Cổ phiếu quỹ là gì? Đặc điểm, quy định khi mua, bán cổ phiếu quỹ

Cổ phiếu quỹ là gì?

Khái niệm cổ phiếu quỹ

Cổ phiếu quỹ là loại hình cổ phiếu được phát hành bởi các công ty cổ phần. Các công ty này mua lại một phần cổ phiếu đã phát hành bằng nguồn vốn hợp pháp của mình thì lượng cổ phiếu mua lại đó chính là cổ phiếu quỹ.

Cổ phiếu quỹ được hình thành khi công ty đại chúng hoặc công ty mua lại lượng cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường, cổ phiếu quỹ không được trả cổ tức.

Cổ phiếu quỹ là loại hình cổ phiếu được phát hành bởi các công ty cổ phần

Cổ phiếu quỹ tiếng Anh là gì?

Cổ phiếu quỹ tiếng Anh là Treasury Stock/Treasury Share/Reacquired Share/Reacquired Stock.

Đặc điểm của cổ phiếu quỹ

Bản chất của cổ phiếu quỹ là cổ phiếu chung của cổ đông công ty và không đem lại lợi ích đặc biệt cho bất kỳ cá nhân nào. Cổ phiếu quỹ có những đặc điểm nổi bật dưới đây:

• Cổ đông sở hữu cổ phiếu quỹ không được thưởng, không được trả cổ tức bằng cổ phiếu.

• Các cá nhân nắm giữ cổ phiếu quỹ sẽ không có quyền biểu quyết các vấn đề của công ty.

• Không được quyền mua cổ phiếu ưu đãi hay cổ phiếu mới.

• Cổ phiếu quỹ sẽ không được tính vào EPS (thu nhập trên mỗi cổ phiếu)

• Cổ phiếu quỹ không được chia vốn khi thanh lý công ty.

• Tổng số cổ phiếu quỹ mua về không được vượt quá vốn hóa mà luật pháp quy định.

• Khi mua cổ phiếu quỹ, công ty đại chúng sau khi được sự đồng ý của cổ đông có thể tiến hành hủy hoặc giữ lại và bán ra thị trường.

• Mua cổ phiếu quỹ sẽ làm giảm vốn chủ sở hữu hay giá trị sổ sách của một lượng bằng với giá trị cổ phiếu công ty đã mua vào. Khi mua hoặc bán lại cổ phiếu quỹ thì doanh nghiệp sẽ không ghi nhận lãi, lỗ mà ghi nhận việc tăng giảm nguồn vốn và thặng dư vốn cổ phần.

Cổ phiếu quỹ không được trả cổ tức bằng cổ phiếu

Cách thức hoạt động của cổ phiếu quỹ

Khi các công ty mua lại cổ phiếu quỹ của chính mình thì sẽ có nhiều lý do khác nhau. Có thể là do công ty đang dư tiền, chưa có nhu cầu, kế hoạch dùng vào hoạt động kinh doanh thì có thể dùng nguồn tiền nhàn rỗi đó để rút bớt số cổ phần đang lưu hành nhằm tăng giá trị thu nhập trên mỗi cổ phần (EPS), đảm bảo quyền lợi của các nhà đầu tư.

Hoặc có thể là công ty tin rằng cổ phiếu của công ty đang bị thị trường định giá thấp hơn so với giá trị thực. Việc mua cổ phiếu quỹ của chính mình sẽ khiến giá trị cổ phiếu tăng lên. Hoặc có thể mua lại cổ phần là chiến lược nhằm tái cấu trúc nguồn vốn của công ty.

Cách thức hoạt động của cổ phiếu quỹ

Cách tính cổ phiếu quỹ

Việc mua bán cổ phiếu quỹ được thực hiện theo phương thức khớp lệnh hoặc thỏa thuận theo nguyên tắc tính như sau: 

Thông thường, khi giao dịch cổ phiếu quỹ theo phương thức khớp lệnh thì chỉ được đặt lệnh giao dịch với tổng khối lượng tối thiểu 3% và tối đa 10% khối lượng giao dịch đã đăng ký.

