Ủy thác đầu tư là gì? Chi tiết quy định về uỷ thác đầu tư chứng khoán

Uỷ thác đầu tư là gì?

Khái niệm uỷ thác đầu tư

Ủy thác đầu tư là một hoạt động thường được thực hiện bởi các doanh nghiệp và có thể áp dụng trong hầu hết các ngành nghề. Trong trường hợp này, bên giao vốn đầu tư (thường là một doanh nghiệp) ủy thác một số vốn nhất định cho bên nhận ủy thác (có thể là ngân hàng, công ty quản lý quỹ, công ty tài chính hoặc quỹ đầu tư) nhằm mục đích tạo ra lợi nhuận từ hoạt động đầu tư.

Ủy thác đầu tư là một hoạt động thường được thực hiện bởi các doanh nghiệp

Uỷ thác đầu tư tiếng Anh là gì?

Uỷ thác đầu tư trong tiếng Anh được gọi là Investment trust.

Bản chất, đặc điểm của ủy thác đầu tư

• Trên thực tế, ủy thác đầu tư không phải là một dịch vụ mới trên toàn cầu và ở Việt Nam, các ngân hàng thương mại đã cung cấp dịch vụ này cho khách hàng cá nhân và doanh nghiệp từ lâu.

• Đây là hình thức mà khách hàng gửi vốn cho ngân hàng để thực hiện đầu tư kinh doanh và nhận lợi tức theo các chiến lược kinh doanh của ngân hàng. Tuy nhiên, khách hàng cũng phải chấp nhận chia sẻ rủi ro với ngân hàng.

• Thường thì lợi tức cao sẽ đi đôi với rủi ro cao, và lợi suất cao nhất có thể đồng nghĩa với khả năng mất toàn bộ vốn gốc và lợi suất thấp sẽ có mức độ an toàn cao hơn.

• Bên cạnh tỷ lệ rủi ro được lựa chọn, khách hàng cũng phải trả phí ủy thác vốn cho ngân hàng.

• Hầu hết các sản phẩm ủy thác đầu tư dành cho khách hàng cá nhân mà ngân hàng áp dụng đều có lợi tức cố định, không kèm theo rủi ro và không thu phí. Sự khác biệt chỉ nằm ở việc khi hợp đồng hết hạn, khách hàng cần thực hiện thủ tục gia hạn nếu muốn tiếp tục, chứ không tự động gia hạn như các tài khoản tiết kiệm thông thường.

Một số bản chất, đặc điểm của ủy thác đầu tư

Các hình thức uỷ thác đầu tư phổ biến hiện nay

Ủy thác đầu tư được phân thành ba hình thức dựa trên mức độ chia sẻ rủi ro và quyền nghĩa vụ của các bên liên quan. Cụ thể:

• Ủy thác với lợi tức cố định: Đây là hình thức an toàn và ít rủi ro dành cho những người không muốn đối mặt với rủi ro. Trong trường hợp này, bên ủy thác sẽ nhận được lợi tức định kỳ và không bị ảnh hưởng trực tiếp bởi biến động của thị trường.

• Ủy thác với chia sẻ rủi ro cao: Hình thức này được áp dụng khi có danh mục đầu tư tiềm năng và kỳ vọng mang lại lợi nhuận lớn cho bên ủy thác, nhưng đồng thời đi kèm với rủi ro cao. Trong trường hợp này, bên nhận ủy thác sẽ chịu trách nhiệm chia sẻ rủi ro với khách hàng.

• Ủy thác không chia sẻ rủi ro: Trong hình thức này, bên ủy thác sẽ hoàn toàn chịu trách nhiệm về rủi ro. Bên nhận ủy thác chỉ có nhiệm vụ đầu tư số tiền được giao mà không chịu rủi ro.

3 hình thức uỷ thác đầu tư phổ biến hiện nay

>> Xem thêm: Quỹ tín thác là gì? Có nên tham gia quỹ ủy thác đầu tư không?

Các bên tham gia vào đầu tư ủy thác

• Bên ủy thác: là các nhà đầu tư, bao gồm cả cá nhân và doanh nghiệp.

• Bên nhận ủy thác: là các chuyên gia hoạt động trong ngành ngân hàng, tổ chức tài chính, quỹ tín dụng, và đôi khi là các doanh nghiệp quản lý quỹ hoặc các công ty trong lĩnh vực đầu tư chứng khoán.

