Chứng quyền là gì? Cách tính giá chứng quyền chi tiết từ A-Z

Chứng quyền là gì?

Khái niệm chứng quyền

Chứng quyền là một sản phẩm chứng khoán phái sinh, được phát hành song song với cổ phiếu ưu đãi/trái phiếu, ra mắt vào năm 2019. Chứng quyền cung cấp cho người mua quyền mua cổ phiếu của doanh nghiệp trong tương lai tại giá xác định trước, đồng thời, loại chứng khoán này cũng giúp huy động vốn cho doanh nghiệp phát hành.

Chứng quyền là một sản phẩm chứng khoán phái sinh

Ví dụ về chứng quyền

Ví dụ chứng quyền của cổ phiếu VNM là CNVM01 được công ty chứng khoán B phát hành với mức giá là 2.000 đồng/1 chứng quyền với kỳ hạn 6 tháng. Người sở hữu chứng quyền này được mua cổ phiếu VNM với giá ngày đáo hạn là 150.000 đồng/cổ phiếu.

Nghĩa là, dù giá cổ phiếu VNM biến động ra sao bạn vẫn có quyền mua với giá 150.000 đồng/cổ phiếu. Nếu giá cổ phiếu xuống quá thấp, dưới 149.000 đồng/cổ phiếu. Lúc này bạn có thể không thực hiện quyền mua cổ phiếu và chịu lỗ 1.000 đồng/cổ phiếu.

Chứng quyền tiếng Anh là gì?

Chứng quyền tiếng Anh là Covered Warrant.

Đặc điểm của chứng quyền

Chứng quyền có những đặc điểm sau:

• Chứng quyền thường được phát hành bởi công ty chủ quản, tức là công ty mà cổ phiếu được giao dịch trên thị trường chứng khoán.

• Mục đích chính của việc phát hành chứng quyền là để huy động vốn cho các mục tiêu hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Thông qua việc bán chứng quyền cho nhà đầu tư, công ty có thể thu thập tiền mặt để sử dụng cho các dự án, đầu tư, hoặc thanh toán nợ.

• Chứng quyền doanh nghiệp chỉ bao gồm cổ phiếu do chính doanh nghiệp đó phát hành.

Mục đích của chứng quyền là nhằm huy động vốn

Phân loại chứng quyền

Chứng quyền do công ty phát hành và được ủy ban chứng khoán cấp phép hoạt động đảm bảo, được chia thành 2 loại chính:

• Chứng quyền mua: Cho phép nhà đầu tư mua cổ phiếu cơ sở hoặc nhận lợi nhuận từ chênh lệch tăng giá cổ phiếu cơ sở tại thời điểm đáo hạn so với giá đã xác định trước đó.

• Chứng quyền bán: Cho phép nhà đầu tư bán cổ phiếu cơ sở với giá hiện tại hoặc nhận lợi nhuận từ chênh lệch giá thấp hơn giá đã xác định trước đó tại thời điểm đáo hạn.

Chứng quyền được chia thành 2 loại chính

Cách đọc chứng quyền

Thông thường, chứng quyền được thể hiện dưới mã chứng quyền, bao gồm 8 ký tự, được quy định niêm yết trên sàn giao dịch của Sở giao dịch chứng khoán. Thực tế, mã chứng quyền không phải được kết hợp ngẫu nhiên mà được quy định cụ thể. Dưới đây là cách đọc mã chứng quyền để bạn có thể tham khảo:

Ví dụ: CVNM2001 là Chứng quyền mua cổ phiếu VNM phát hành đợt 1 năm đáo hạn 2020.

Cách tính giá chứng quyền chi tiết nhất

Công thức tính giá chứng quyền

Giá chứng quyền sẽ được tính bằng công thức: 

Trong đó:

• Giá trị nội tại: Là sự chênh lệch giữa giá của chứng quyền và giá thực hiện (giá mà bạn có quyền mua hoặc bán cổ phiếu cơ sở). Nếu giá trị nội tại < 0, thì chứng quyền không mang lại lợi nhuận trong trường hợp chứng quyền bán và ngược lại trong trường hợp chứng quyền mua. 

• Giá trị thời gian: Là sự chênh lệch giữa giá chứng quyền trên thị trường và giá trị nội tại của nó. Giá trị thời gian thường giảm theo thời gian và có xu hướng tiến dần đến 0 khi đến ngày đáo hạn. 

