Biên mậu là gì?
Khái niệm biên mậu
Biên mậu là hoạt động trao đổi hàng hóa, dịch vụ qua biên giới giữa các quốc gia láng giềng có chung đường biên giới đất liền.
Trong tiếng Anh, biên mậu được gọi là Border Trade hoặc Border Commerce.
>> Xem thêm: Trader là gì? 6 kỹ năng cần có để trở thành Trader chuyên nghiệp
Biên mậu còn gọi là thương mại biên giới
Đặc điểm của biên mậu
Biên mậu bao gồm hai hình thức chính, có các đặc điểm như sau:
|
Tiêu chí |
Mậu dịch biên giới |
Xuất nhập khẩu chính ngạch |
|
Khái niệm |
Trao đổi hàng hóa qua biên giới giữa cá nhân, hộ gia đình hoặc doanh nghiệp nhỏ của hai quốc gia láng giềng. |
Trao đổi hàng hóa qua biên giới giữa các doanh nghiệp đã đăng ký kinh doanh và có giấy phép xuất nhập khẩu hợp lệ. |
|
Địa điểm diễn ra |
Các cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu phụ, lối mở biên giới đất liền giữa hai quốc gia. |
Các cửa khẩu chính thức, cảng biển, sân bay theo quy định pháp luật xuất nhập khẩu của mỗi quốc gia. |
| Chủ thể tham gia |
Cư dân biên giới, thương nhân, hộ gia đình, doanh nghiệp nhỏ hoạt động trong khu vực biên giới.không quá lớn, thường nhỏ lẻ, linh hoạt. |
Doanh nghiệp đã đăng ký kinh doanh và có giấy phép xuất nhập khẩu hợp lệ. |
| Quy mô giao dịch |
Quy mô nhỏ đến vừa, số lượng hàng hóa mỗi lần giao dịch có giới hạn theo định mức và hạn ngạch quy định. |
Quy mô lớn, số lượng hàng hóa nhiều, giao dịch theo hợp đồng thương mại, thủ tục hải quan đầy đủ và nghiêm ngặt. |
| Chính sách ưu đãi |
Hàng hóa được hưởng chính sách thuế ưu đãi, thủ tục hải quan đơn giản hơn so với hàng xuất nhập khẩu thông thường. |
Tuân thủ đầy đủ các quy định về thuế và thủ tục hải quan theo pháp luật xuất nhập khẩu của mỗi quốc gia. |
| Phạm vi hoạt động |
Giới hạn trong phạm vi địa bàn biên giới của hai quốc gia, thường là các khu vực cửa khẩu và vùng lân cận. |
Không giới hạn phạm vi, có thể giao dịch trên toàn quốc và quốc tế theo quy định pháp luật. |
| Phương thức thanh toán |
Đa dạng: tiền mặt, chuyển khoản ngân hàng, bưu phiếu, thẻ hoặc các hình thức khác theo thỏa thuận và quy định hiệp định song phương. |
Thường sử dụng các phương thức thanh toán chính thức như chuyển khoản ngân hàng, tín dụng thư (L/C), thanh toán quốc tế. |
| Cơ sở pháp lý |
Dựa trên các hiệp định thương mại biên giới và hiệp định song phương giữa hai quốc gia có chung đường biên giới. |
Thực hiện theo các quy định pháp luật về xuất nhập khẩu và các hiệp định thương mại quốc tế mà hai bên tham gia. |
|
Mối quan hệ văn hóa |
Thường có sự tương đồng về văn hóa, tập quán giữa cư dân hai bên biên giới, tạo thuận lợi cho giao dịch. |
Ít phụ thuộc vào yếu tố văn hóa, chủ yếu dựa trên quan hệ kinh doanh và pháp lý. |
|
Vai trò kinh tế - xã hội |
Thúc đẩy giao thương, tạo việc làm, giảm nghèo, phát triển kinh tế – xã hội khu vực biên giới, tăng nguồn thu ngân sách. |
Đóng góp lớn vào tổng kim ngạch xuất nhập khẩu quốc gia, thúc đẩy quan hệ kinh tế - thương mại giữa hai nước. |
| Tính linh hoạt |
Linh hoạt, thủ tục đơn giản, giao dịch nhanh chóng. |
Thủ tục phức tạp, nghiêm ngặt, thời gian xử lý lâu hơn. |
|
Rủi ro và thách thức |
Dễ phát sinh buôn lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng, khó kiểm soát dịch bệnh. |
Rủi ro thấp hơn do kiểm soát chặt chẽ, nhưng chi phí và thủ tục cao hơn. |
>> Xem thêm: Cán cân thương mại là gì? Công thức tính cán cân thương mại chi tiết
Một số đặc điểm của biên mậu
Thanh toán biên mậu là gì?