Một cá nhân độc lập không thể nhận ủy thác đầu tư. Điều kiện để nhận ủy thác đầu tư là doanh nghiệp phải có vốn pháp định ít nhất 10 tỷ đồng và được cấp phép bởi cơ quan có thẩm quyền. Hiện tại, chỉ có các ngân hàng thương mại, công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính, công ty chứng khoán, quỹ đầu tư, công ty đầu tư chứng khoán và công ty quản lý quỹ mới được phép nhận ủy thác đầu tư.

>> Xem thêm: Các thuật ngữ chứng khoán cơ bản mà nhà đầu tư cần biết

Các quy định pháp luật về ủy thác đầu tư

Nguyên tắc uỷ thác đầu tư

• Việc ủy thác đầu tư phải được lập thành văn bản.

• Bên ủy thác chỉ có thể ủy thác cho bên nhận để thực hiện nội dung ủy thác mà bên ủy thác được phép và theo quy định của pháp luật. 

• Bên nhận ủy thác không được chuyển tiếp ủy thác cho bên thứ ba.

• Việc chuyển giao vốn ủy thác phải tuân thủ tiến độ thực hiện nội dung ủy thác.

• Bên nhận ủy thác không được sử dụng vốn ủy thác một cách trái với mục đích và nội dung được quy định trong hợp đồng ủy thác.

• Các khoản ủy thác được thực hiện bằng ngoại tệ phải tuân thủ quy định của pháp luật về quản lý ngoại hối và các quy định liên quan.

Nguyên tắc uỷ thác đầu tư

Quy định về hợp đồng uỷ thác

Hợp đồng ủy thác đầu tư phải bao gồm ít nhất các nội dung sau:

• Thông tin về tên và địa chỉ của bên ủy thác và bên nhận ủy thác.

• Mô tả chi tiết về đối tượng của ủy thác.

• Mục đích cụ thể của việc ủy thác.

• Phạm vi và nội dung cụ thể của ủy thác.

• Thời hạn ủy thác, tức là thời gian mà hợp đồng ủy thác sẽ có hiệu lực.

• Chi phí hoặc phí ủy thác mà bên nhận ủy thác sẽ nhận được từ bên ủy thác.

• Số vốn ủy thác và thời gian giao vốn ủy thác, tức là thời điểm và cách thức chuyển giao số vốn được ủy thác.

• Loại tiền tệ mà ủy thác sẽ được thực hiện (nếu có).

• Quyền và nghĩa vụ của cả bên ủy thác và bên nhận ủy thác, trong đó phải đặc biệt quy định rõ ràng rằng bên ủy thác chịu mọi rủi ro và hưởng mọi lợi ích từ hoạt động ủy thác, trong khi bên nhận ủy thác được hưởng phí ủy thác.

• Các điều khoản liên quan đến chấm dứt hợp đồng trước thời hạn.

• Quy định về xử lý tranh chấp giữa các bên trong trường hợp xảy ra tranh chấp.

• Các nội dung khác có thể do các bên thỏa thuận phù hợp với quy định của pháp luật.

Ưu điểm, nhược điểm của uỷ thác đầu tư

Ưu điểm

• Uỷ thác đầu tư mang lại lợi nhuận đáng tin cậy và ổn định cho nhà đầu tư, vì số tiền đầu tư được quản lý bởi các chuyên gia quản lý quỹ giàu kinh nghiệm và chuyên nghiệp.

• Hoạt động uỷ thác đầu tư cho phép nhà đầu tư ủy thác vốn đầu tư vào nhiều ngành công nghiệp khác nhau trong danh mục đầu tư, đồng thời đa dạng hóa các hình thức đầu tư.

• Đây là lựa chọn phù hợp cho những nhà đầu tư mới muốn tìm kiếm các cơ hội đầu tư dài hạn với mức rủi ro thấp.

• Bên nhận ủy thác sẽ trả lại lợi nhuận cho nhà đầu tư khi hoạt động đầu tư có kết quả lợi nhuận, cho phép nhà đầu tư thu được lợi nhuận từ khoản đầu tư ủy thác của mình. So với việc gửi tiết kiệm ngân hàng, lợi nhuận từ đầu tư ủy thác có thể cao hơn nếu thị trường đang phát triển.

• Hoạt động uỷ thác đầu tư giúp tăng cường hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. Với nhiều mục tiêu phấn đấu khác, doanh nghiệp không thể đầu tư trực tiếp vào mọi lĩnh vực. Qua việc uỷ thác đầu tư, nguồn vốn của doanh nghiệp tiếp tục phát triển mà không cần đầu tư trực tiếp. Điều này giúp tối ưu hóa nguồn vốn và giảm áp lực cạnh tranh đối với doanh nghiệp.