Cách tính cổ phiếu quỹ

Mục đích khi doanh nghiệp mua/bán cổ phiếu quỹ

Khi doanh nghiệp mua/bán cổ phiếu quỹ sẽ nhằm các mục đích cụ thể:

• Nhằm tăng giá cổ phiếu: Nếu giá cổ phiếu của doanh nghiệp trên thị trường bị định giá thấp hoặc giảm sâu thì doanh nghiệp có thể mua lại một lượng cổ phiếu. Điều này sẽ giúp kích thích nhu cầu của của nhà đầu tư, tạo động lực tăng giá cổ phiếu.

• Tạo niềm tin cho cổ đông và các nhà đầu tư: Mua cổ phiếu quỹ sẽ tạo biến động giá trên thị trường chứng khoán, kích thích cổ phiếu tăng giá. Đồng thời, việc hình thành cổ phiếu quỹ cũng giúp thể hiện sự tin tưởng đối với cổ đông và các nhà đầu tư. 

• Đầu tư vào chính cổ phiếu của mình: Việc doanh nghiệp mua lại cổ phiếu bằng chính nguồn vốn của công ty được coi là khoản đầu tư. Doanh nghiệp mua cổ phiếu quỹ với giá thấp, bán với giá cao sẽ tạo một khoản đầu tư có lời, tạo tiềm năng tăng trưởng trong tương lai.

Mua/bán cổ phiếu quỹ nhằm tăng giá cổ phiếu

Quy định về điều kiện mua, bán cổ phiếu quỹ

Quy định về điều kiện mua cổ phiếu quỹ

Căn cứ vào khoản 1 Điều 36 Luật Chứng khoán 2019, điều kiện mua cổ phiếu quỹ bao gồm: 

• Có quyết định của Đại hội đồng cổ đông thông qua việc mua lại cổ phiếu, trong đó phải xác định số lượng, thời gian thực hiện, và nguyên tắc xác định giá mua lại.

• Công ty cần có đủ nguồn tài chính để mua lại cổ phiếu, có thể lấy từ thặng dư vốn cổ phần, quỹ đầu tư phát triển, lợi nhuận sau thuế chưa phân phối hoặc quỹ khác thuộc vốn chủ sở hữu theo quy định của pháp luật.

• Cần có công ty chứng khoán được chỉ định để thực hiện giao dịch mua lại cổ phiếu, trừ trường hợp công ty chứng khoán là thành viên của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam mua lại cổ phiếu của chính mình.

• Tuân theo các điều kiện và quy định của pháp luật, đặc biệt là trong trường hợp công ty đại chúng thuộc ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.

• Không thuộc trường hợp bị cấm mua lại cổ phiếu quỹ tại khoản 3 Điều 36 Luật Chứng khoán 2019, bao gồm:

  • Công ty đang có nợ quá hạn dựa trên báo cáo tài chính kiểm toán năm gần nhất được kiểm toán.

  • Đang trong quá trình chào bán hoặc phát hành cổ phiếu để huy động vốn.

  • Cổ phiếu của công ty đang chào mua công khai, trừ trường hợp mua lại cổ phiếu của mình để sửa lỗi giao dịch hoặc mua cổ phiếu lô lẻ.

  • Đã mua lại cổ phiếu của mình trong vòng 6 tháng kể từ ngày báo cáo kết quả mua lại hoặc kết thúc đợt chào bán hoặc phát hành cổ phiếu để tăng vốn trong vòng 6 tháng, trừ khi miễn trừ theo điều kiện cụ thể.