Cách tính giá chứng quyền chi tiết nhất

Công thức tính giá chứng quyền thời điểm đáo hạn

Ngày đáo hạn chứng quyền là ngày có hiệu lực cuối cùng của chứng quyền. nếu qua ngày này, bạn không thể sử dụng chứng quyền mình có để thực hiện quyền nữa. Vào ngày đáo hạn, nếu giá thanh toán của cổ phiếu cơ sở cao hơn giá thực hiện của chứng quyền, bạn sẽ nhận được khoản tiền chênh lệch.

Số tiền thanh toán sẽ được tính bằng công thức:

Trong đó: 

• Giá chứng quyền: Là giá mà bạn trả ban đầu để mua chứng quyền.

• Giá thanh toán: Là giá trung bình của cổ phiếu cơ sở trong 5 ngày trước ngày đáo hạn, không bao gồm ngày đáo hạn.

• Giá thực hiện: Là giá mua cổ phiếu cơ sở khi bạn sử dụng chứng quyền.

• Tỷ lệ chuyển đổi: Số chứng quyền cần để mua 1 cổ phiếu cơ sở.

Cách tính giá trần, giá sàn

Giá trần, giá sàn trong chứng quyền được xác định như sau:

Trường hợp giá sàn của chứng quyền nhỏ hơn hoặc bằng không (0), giá sàn sẽ là đơn vị yết giá nhỏ nhất bằng 10 đồng.

Ví dụ:  Giá chứng khoán cơ sở của công ty A là 90.000 VNĐ, biên độ dao động là 5%, giá trần 94.500 VNĐ, giá sàn 85.500 VNĐ, giá tham chiếu của chứng quyền 4.000 VNĐ, tỷ lệ chuyển đổi: 3:1 (một chứng quyền cho phép mua 3 cổ phiếu cơ sở).

Lúc này, giá trần, giá sàn của chứng quyền sẽ được tính như sau:

• Giá trần CW = Giá tham chiếu CW + (Giá trần cổ phiếu cơ sở - Giá cơ sở) * (1/Tỷ lệ chuyển đổi) = 4.000 + (94.500 - 90.000) * (1/3) = 5.500 VNĐ

• Giá sàn CW = Giá tham chiếu CW - (Giá cơ sở - Giá sàn cổ phiếu cơ sở) * (1/Tỷ lệ chuyển đổi) = 4.000 - (90.000 - 85.500) * (1/3) = 3.000 VNĐ

Cách mua chứng quyền dễ dàng

Bạn có thể thực hiện mua chứng quyền bằng 2 cách:

• Mua trực tiếp từ công ty phát hành: Bạn có thể mua chứng quyền trực tiếp từ công ty phát hành ngay sau khi công ty phát hành chào bán sản phẩm trên thị trường. Trong trường hợp này, giao dịch mua sẽ diễn ra trực tiếp giữa bạn và công ty phát hành chứng quyền. Bạn cần điền vào mẫu đăng ký theo quy định của các công ty chứng khoán phát hành.

• Mua trên thị trường thứ cấp: Sau khi chứng quyền được niêm yết trên sàn chứng khoán, bạn có thể mua chứng quyền từ những nhà đầu tư khác. Trong trường hợp này, bạn chỉ cần một tài khoản chứng khoán để thực hiện giao dịch và bạn có thể đặt lệnh trực tuyến một cách tiện lợi.

Lưu ý:Theo quy định của Ủy ban chứng khoán nhà nước, nhà đầu tư chỉ có thể mua chứng quyền mua, không thể mua chứng quyền bán. 

>> Xem thêm Hướng dẫn chi tiết cách mở tài khoản chứng khoán chi tiết và những lưu ý cho người mới bắt đầu 

Cách mua chứng quyền dễ dàng

So sánh chứng quyền và chứng quyền bảo đảm

Chứng quyền và chứng quyền đảm bảo là hai loại chứng khoán mang đặc điểm khác nhau. Hãy cùng Tikop phân biệt ngay dưới đây nhé:

Cơ hội và rủi ro trong giao dịch chính quyền

Cơ hội

Giao dịch chính quyền đem đến nhiều cơ hội dành cho các nhà đầu tư. Cụ thể:

• Tỷ suất sinh lợi cao: Giá chứng quyền có thể biến động rất mạnh trong một khoảng thời gian ngắn, đem lại tiềm năng sinh lợi cao hơn so với việc đầu tư vào cổ phiếu cơ sở.

