Tìm hiểu về mô hình CAMELS trong đánh giá hoạt động ngân hàng

Mô hình CAMELS là gì?

Định nghĩa

Mô hình CAMELS là một công cụ mạnh mẽ để đánh giá sức khỏe tài chính của các tổ chức tín dụng, được Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (FED) phát triển vào thập kỷ 1970 - 1980. Mô hình CAMELS giống như một "bảng điểm" tổng quát, giúp các nhà quản lý, nhà đầu tư và các bên liên quan hiểu rõ hơn về tình hình hoạt động của một ngân hàng.

Tên gọi CAMELS là chữ viết tắt của sáu yếu tố quan trọng mà mô hình này đánh giá, bao gồm:

• C – Capital Adequacy (Đảm bảo vốn)
• A – Asset Quality (Chất lượng tài sản)
• M – Management (Quản lý)
• E – Earnings (Lợi nhuận)
• L – Liquidity (Thanh khoản)
• S – Sensitivity to market risk (Mức độ nhạy cảm với rủi ro thị trường)

Cách mô hình CAMELS hoạt động

Mỗi yếu tố trong mô hình CAMELS sẽ được đánh giá dựa trên các tiêu chí cụ thể, và kết quả của từng yếu tố sẽ được tổng hợp để xác định điểm số tổng thể của tổ chức tài chính. Điểm số tổng hợp sẽ được phân loại thành các nhóm từ 1 đến 5, trong đó 1 là điểm cao nhất và 5 là điểm thấp nhất.

Điểm số của mỗi yếu tố được tính dựa trên các chỉ số và dữ liệu tài chính thu thập từ báo cáo tài chính cùng các tài liệu khác của tổ chức. Sau khi có điểm số của từng yếu tố, các điểm này sẽ được tổng hợp để tính toán điểm số tổng thể.

Thông thường, tổ chức tài chính sẽ được phân loại theo bảng điểm từ 1 đến 5 như sau:

• Hạng 1: Tổ chức tài chính hoạt động hiệu quả và có tình hình tài chính ổn định.
• Hạng 2: Tổ chức tài chính hoạt động tốt và có sức khỏe tài chính đáng tin cậy.
• Hạng 3: Tổ chức tài chính có một số vấn đề và rủi ro, nhưng vẫn duy trì hoạt động.
• Hạng 4: Tổ chức tài chính gặp nhiều vấn đề và rủi ro, có thể phải tái cơ cấu hoặc đối mặt với nguy cơ phá sản.
• Hạng 5: Tổ chức tài chính gặp phải những vấn đề nghiêm trọng, không thể hoạt động và có nguy cơ phá sản cao.

Điểm CAMELS các ngân hàng tại Việt Nam cập nhật tháng 04/2024 (Nguồn: Yuanta)

Các yếu tố trong mô hình CAMELS

C – CAPITAL ADEQUACY

Mức độ an toàn vốn phản ánh lượng vốn tự có của ngân hàng, giúp đảm bảo sự ổn định cho hoạt động kinh doanh. Khi ngân hàng chấp nhận mức độ rủi ro cao hơn, chẳng hạn như trong các danh mục cho vay có khả năng mất mát lớn, thì cần phải có một lượng vốn tự có lớn hơn để hỗ trợ các hoạt động này và có khả năng bù đắp những tổn thất tiềm ẩn do rủi ro cao gây ra.

A – ASSET QUALITY

Chất lượng tài sản là yếu tố then chốt có thể dẫn đến các vụ đổ vỡ của ngân hàng. Thường thì nguyên nhân bắt nguồn từ việc quản lý không chặt chẽ trong các chính sách cho vay, cả trong quá khứ và hiện tại. Khi thị trường nhận thấy chất lượng tài sản yếu kém, điều này sẽ tạo ra áp lực lên trạng thái nguồn vốn ngắn hạn của ngân hàng, dẫn đến khủng hoảng thanh khoản hoặc tình trạng người gửi tiền ồ ạt rút tiền khỏi ngân hàng.

M – MANAGEMENT

MANAGEMENT là tiêu chí về quản lý đánh giá khả năng điều hành của tổ chức, giúp đảm bảo hoạt động hiệu quả. Tiêu chí này bao gồm các yếu tố sau:

• Khả năng quản lý tài sản và rủi ro: Tổ chức cần có một chính sách quản lý tài sản rõ ràng, nhằm kiểm soát rủi ro tài chính và giảm thiểu các rủi ro trong quá trình kinh doanh.
• Chính sách và chiến lược: Các nhà quản lý cần có khả năng đưa ra các quyết định tài chính và chiến lược kinh doanh phù hợp, đảm bảo sự cân bằng giữa lợi nhuận và rủi ro, tuân thủ các quy định tài chính và thúc đẩy sự tăng trưởng bền vững của tổ chức.
• Tổ chức và quản lý nhân sự: Tổ chức cần xây dựng một kế hoạch quản lý nhân sự hiệu quả, bao gồm các hoạt động tuyển dụng, đào tạo và phát triển đội ngũ, để đảm bảo sự phát triển lâu dài và bền vững của tổ chức.