Khái niệm thanh toán biên mậu
Thanh toán biên mậu là phương thức thanh toán được sử dụng trong hoạt động mua bán và trao đổi hàng hóa qua biên giới giữa các doanh nghiệp của hai quốc gia có chung đường biên giới đất liền. Theo đó, người bán sẽ gửi thông tin số tiền cần thanh toán cho người mua, sau đó ngân hàng sẽ thực hiện chuyển khoản tương ứng.
Phương thức này thường được thực hiện qua các dịch vụ thanh toán ngân hàng hiện đại như Internet banking hoặc hệ thống SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication), đảm bảo tính an toàn và nhanh chóng trong giao dịch quốc tế. Thanh toán biên mậu được quy định trong các hiệp định thương mại vùng biên giới giữa chính phủ hai nước, giúp tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại song phương.
>> Xem thêm: Thanh toán biên mậu đảm bảo giao dịch thương mại hiệu quả
Khái niệm thanh toán biên mậu
Ưu điểm của thanh toán biên mậu
- Tiện lợi và nhanh chóng: Thanh toán biên mậu sử dụng các dịch vụ ngân hàng hiện đại như SWIFT và Internet banking, giúp quá trình chuyển tiền diễn ra nhanh chóng chỉ trong 1-2 ngày làm việc. Thuận lợi cho việc lưu thông hàng hóa, hoàn tất giao dịch một cách kịp thời, giảm thiểu thời gian chờ đợi và tăng hiệu quả kinh doanh.
- An toàn và giảm thiểu rủi ro: Thanh toán biên mậu giúp bảo vệ các bên khỏi nguy cơ mất mát tiền bạc hoặc hàng hóa trong quá trình giao dịch. Đồng thời, phương thức này hỗ trợ quản lý, chuyển đổi ngoại tệ một cách hiệu quả, giúp tiết kiệm chi phí, tối ưu hóa lợi nhuận cho cả người mua và người bán.
- Giảm chi phí chuyển đổi ngoại tệ: Thanh toán biên mậu cho phép các bên sử dụng tiền tệ của một trong hai quốc gia để thanh toán, thay vì phải dùng ngoại tệ của nước thứ ba như USD, giảm thiểu các khoản phí chuyển đổi ngoại tệ không cần thiết.
- Được quy định rõ ràng trong các hiệp định thương mại vùng biên giới: Phương thức thanh toán này được pháp luật và các hiệp định thương mại song phương bảo hộ, quy định cụ thể, tạo ra một khuôn khổ pháp lý minh bạch và ổn định. Nhờ đó, các bên có thể yên tâm thực hiện giao dịch, thúc đẩy thương mại biên giới phát triển bền vững và tăng cường hợp tác kinh tế giữa các quốc gia láng giềng.
- Phổ biến và phù hợp với khu vực biên giới Đông Nam Á: Thanh toán biên mậu là phương thức được áp dụng rộng rãi trong các giao dịch thương mại biên giới giữa Việt Nam, các nước láng giềng như Trung Quốc, Lào, Campuchia, cũng như trong các hiệp hội khu vực như ASEAN.