Nhược điểm

• Để đạt được lợi nhuận đáng kể từ đầu tư, thường cần một khoảng thời gian dài để đầu tư phát triển.

• Lợi nhuận từ đầu tư ủy thác phụ thuộc hoàn toàn vào tình hình thị trường và biến động, có thể dẫn đến lỗ rủi khi đầu tư.

• Ngoài ra, hoạt động ủy thác đầu tư phụ thuộc nhiều vào quyết định của bên nhận ủy thác. Do đó, nhà đầu tư thường không có quyền kiểm soát ngoại trừ việc rút khỏi đầu tư hoàn toàn. Nếu công ty nhận ủy thác đầu tư không hoạt động tốt, nguy cơ rủi ro cho nhà đầu tư là cao.

• Lợi nhuận từ đầu tư ủy thác sẽ phải chịu thuế, làm giảm lợi nhuận thực tế thu được từ đầu tư.

Một số ưu điểm, nhược điểm của uỷ thác đầu tư

Cách thức uỷ thác đầu tư chứng khoán phổ biến tại Việt Nam

Uỷ thác cho bên môi giới

Khi bạn quyết định uỷ thác đầu tư cho bên môi giới, thường thì các cổ phiếu được mua bán là những cổ phiếu ngắn hạn, không nắm giữ cổ phiếu dài hạn. Bên môi giới sẽ nhận hoa hồng (tương tự như phí cho công ty quản lý quỹ) dù giao dịch chứng khoán có lời hay không.

>> Xem thêm: Môi giới là gì? Phân biệt môi giới với uỷ thác thương mại như thế nào?

Uỷ thác cho công ty quản lý quỹ

Các công ty quản lý quỹ sẽ nhận uỷ thác từ bạn và đầu tư vào danh mục cổ phiếu với sự đa dạng cao. Một ưu điểm của hình thức này là nhà đầu tư sẽ có nhiều lựa chọn về cổ phiếu để đầu tư. Tuy nhiên, một nhược điểm là phí quản lý có thể rất cao.

Trước khi quyết định uỷ thác đầu tư cho một công ty quản lý quỹ, quan trọng để bạn nghiên cứu kỹ về đơn vị đó, bao gồm hoạt động của họ trong quá khứ và gần đây, có xuất hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trong hoạt động, có lưu ý đến việc sử dụng nguồn vốn của khách hàng một cách hiệu quả hay không.

>> Xem thêm: Công ty quản lý quỹ là gì? 20+ công ty quản lý quỹ ở Việt Nam

Các công ty quản lý quỹ sẽ nhận uỷ thác từ bạn và đầu tư vào danh mục cổ phiếu

Uỷ thác cho cá nhân

Ở Việt Nam, khung pháp lý về uỷ thác đầu tư chưa được định rõ, do đó ngoài các tổ chức tài chính, bạn cũng có thể uỷ thác đầu tư chứng khoán cho cá nhân khác. Các thoả thuận về việc sử dụng vốn và trách nhiệm của hai bên sẽ được thỏa thuận bởi hai bên dựa trên việc tuân thủ đúng pháp luật của Nhà nước.

Xem thêm về đầu tư công

Bí quyết giúp uỷ thác đầu tư chứng khoán hiệu quả

Lựa chọn bên nhận uỷ thác uy tín, có kinh nghiệm

Trước hết, quan trọng phải hiểu cách các công ty nhận ủy thác này kiếm tiền và cách họ sử dụng nguồn vốn huy động để ủy thác vào các kênh đầu tư có đảm bảo an toàn không.

Ở đây, sự an toàn được đề cập có nghĩa là khả năng bảo vệ và tăng vốn. Theo chia sẻ của một chuyên gia quản lý tài chính, "Các tổ chức tiến hành nhận ủy thác đầu tư phải đáp ứng các yêu cầu về vốn, chuyên môn nghiệp vụ, kinh nghiệm và phải công khai danh mục đầu tư, cung cấp cảnh báo về rủi ro cho nhà đầu tư khi ủy thác. Đồng thời, họ phải chịu sự kiểm tra, giám sát chặt chẽ từ các cơ quan quản lý nhà nước trong các lĩnh vực chuyên ngành".

