Hotline (8h-18h | T2-T6): 1900 88 68 57
Email (8h-21h): hotro@tikop.vn

Giá trị thặng dư là gì? Công thức tính giá trị thặng dư chi tiết

Đóng góp bởi:

Quỳnh Nguyễn Như

Cập nhật:

22/10/2024

Giá trị thặng dư là một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực kinh tế và chính trị. Nó được sử dụng để chỉ khoản lợi nhuận hoặc giá trị sản phẩm còn lại sau khi đã trừ đi các chi phí sản xuất. Trong bài viết này, Tikop sẽ cùng bạn tìm hiểu về giá trị thặng dư là gì? Công thức tính giá trị thặng dư chi tiết.

Giá trị thặng dư là gì?

Khái niệm giá trị thặng dư

Giá trị thặng dư được định nghĩa là khoản lợi nhuận hoặc giá trị sản phẩm còn lại sau khi đã trừ đi các chi phí sản xuất. Đây là khoản thu nhập mà nhà tư bản thu được từ lao động của công nhân mà không phải bỏ ra bất kỳ chi phí nào. Tức là, giá trị thặng dư là sự khác biệt giữa giá trị sản phẩm cuối cùng và giá trị các yếu tố sản xuất (lao động, vật liệu, máy móc, vốn) đã được sử dụng để sản xuất nó.

Ví dụ giá trị thặng dư

Để hiểu rõ hơn về khái niệm giá trị thặng dư, chúng ta có thể xem xét một ví dụ đơn giản. Giả sử một công ty sản xuất bánh mì, chi phí sản xuất mỗi chiếc bánh là 10.000 đồng, trong đó bao gồm cả chi phí lao động, nguyên liệu và các chi phí khác. Giá bán của mỗi chiếc bánh là 15.000 đồng. Khi đó, giá trị thặng dư của mỗi chiếc bánh là 5.000 đồng (15.000 - 10.000 = 5.000).

Giá trị thặng dư là phần dôi ra vượt quá giá trị của sức lao động

Giá trị thặng dư là phần dôi ra vượt quá giá trị của sức lao động

Bản chất của giá trị thặng dư

Giá trị thặng dư là một khái niệm quan trọng trong lý thuyết Marx về kinh tế chính trị. Theo Marx, giá trị thặng dư là sự khai thác của nhà tư bản đối với giai cấp công nhân. Trong hệ thống kinh tế tư bản, công nhân không chỉ là người sản xuất ra giá trị, mà còn là người bị khai thác giá trị thặng dư của mình. Nhà tư bản sở hữu các phương tiện sản xuất và có quyền kiểm soát quá trình sản xuất, do đó họ có thể chiếm đoạt giá trị thặng dư từ lao động của công nhân.

Nguồn gốc của giá trị thặng dư

Nguồn gốc của giá trị thặng dư là sự khác biệt giữa giá trị lao động và giá trị sản phẩm cuối cùng. Theo Marx, giá trị lao động là tổng số thời gian và năng lượng lao động mà công nhân bỏ ra để sản xuất một sản phẩm. Tuy nhiên, giá trị sản phẩm cuối cùng lại được xác định bởi giá trị lao động trung bình của toàn bộ ngành công nghiệp.

Sự khác biệt giữa giá trị lao động và giá trị sản phẩm cuối là nguồn gốc của giá trị thặng dư

Sự khác biệt giữa giá trị lao động và giá trị sản phẩm cuối là nguồn gốc của giá trị thặng dư

Các phương pháp sản xuất giá trị thặng dư

Giá trị thặng dư tuyệt đối

Giá trị thặng dư tuyệt đối là sự khai thác lao đồng của công nhân bằng cách kéo dài thời gian làm việc. Trong hệ thống kinh tế tư bản, nhà tư bản có quyền kiểm soát thời gian làm việc của công nhân và có thể ép buộc họ làm việc nhiều hơn so với thời gian cần thiết để sản xuất ra giá trị tương đương với lương mà họ nhận được.