Một số ưu điểm của thanh toán biên mậu
Các quy định về thanh toán biên mậu
Thanh toán biên mậu giữa Việt Nam và Trung Quốc
Hoạt động thanh toán biên mậu giữa Việt Nam và Trung Quốc được điều chỉnh bởi Quyết định 689/2004/QĐ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, dựa trên các hiệp định thương mại vùng biên giới, thỏa thuận hợp tác thanh toán giữa Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc.
Các hình thức thanh toán phổ biến gồm:
- Thanh toán qua ngân hàng: Thương nhân có thể sử dụng ngân hàng của cả hai nước để thực hiện thanh toán bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi theo quy định quốc tế. Thương nhân Trung Quốc được phép mở tài khoản VND tại các ngân hàng Việt Nam để thanh toán bằng VND hoặc ngoại tệ tự do chuyển đổi. Ngoài ra, họ cũng có thể sử dụng tài khoản ngoại tệ và tài khoản VND tại ngân hàng Việt Nam để giao dịch.
- Thanh toán theo phương thức hàng đổi hàng: Các bên có thể thỏa thuận trao đổi hàng hóa làm phương thức thanh toán, phù hợp với quy định pháp luật của mỗi nước.
- Thanh toán bằng tiền mặt: Thương nhân Việt Nam có thể sử dụng tiền mặt (bao gồm ngoại tệ tự do chuyển đổi, VND hoặc Nhân dân tệ) để thanh toán trong các giao dịch xuất nhập khẩu qua biên giới. Đồng thời, họ có thể mở tài khoản CNY hoặc tài khoản ngoại tệ tại ngân hàng thương mại Trung Quốc để phục vụ cho việc thu chi trong quá trình giao dịch.
Ngoài ra, các ngân hàng được phép của hai nước có thể phối hợp mở tài khoản VND hoặc CNY nhằm hỗ trợ thanh toán cho thương nhân, đồng thời thống nhất các quy định về quản lý tài khoản và số dư tối đa để đảm bảo tuân thủ pháp luật của mỗi bên.
Thanh toán biên mậu Việt Nam và Trung Quốc
Thanh toán biên mậu giữa Việt Nam và Lào
Quy định thanh toán biên mậu giữa Việt Nam và Lào dựa trên Hiệp định thương mại song phương, bao gồm các hoạt động chuyển tiền viện trợ, thanh toán dự án viện trợ, cũng như mua bán hàng hóa tại các chợ biên giới và khu kinh tế cửa khẩu.
Các điểm chính bao gồm:
- Thương nhân Việt Nam cần mở tài khoản bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi, VND và Kíp Lào (LAK) theo quy định để thực hiện thanh toán.
- Chủ dự án hoặc đơn vị thực hiện viện trợ mở tài khoản VND tại các ngân hàng được chỉ định để tiếp nhận vốn viện trợ.
- Thương nhân Việt Nam có hoạt động xuất nhập khẩu và đầu tư với Lào phải mở tài khoản VND tại các ngân hàng được phép để thanh toán bằng VND và LAK.
- Người không cư trú Lào có thể mở tài khoản ngoại tệ tự do chuyển đổi tại các ngân hàng được phép để thực hiện thanh toán.
- Thanh toán có thể thực hiện bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi qua ngân hàng hoặc bằng ngoại tệ/VND thông qua tài khoản của người không cư trú Lào.
- Ngoài ra, phương thức hàng đổi hàng và thanh toán bằng tiền mặt cũng được áp dụng.
- Các ngân hàng được phép của hai nước có thể thỏa thuận mở tài khoản VND hoặc LAK để phục vụ thanh toán.