• Xác định mức lỗ tối đa, lợi nhuận không giới hạn: Nếu chứng quyền không biến động theo kỳ vọng, rủi ro lỗ tối đa chỉ giới hạn ở mức phí mua chứng quyền, trong khi lợi nhuận không bị giới hạn.

• Giao dịch dễ dàng: Bạn có thể giao dịch chứng quyền trên tài khoản chứng khoán cơ sở mà không cần mở tài khoản mới, giống như giao dịch cổ phiếu cơ sở.

• Vốn đầu tư thấp: Mua chứng quyền không đòi hỏi một số tiền lớn như việc mua cổ phiếu cơ sở, thường chỉ là một phần nhỏ của giá mua chứng quyền.

Chứng quyền giúp đem đến tỷ suất lợi nhuận cao

Rủi ro

Bên cạnh những cơ hội nổi bật ở trên, khi giao dịch chứng quyền thì cũng có những rủi ro nhất định:

• Mất phí mua chứng quyền: Nếu giá thanh toán tại ngày đáo hạn không cao hơn giá thực hiện của chứng quyền mua, bạn sẽ mất toàn bộ phí mua chứng quyền và không nhận được khoản thanh toán chênh lệch.

• Biến động mạnh theo giá cổ phiếu cơ sở: Giá chứng quyền có thể biến động mạnh theo giá cổ phiếu cơ sở vì đòn bẩy cao, do đó cần cân nhắc và kiểm soát rủi ro.

• Vòng đời giới hạn: Chứng quyền mất giá trị sau khi đáo hạn và không được niêm yết trên sàn chứng khoán.

• Khả năng thanh toán của tổ chức phát hành: Tổ chức phát hành chịu trách nhiệm thanh toán lãi chênh lệch khi đến hạn. Rủi ro xảy ra nếu tổ chức phát hành không đủ khả năng thanh toán.

Đầu tư chính quyền đem đến rủi ro lớn

Một số câu hỏi thường gặp về chứng quyền

Chứng quyền đảm bảo là gì?

Chứng quyền đảm bảo là loại chứng khoán có tài sản đảm bảo do công ty chứng khoán phát hàng, được niêm yết trên sàn chứng khoán. Khi nắm giữ chứng quyền bảo đảm, người sở hữu có quyền mua hoặc bán cổ phiếu cơ sở cho công ty phát hành chứng quyền với giá đã xác định trước hoặc nhận khoản tiền chênh lệch giữa giá cổ phiếu cơ sở và giá thực hiện tại thời điểm thực hiện.

Nên mua chứng quyền khi nào?

Nên mua chứng quyền khi xác định được xu hướng tăng của thị trường và dựa vào thời gian đáo hạn. Nếu chứng quyền đang ở trạng thái lãi (ITM) thì càng tốt.

Ngày đáo hạn chứng quyền là gì?

Ngày đáo hạn chứng quyền là ngày có hiệu lực cuối cùng của chứng quyền. nếu qua ngày này, bạn không thể sử dụng chứng quyền mình có để thực hiện quyền nữa.

Ngày đáo hạn chứng quyền

Thời điểm chứng quyền là bao lâu?

Thời hạn chứng quyền thường tối thiểu trong 3 tháng và tối đa là 24 tháng kể từ ngày phát hành.

Có nên mua chứng quyền sắp đáo hạn?

Để xác định có nên mua chứng quyền sắp đáo hạn hay không thì bạn nên xem xét về các yếu tố khác như: giá cổ phiếu cơ sở, mục tiêu đầu tư, thời gian còn lại,... Điều này sẽ giúp bạn xác định được tình hình thị trường, rủi ro, từ đó quyết định nên mua chứng quyền đáo hạn hay không.

Phía trên là toàn bộ nội dung về chứng quyền là gì, cách tính giá chứng quyền để bạn có thể tham khảo. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn hiểu hơn về loại chứng khoán phái sinh này. Ngoài ra, đừng quên truy cập chuyên mục chứng khoán tại Tikop.vn thường xuyên để cập nhật kiến thức đầu tư, kiến thức tài chính mới nhất mỗi ngày nhé!