Giá trị thặng dư tương đối

Giá trị thặng dư tương đối là sự khai thác lao động của công nhân bằng cách tăng năng suất lao động thông qua sử dụng các công cụ, máy móc và công nghệ hiện đại. Khi năng suất lao động tăng lên, giá trị sản phẩm cũng tăng theo, nhưng lương của công nhân vẫn không được tăng tương ứng. Do đó, sự khác biệt giữa giá trị sản phẩm và lương chính là giá trị thặng dư tương đối.

Giá trị thặng dư siêu ngạch

Giá trị thặng dư siêu ngạch là sự khai thác lao động của công nhân bằng cách tăng giá trị sản phẩm thông qua việc bán hàng với giá cao hơn so với giá trị sản xuất. Trong hệ thống kinh tế tư bản, nhà tư bản có quyền kiểm soát giá cả và có thể tạo ra giá trị thặng dư bằng cách bán sản phẩm với giá cao hơn so với chi phí sản xuất.

Phân tích các phương pháp sản xuất giá trị thặng dư

Phân tích các phương pháp sản xuất giá trị thặng dư

Các yếu tố ảnh hưởng đến giá trị thặng dư

Năng suất người lao động

Năng suất người lao động là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến giá trị thặng dư. Khi năng suất lao động tăng lên, giá trị sản phẩm cũng tăng theo, do đó giá trị thặng dư cũng tăng lên.

Thời gian lao động

Thời gian lao động cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến giá trị thặng dư. Khi nhà tư bản kéo dài thời gian làm việc của công nhân, giá trị thặng dư cũng tăng lên.

Cường độ lao động

Cường độ lao động cũng có ảnh hưởng đến giá trị thặng dư. Nếu công nhân phải làm việc với cường độ cao hơn, họ sẽ mệt mỏi và không thể sản xuất ra nhiều giá trị hơn. Do đó, giá trị thặng dư sẽ giảm đi.

Cơ sở vật chất

Cơ sở vật chất cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến giá trị thặng dư. Nếu công ty có các công cụ, máy móc và công nghệ hiện đại, năng suất lao động sẽ tăng lên và giá trị thặng dư cũng sẽ tăng theo.

Các yếu tố ảnh hưởng đến giá trị thặng dư hiện nay

Các yếu tố ảnh hưởng đến giá trị thặng dư hiện nay

Cách tính giá trị thặng dư

Công thức tính giá trị thặng dư

Để tính toán giá trị thặng dư, chúng ta có thể sử dụng công thức sau:

Giá trị thặng dư = Giá trị sản phẩm - Giá trị các yếu tố sản xuất

Trong đó:

  • Giá trị sản phẩm là giá trị của sản phẩm cuối cùng được bán ra thị trường.
  • Giá trị các yếu tố sản xuất là tổng số tiền đã được sử dụng để sản xuất sản phẩm, bao gồm cả chi phí lao động, nguyên liệu và các chi phí khác.

Bài tập giá trị thặng dư

1. Một công ty sản xuất bánh mì có chi phí sản xuất mỗi chiếc bánh là 8.000 đồng. Giá bán của mỗi chiếc bánh là 12.000 đồng. Hãy tính giá trị thặng dư của mỗi chiếc bánh.

Lời giải:

Giá trị thặng dư = Giá trị sản phẩm - Giá trị các yếu tố sản xuất = 12.000 - 8.000 = 4.000 đồng

2. Một nhà máy sản xuất quần áo có chi phí sản xuất mỗi sản phẩm là 50.000 đồng. Giá bán của mỗi sản phẩm là 80.000 đồng. Hãy tính giá trị thặng dư của mỗi sản phẩm.

Lời giải:

Giá trị thặng dư = Giá trị sản phẩm - Giá trị các yếu tố sản xuất = 80.000 - 50.000 = 30.000 đồng

Bài tập giá trị thặng dư dễ hiểu

Bài tập giá trị thặng dư dễ hiểu

Vai trò của người lao động với giá trị thặng dư

Trong hệ thống kinh tế tư bản, người lao động có vai trò quan trọng trong việc tạo ra giá trị thặng dư. Họ là người sản xuất ra giá trị và cũng là người bị khai thác giá trị thặng dư của mình. Nếu không có sự nỗ lực và năng suất lao động của công nhân, giá trị thặng dư sẽ không tồn tại.