Xem xét kỹ về danh mục đầu tư

Lợi ích của việc uỷ thác đầu tư sẽ không cao nếu nhà đầu tư chia nguồn vốn của mình vào nhiều lĩnh vực cùng một lúc. Điều này dẫn đến việc giảm đi sự tăng trưởng của danh mục đầu tư trong thời gian ngắn, gây khó khăn trong việc đồng bộ hóa với xu hướng thị trường và không tạo ra lợi ích lớn cho tương lai. Đồng thời, nếu không kiểm soát được tốt, việc phân bổ nguồn tài chính sẽ trở nên khó khăn và khó khăn trong việc quản lý tài chính của mình.

Xây dựng kế hoạch uỷ thác đầu tư cụ thể

Mặc dù bạn có giao toàn quyền quyết định với số vốn uỷ thác cho bên nhận, nhưng trước hết, bạn cần xác định rõ mục tiêu đầu tư của mình và lĩnh vực nào bạn muốn đầu tư vào. Bên nhận uỷ thác cần cung cấp báo cáo tiến độ đầu tư cụ thể, không được phổ biến quá chung chung và mơ hồ. Điều này ngăn chặn tình trạng bên nhận uỷ thác lơ là và giúp bạn có cái nhìn rõ ràng hơn về hiệu quả đầu tư của mình. Nếu có khoản đầu tư gây thua lỗ, bạn sẽ được thông báo và không tự tin rằng bên nhận uỷ thác đã làm tốt công việc của mình. Điều này là một lỗi sai trong quá trình uỷ thác đầu tư.

Cần xây dựng kế hoạch uỷ thác đầu tư cụ thể

Lưu ý về phí uỷ thác, các điều khoản hợp đồng

Trong quá trình uỷ thác đầu tư, có một số loại chi phí phát sinh mà bạn cần quan tâm, bao gồm phí môi giới, phí quản lý tài khoản đầu tư, phí thường niên và các loại phí hiệu suất. Mỗi khoản phí này có thể làm giảm số tiền bạn đầu tư một chút, nhưng tổng cộng lại có thể là một số lượng đáng kể. Do đó, hãy so sánh các khoản phí này giữa các đơn vị nhận uỷ thác để tìm được giá cả cạnh tranh.

Luôn đảm bảo rằng bạn đã đọc kỹ các điều khoản của hợp đồng uỷ thác đầu tư trước khi ký kết với bên nhận uỷ thác, để tránh tranh chấp không đáng có xảy ra.

Những câu hỏi thường gặp về hợp đồng uỷ thác

Uỷ thác đầu tư chứng khoán là gì? 

Uỷ thác đầu tư chứng khoán là quá trình khi một cá nhân hoặc tổ chức giao toàn quyền quyết định đầu tư vào chứng khoán cho một bên thứ ba, thường là một công ty quản lý tài sản chuyên nghiệp. Bên nhận uỷ thác sẽ đại diện và thực hiện các quyết định đầu tư theo sự chỉ định và mục tiêu đầu tư của bên uỷ thác.

Hợp đồng ủy thác đầu tư là gì?

Hợp đồng ủy thác đầu tư là một thỏa thuận giữa bên uỷ thác và bên nhận uỷ thác, trong đó bên uỷ thác giao toàn quyền quyết định đầu tư và quản lý tài sản cho bên nhận uỷ thác. Hợp đồng này quy định các điều khoản, điều kiện và quyền lợi của cả hai bên liên quan đến việc uỷ thác và quản lý tài sản.

Cá nhân có được nhận ủy thác đầu tư không? 

CÓ. Cá nhân có thể nhận ủy thác đầu tư tùy thuộc vào quy định của từng quốc gia và địa phương. Tuy nhiên, thông thường, việc nhận ủy thác đầu tư thường được hạn chế cho các tổ chức chuyên nghiệp hoặc cá nhân có kiến thức và kinh nghiệm đầu tư phù hợp.

Ai sẽ chịu rủi ro về hoạt động uỷ thác đầu tư?

Thông thường, trong hoạt động uỷ thác đầu tư, bên uỷ thác chịu trách nhiệm về rủi ro liên quan đến việc chọn lựa và quản lý bên nhận uỷ thác. Tuy nhiên, các điều khoản và phân phối rủi ro cụ thể có thể được thỏa thuận trong hợp đồng uỷ thác tùy theo thỏa thuận giữa hai bên.

Hy vọng những chia sẻ của Tikop về Uỷ thác đầu tư là gì? Chi tiết quy định về uỷ thác đầu tư chứng khoán sẽ giúp bạn có thể ra quyết định đầu tư chính xác. Đừng quên theo dõi Tikop để cập nhật kiến thức tài chính bổ ích nhé!