>>> Xem thêm: Giao dịch lô lẻ cổ phiếu là gì? Hướng dẫn và lưu ý khi tham gia giao dịch chứng khoán lô lẻ

Quy định về điều kiện mua cổ phiếu quỹ

Quy định về điều kiện bán cổ phiếu quỹ

Căn cứ vào khoản 7 Điều 36 Luật Chứng khoán 2019, quy định về điều kiện bán cổ phiếu quỹ bao gồm:

• Công ty chứng khoán mua lại cổ phiếu của chính mình để sửa sửa lỗi giao dịch hoặc mua cổ phiếu lô lẻ.

• Công ty đại chúng mua cổ phiếu lẻ theo phương án phát hành cổ phiếu để trả cổ tức, phương án phát hành cổ phiếu từ nguồn vốn chủ sở hữu.

• Công ty đại chúng mua lại cổ phiếu lô lẻ theo yêu cầu của cổ đông

Các bước mua lại cổ phiếu quỹ hiện nay

Bước 1: Báo cáo mua lại cổ phiếu đến Ủy ban Chứng khoán Nhà nước

Các công ty đại chúng mua lại cổ phiếu của chính mình thì sẽ gửi báo cáo đến Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Bao gồm:

• Báo cáo về việc mua lại cổ phiếu

• Quyết định Đại hội cổ đông thông qua việc mua lại cổ phiếu

• Văn bản xác nhận thực hiện giao dịch của công ty chứng khoán, trừ trường hợp công ty chứng khoán là thành viên của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam mua lại cổ phiếu của chính mình.

• Quyết định của Hội đồng quản trị thông qua triển khai mua lại cổ phiếu

• Báo cáo tài chính gần nhất được kiểm toán

• Tài liệu chứng minh công ty có đủ nguồn để mua lại cổ phiếu

• Tài liệu chứng minh đáp ứng các điều kiện mua lại cổ phiếu của chính mình theo quy định của pháp luật.

Trong thời gian 7 ngày làm việc kể từ ngày nhận tài liệu báo cáo mua lại cổ phiếu, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ gửi văn bản đến cho công ty đại chúng về việc nhận tài liệu báo cáo mua lại cổ phiếu.

Bước 2: Công bố thông tin

Trong thời gian 7 ngày làm việc kể từ ngày Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thông báo, công ty đại chúng cần phải công bố thông tin trên trang thông tin điện tử, phương tiện công bố thông tin của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam.

Bước 3: Mua lại cổ phiếu

Công ty đại chúng thực hiện mua lại cổ phiếu sau 7 ngày làm việc kể từ ngày công bố thông tin.

Bước 4: Gửi báo cáo đến Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và công bố

Trong 10 ngày kể từ ngày kết thúc giao dịch mua lại cổ phiếu, công ty cần gửi báo cáo kết quả giao dịch đến Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và công bố thông tin ra đại chúng.  Trong trường hợp công ty đại chúng không thực hiện hết số lượng cổ phiếu dự kiến giao dịch, công ty đại chúng phải báo cáo và công bố lý do không hoàn thành.

Các bước mua lại cổ phiếu quỹ hiện nay

Ưu điểm, nhược điểm khi đầu tư cổ phiếu quỹ

Ưu điểm

Dưới đây là những ưu điểm khi đầu tư cổ phiếu quỹ:

• Mua lại cổ phiếu quỹ sẽ kích thích cổ phiếu tăng giá, đặc biệt khi cổ phiếu đang bị định giá thấp hơn so với thực tế. Khi doanh nghiệp thu mua lại cổ phiếu, có thể tạo biến động giá trên thị trường chứng khoán, thúc đẩy giá cổ phiếu tăng. Điều này hấp dẫn nhà đầu tư mua vào và có thể giúp đỡ tốc độ giảm giá chậm lại.

• Trong trường hợp giá cổ phiếu giảm sâu, việc hình thành cổ phiếu quỹ cũng có thể thể hiện sự tin tưởng của công ty đối với tình hình kinh doanh.