>> Xem thêm: Cập nhật giờ làm việc các ngân hàng thương mại tại Việt Nam hiện nay
Quy định về thanh toán biên mậu Việt Nam và Lào
Thanh toán biên mậu giữa Việt Nam và Campuchia
Quy định thanh toán biên mậu giữa Việt Nam và Campuchia được điều chỉnh bởi Quyết định 17/2004/QĐ-NHNN, với các phương thức thanh toán như sau:
- Thanh toán qua ngân hàng: Thương nhân có thể sử dụng các ngân hàng được phép của cả hai nước để thanh toán bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi, bao gồm cả ngân hàng tại các tỉnh giáp biên giới.
- Thanh toán qua tài khoản: Thương nhân Campuchia có thể mở tài khoản tại các ngân hàng Việt Nam để thanh toán bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi hoặc VND, áp dụng cho cả tài khoản ngoại tệ và tài khoản VND của người không cư trú tại Việt Nam. Thanh toán bằng VND và Riel Campuchia (KHR) cũng có thể thực hiện qua tài khoản tại các ngân hàng ngoại hối hoạt động tại tỉnh biên giới Việt Nam và ngân hàng thương mại Campuchia dựa trên thỏa thuận đại lý thanh toán.
- Thanh toán bằng ngoại tệ tiền mặt: Trong trường hợp không thể thanh toán qua ngân hàng, thương nhân có thể sử dụng ngoại tệ tiền mặt. Thương nhân Việt Nam có thể nhận thanh toán bằng ngoại tệ tiền mặt khi bán hàng hóa và cung cấp dịch vụ cho thương nhân Campuchia, nhưng không áp dụng cho thanh toán hàng hóa nhập khẩu và dịch vụ từ Campuchia.
- Thanh toán bằng tiền mặt VND và KHR: Thương nhân Việt Nam xuất khẩu sang Campuchia có thể nhận thanh toán bằng VND hoặc KHR tiền mặt trên lãnh thổ hai nước. Tương tự, thương nhân Việt Nam nhập khẩu từ Campuchia có thể thanh toán bằng VND hoặc KHR tiền mặt trên lãnh thổ hai nước.
- Thanh toán theo phương thức hàng đổi hàng: Các thương nhân có thể thỏa thuận trao đổi hàng hóa thay vì sử dụng tiền mặt.
Quy định về thanh toán biên mậu Việt Nam và Campuchia
Đối tượng tham gia thương mại biên mậu
Thương mại biên mậu không phải là sân chơi dành riêng cho một nhóm doanh nghiệp nhất định, mà mở rộng cho nhiều đối tượng khác nhau, miễn là họ đáp ứng đầy đủ các điều kiện pháp lý theo quy định của Nhà nước. Cụ thể, các đối tượng có thể tham gia hoạt động thương mại biên mậu với các quốc gia có chung đường biên giới với Việt Nam bao gồm:
- Doanh nghiệp, hộ kinh doanh cá thể, hợp tác xã và cá nhân có đăng ký kinh doanh hợp pháp theo quy định của pháp luật Việt Nam. Đây là lực lượng tham gia chủ yếu vào các hoạt động trao đổi hàng hóa tại khu vực biên giới.
- Thương nhân có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), hoạt động tại Việt Nam và có nhu cầu khai thác tiềm năng từ thị trường biên giới cũng được phép tham gia.
- Công ty hoặc chi nhánh của công ty nước ngoài đặt trụ sở tại Việt Nam, nếu đáp ứng các điều kiện cần thiết, cũng có thể thực hiện các hoạt động thương mại biên mậu.
Tuy nhiên, tất cả các đối tượng tham gia còn phải tuân thủ các cam kết và quy định được quy định trong các điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên, nhằm đảm bảo tính hợp pháp, minh bạch và bền vững trong hoạt động thương mại qua biên giới.
>> Xem thêm: TMCP là ngân hàng gì? Danh sách các Ngân hàng Thương mại Cổ phần
Những đối tượng tham gia thương mại biên mậu
Câu hỏi thường gặp
Thanh toán biên mậu tiếng Anh là gì?
