại sự bền vững cho doanh nghiệp trong môi trường kinh doanh ngày nay.

>> Xem thêm: Top 15 phần mềm quản lý tài chính doanh nghiệp an toàn, hiệu quả cao

Một số biện pháp cải thiện số dư đảm phí

Một số lưu ý khi sử dụng số dư đảm phí

Các lưu ý khi sử dụng số dư đảm phí:

• Phân loại đúng chi phí: Xác định chính xác các chi phí cố định và biến đổi để tính toán số dư đảm phí chính xác.
• Đối với doanh nghiệp sản xuất nhiều loại sản phẩm: Tổng hợp số dư đảm phí của nhiều sản phẩm có thể dẫn đến kết quả không chính xác và không phù hợp cho việc ra quyết định.
• Quyết định quản trị: Tăng doanh thu từ các sản phẩm có số dư đảm phí lớn không nhất thiết sẽ tăng lợi nhuận. Đôi khi cần kết hợp sử dụng tỷ lệ số dư đảm phí để có cái nhìn chính xác hơn về tác động của các sản phẩm đến lợi nhuận.
• Theo dõi và cập nhật thường xuyên: Số dư đảm phí có thể thay đổi theo thời gian do biến động chi phí và doanh thu. Cần theo dõi và cập nhật thường xuyên để có cái nhìn chính xác về tình hình tài chính.
• Sử dụng cho quyết định ngắn hạn: Số dư đảm phí thường được sử dụng để đưa ra các quyết định ngắn hạn như xác định điểm hòa vốn, quyết định giá bán, hoặc lựa chọn sản phẩm nên ưu tiên sản xuất.
• Hiểu rõ hạn chế: Số dư đảm phí không phải là chỉ số duy nhất để đánh giá tình hình tài chính. Kết hợp với các chỉ số khác và hiểu rõ các yếu tố có thể ảnh hưởng đến số dư đảm phí, như thay đổi thị trường, chi phí nguyên vật liệu, hoặc chính sách thuế.

Những câu hỏi thường gặp

Tỷ lệ số dư đảm phí là gì?

Tỷ lệ số dư đảm phí thường được tính là tỷ lệ giữa số dư đảm phí và doanh thu hoặc thu nhập. Nó cho biết tỉ lệ bao nhiêu phần trăm của doanh thu hoặc thu nhập được giữ lại sau khi trừ đi các chi phí.

Số dư đảm phí tính như thế nào?

Số dư đảm phí được tính bằng cách trừ các chi phí và chi phí cố định từ doanh thu hoặc thu nhập. Công thức chung là: Số dư đảm phí = Doanh thu hoặc thu nhập - Chi phí - Chi phí cố định.

Số dư đảm phí thay đổi khi nào?

Số dư đảm phí có thể thay đổi khi có sự thay đổi trong doanh thu (ví dụ như tăng doanh thu từ bán hàng cao cấp hơn), khi có sự điều chỉnh chi phí (ví dụ như giảm chi phí sản xuất), hoặc khi có sự thay đổi trong chi phí cố định (ví dụ như chi phí thuê mặt bằng thay đổi).

Trên đây là bài viết Số dư đảm phí (Contribution Margin) là gì? Cách tính số dư đảm phí. Theo dõi Tikop ngay để nhận các bài viết kiến thức tài chính mới nhất!