• Cổ phiếu quỹ được coi là một kênh đầu tư, giúp doanh nghiệp tận dụng nguồn tiền nhàn rỗi để mua lại cổ phiếu. Khi giá cổ phiếu tăng, công ty có thể bán để thu về lợi nhuận.

• Cổ phiếu quỹ giúp cải thiện các chỉ tiêu lợi nhuận trên cổ phần, giúp thu hút nhà đầu tư.

Nhược điểm

Bên cạnh những ưu điểm ở trên khi đầu tư cổ phiếu quỹ cũng có những nhược điểm nhất định:

• Việc mua lại lượng lớn cổ phiếu để hình thành cổ phiếu quỹ sẽ làm tăng hệ số nợ của công ty, giảm nguồn tiền mặt và gây ảnh hưởng đến các hoạt động kinh doanh khác của doanh nghiệp.

• Trong một số trường hợp, khi công ty mua lại cổ phiếu quỹ không chỉ làm tăng giá cổ phiếu trên thị trường chứng khoán mà còn khiến giá giảm, ảnh hưởng đến tâm lý của các nhà đầu tư cũng như là tiềm năng tăng trưởng của doanh nghiệp.

Ưu điểm, nhược điểm khi đầu tư cổ phiếu quỹ

Những lưu ý khi đầu tư cổ phiếu quỹ

Khi giao dịch cổ phiếu quỹ, công ty cần lưu ý những điều dưới đây:

• Cần xem xét tác động của việc mua lại cổ phiếu quỹ đối với lợi ích và quyền lợi của các cổ đông khác để tránh mất cân bằng lợi ích.

• Sau khi mua lại cổ phiếu quỹ và có sự chấp thuận từ Đại hội đồng cổ đông, công ty có thể quyết định hủy bỏ toàn bộ số cổ phiếu quỹ hoặc phát hành/bán lại theo quy định của pháp luật.

• Mua lại cổ phiếu quỹ làm giảm vốn điều lệ của công ty tương ứng với giá trị cổ phiếu mua lại. Ban lãnh đạo cần lập kế hoạch dự phòng để đảm bảo rằng sự giảm vốn này không ảnh hưởng đến hoạt động của công ty và có kế hoạch xử lý thích hợp.

Những lưu ý khi đầu tư cổ phiếu quỹ

Một số câu hỏi thường gặp về cổ phiếu quỹ

Cổ phiếu quỹ là tài sản hay nguồn vốn?

Cổ phiếu quỹ vừa là tài sản vừa là nguồn vốn của một doanh nghiệp.

Cổ phiếu quỹ dùng để làm gì?

Mục đích của cổ phiếu quỹ nhằm tăng giá cổ phiếu, tạo niềm tin cho cổ đông và các nhà đầu tư, phát triển doanh nghiệp.

Mục đích của cổ phiếu quỹ nhằm tăng giá cổ phiếu

Cổ phiếu quỹ có được chia cổ tức không?

Không. Cổ phiếu quỹ sẽ không được chia cổ tức.

Mua cổ phiếu quỹ có làm giảm vốn điều lệ?

Có, việc công ty mua cổ phiếu quỹ sẽ làm giảm vốn điều lệ.

Công ty mua cổ phiếu quỹ sẽ làm giảm vốn điều lệ

Mua lại cổ phiếu quỹ có cần phải báo cáo hay không?

Căn cứ theo Điều 37 Luật Chứng khoán 2019, công ty đại chúng hay công ty chứng khoán trước khi mua lại cổ phiếu của chính mình cần báo cáo đến Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

Phía trên là toàn bộ về cổ phiếu quỹ là gì cũng như là quy định liên quan đến cổ phiếu quỹ. Hy vọng với những chia sẻ ở trên sẽ giúp bạn hiểu hơn về loại cổ phiếu này. Ngoài ra, đừng quên truy cập Tikop.vn thường xuyên để cập nhật kiến thức chứng khoán mới nhất mỗi ngày nhé!