Thanh toán biên mậu tiếng Anh là border trade payment hoặc cross-border trade settlement.
Du lịch biên mậu là gì?
Du lịch biên mậu là hình thức du lịch diễn ra tại các khu vực biên giới giữa hai quốc gia, kết hợp tham quan, mua sắm và trao đổi hàng hóa. Hoạt động này thúc đẩy giao lưu kinh tế, văn hóa, tăng thu nhập cho cư dân biên giới và phát triển quan hệ hữu nghị giữa các nước láng giềng.
Hối phiếu biên mậu là gì?
Hối phiếu biên mậu là một loại chứng từ đòi tiền được sử dụng trong các giao dịch thương mại qua biên giới giữa các doanh nghiệp của hai quốc gia láng giềng. Hối phiếu biên mậu thường dựa trên các hiệp định thương mại mà chính phủ của hai nước đã ký kết, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc thanh toán và giao dịch hàng hóa.
Kinh tế biên mậu là gì?
Kinh tế biên mậu là hoạt động thương mại diễn ra giữa các quốc gia có chung đường biên giới, bao gồm việc mua bán hàng hóa qua biên giới.
Biên mậu khác gì so với xuất nhập khẩu chính ngạch?
Biên mậu và xuất nhập khẩu chính ngạch là hai hình thức thương mại khác nhau:
- Biên mậu là hoạt động thương mại chủ yếu diễn ra giữa các quốc gia láng giềng với quy mô nhỏ và thủ tục đơn giản.
- Xuất nhập khẩu chính ngạch là hoạt động thương mại quốc tế với quy trình pháp lý đầy đủ, thường liên quan đến hàng hóa có giá trị lớn và yêu cầu nhiều chứng từ.
Tiểu ngạch và biên mậu có phải là một không?
Không, tiểu ngạch là một hình thức của biên mậu.
Ai có thể tham gia hoạt động biên mậu?
Hoạt động biên mậu có thể bao gồm nhiều đối tượng khác nhau:
- Thương nhân, doanh nghiệp: Các tổ chức, cá nhân có đăng ký kinh doanh hợp pháp tại Việt Nam hoặc quốc gia láng giềng.
- Cư dân biên giới: Người Việt Nam có hộ khẩu thường trú hoặc được phép cư trú tại khu vực biên giới.
- Hộ kinh doanh, hợp tác xã: Các đơn vị kinh doanh được đăng ký và hoạt động hợp pháp.
- Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài: Các công ty hoặc chi nhánh công ty nước ngoài đóng tại Việt Nam cũng có thể tham gia.
>> Xem thêm: Vốn FDI là gì? Đặc điểm, ảnh hưởng của nguồn vốn FDI đến đầu tư
Rủi ro thường gặp trong buôn bán biên mậu là gì?
Rủi ro thường gặp trong buôn bán biên mậu:
- Rủi ro pháp lý: Hàng lậu có thể bị tịch thu.
- Rủi ro chất lượng: Hàng giả hoặc kém chất lượng.
- Rủi ro vận chuyển: Hàng hóa bị hư hỏng hoặc mất mát.
- Rủi ro tài chính:
- Biến động tỷ giá (CNY/VND).
- Thanh toán không an toàn.
- Rủi ro chính trị-xã hội: Thay đổi chính sách và lây lan dịch bệnh.
- Khó khăn trong giao thương: Sự không ổn định và thay đổi chính sách từ đối tác.
Tóm lại, biên mậu không chỉ là hình thức giao thương truyền thống giữa các vùng biên giới mà còn là kênh kết nối quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế khu vực và quốc gia. Hy vọng bài viết của Tikop bạn có thể hiểu biên mậu là gì, quy định pháp lý, các lợi ích kinh tế, cách thức thanh toán trong thương mại biên giới. Theo dõi ngay Kiến thức tài chính để không bỏ lỡ nhiều thông tin bổ ích bạn nhé!
Tải ứng dụng