E – EARNINGS

Lợi nhuận là một chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu quả quản lý và thành công của các chiến lược mà nhà quản lý áp dụng. Lợi nhuận không chỉ giúp tạo ra vốn bổ sung, mà còn là yếu tố quan trọng để thu hút đầu tư và hỗ trợ phát triển trong tương lai. Ngoài ra, lợi nhuận còn cần thiết để bù đắp các khoản cho vay bị tổn thất và đảm bảo trích lập dự phòng đầy đủ. Bốn nguồn thu nhập chính của ngân hàng bao gồm:

• Thu nhập từ lãi
• Thu nhập từ lệ phí và hoa hồng
• Thu nhập từ kinh doanh mua bán
• Thu nhập khác

L – LIQUIDITY

Tiêu chí về thanh khoản đánh giá khả năng của tổ chức tài chính trong việc đáp ứng các yêu cầu thanh toán ngay lập tức. Điều này có thể bao gồm việc giải ngân khoản vay cho khách hàng mà không cần phải chờ thu hồi các khoản vay hiện tại, hoặc đáp ứng nhu cầu rút tiền đột ngột từ khách hàng.

Các cơ quan đánh giá sẽ xem xét các chỉ số sau:

• Tỷ lệ tiền mặt và các khoản tương đương tiền mặt
• Tỷ lệ dự trữ tiền mặt so với tổng số khoản vay và tài sản thanh khoản
• Năng lực đáp ứng các khoản vay ngắn hạn
• Thời gian giải quyết các khoản nợ
• Khả năng huy động vốn

S – SENSITIVITY TO MARKET RISK

Mức độ nhạy cảm với rủi ro thị trường đánh giá khả năng của tổ chức tài chính trong việc phản ứng và ứng phó với các biến động trên thị trường tài chính, cũng như khả năng của ban lãnh đạo ngân hàng trong việc nhận diện, giám sát, quản lý và kiểm soát các rủi ro này. Các chỉ số được đánh giá bao gồm:

• Tỷ lệ vốn chủ sở hữu so với tổng tài sản.
• Tỷ lệ các khoản nợ không có tài sản đảm bảo (Tỷ lệ càng thấp thì tổ chức tài chính càng ít bị ảnh hưởng bởi rủi ro thị trường).
• Tỷ lệ các khoản nợ dài hạn so với tổng tài sản (Tỷ lệ càng cao thì tổ chức tài chính càng có khả năng chịu đựng được biến động thị trường).
• Tỷ lệ hoán đổi ngoại tệ so với tổng tài sản.

>>> Xem thêm: Mô hình tài chính là gì? 10 mô hình tài chính phổ biến hiện nay

Các yếu tố chính trong mô hình CAMELS

Ưu và nhược điểm của mô hình CAMELS

Ưu điểm

• Đơn giản và dễ áp dụng: Đây là một mô hình dễ hiểu và dễ sử dụng, giúp các nhà đầu tư và các cơ quan đánh giá có công cụ hiệu quả để phân tích sức khỏe tài chính của tổ chức.
• Cung cấp cái nhìn tổng thể về sức khỏe tài chính: Mô hình đánh giá từng yếu tố trong hệ thống tài chính của tổ chức, gán điểm cho mỗi yếu tố và tổng hợp các điểm này để đưa ra một đánh giá tổng thể về tình trạng tài chính của tổ chức.
• Tính khách quan: CAMELS sử dụng các tiêu chuẩn và tiêu chí cụ thể để tiến hành đánh giá, qua đó đảm bảo tính khách quan trong quá trình phân tích và đưa ra kết luận.
• Sử dụng phổ biến: Mô hình này được áp dụng rộng rãi trên toàn cầu, được nhiều cơ quan quản lý tài chính sử dụng để đánh giá sức khỏe tài chính của các tổ chức tài chính.

Nhược điểm

Mặc dù mô hình CAMELS có nhiều ưu điểm, nhưng cũng tồn tại một số hạn chế:

• Không phản ánh đầy đủ tình hình tài chính của tổ chức: Mô hình này chỉ đánh giá các yếu tố tài chính cơ bản và tổng thể mà không đi sâu vào tình hình cụ thể của tổ chức hoặc bỏ qua một số yếu tố quan trọng khác, như quản lý rủi ro, định giá tài sản, và các chi phí không rõ ràng.
• Tương đối chậm trong việc đưa ra xếp hạng: Quá trình đánh giá sức khỏe tài chính của tổ chức có thể mất nhiều thời gian, đặc biệt đối với các tổ chức lớn và phức tạp. Việc đưa ra xếp hạng có thể không phản ánh chính xác tình hình tài chính trong thời gian thực.
• Có thể bị thay đổi bởi các yếu tố bên ngoài: Mô hình CAMELS chỉ xem xét các yếu tố nội bộ của tổ chức mà không tính đến các yếu tố bên ngoài như chính sách kinh tế, sự biến động của thị trường, và các yếu tố chính trị, điều này có thể ảnh hưởng đến tính chính xác của kết quả đánh giá.

>>> Xem thêm: Mô hình tài chính là gì? 10 mô hình tài chính phổ biến hiện nay

Ưu và nhược điểm của mô hình CAMELS bạn cần biết

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về mô hình CAMELS. Cùng đón đọc những bài viết về kiến thức tài chính của Tikop trong những lần sau nhé!