Nhà tư bản cũng có thể tăng giá trị thặng dư bằng cách kéo dài thời gian lao động hoặc nâng cao năng suất lao động của người lao động.

Giá trị thặng dư là biểu hiện của sự bóc lột lao động trong chủ nghĩa tư bản, và là nguyên nhân gây ra các mâu thuẫn xã hội giữa giai cấp tư sản và giai cấp vô sản.

Câu hỏi thường gặp

Giá trị thặng dư ký hiệu là gì?

Giá trị thặng dư được ký hiệu là "S" trong lý thuyết Marx về kinh tế chính trị.

Giá trị thặng dư được tạo ra ở đâu?

Giá trị thặng dư được tạo ra từ sự khác biệt giữa giá trị lao động và giá trị sản phẩm cuối cùng.

Quá trình sản xuất giá trị thặng dư là gì?

Quá trình sản xuất giá trị thặng dư là quá trình nhà tư bản khai thác lao động của công nhân để tạo ra lợi nhuận.

Tỷ suất giá trị thặng dư là gì?

Tỷ suất giá trị thặng dư là tỷ lệ giữa giá trị thặng dư và tổng giá trị các yếu tố sản xuất.

Giá trị thặng dư siêu ngạch là gì?

Giá trị thặng dư siêu ngạch là sự khai thác lao động của công nhân bằng cách tăng giá trị sản phẩm thông qua việc bán hàng với giá cao hơn so với giá trị sản xuất.

Xem thêm về Giá NET

Như vậy, giá trị thặng dư là một khái niệm quan trọng trong lý thuyết Marx về kinh tế chính trị. Nó cho thấy sự khai thác của nhà tư bản đối với giai cấp công nhân và có vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất và phân phối của nền kinh tế tư bản. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm giá trị thặng dư và cách tính toán nó. Đừng quên vào trang Tikop ở mục kiến thức tài chính để biết thêm nhiều thông tin hữu ích nhé!

Tích luỹ linh hoạt cùng Tikop

Chỉ từ 50.000 VNĐ
Giao dịch 24/7
An toàn và minh bạch
Rút trước một phần không mất lợi nhuận

Bài viết có hữu ích không?

Xin lỗi bài viết chưa đáp ứng nhu cầu của bạn. Vấn đề bạn gặp phải là gì?

tikop

Cảm ơn phản hồi của bạn !

tikop
Quy tắc 6 chiếc lọ - Phương pháp giúp bạn quản lý chi tiêu tốt hơn

KIẾN THỨC TÀI CHÍNH

Quy tắc 6 chiếc lọ - Phương pháp giúp bạn quản lý chi tiêu tốt hơn

Bạn có bao giờ gặp phải khó khăn trong việc kiểm soát thu chi của bản thân không? Đôi lúc dù đã cố gắng nhưng bạn vẫn không biết tiền của mình đã được sử dụng cho mục đích gì. Bạn cần tiết kiệm tiền để mua xe, xây nhà hoặc đám cưới nhưng điều này thật sự khó khăn. Nếu bạn đang gặp phải vấn đề như vậy thì hãy tham khảo thử quy tắc 6 lọ tài chính để biết được cách thức quản lý thu chi tốt nhất được doanh nhân T.Harv Eker- tác giả quyển “Bí mật tư duy triệu phú” chia sẻ dưới đây nhé!

tikop_user_icon

Phương Uyên

tikop_calander_icon

24/08/2024

Phương pháp Kakeibo và cách tiết kiệm hiệu quả của người Nhật Bản

KIẾN THỨC TÀI CHÍNH

Phương pháp Kakeibo và cách tiết kiệm hiệu quả của người Nhật Bản

Nước Nhật có nhiều cách tiết kiệm hiệu quả được nhiều nơi trên thế giới quan tâm tìm hiểu. Trong đó, phải kể đến phương pháp Kakeibo – nghệ thuật tiết kiệm tiền của người Nhật đã mang đến sự giàu có nhanh chóng cho những người áp dụng.

tikop_user_icon

Quỳnh Nguyễn Như

tikop_calander_icon

21/04/2024

Xu hướng đầu tư từ tiền lẻ

KIẾN THỨC TÀI CHÍNH

Xu hướng đầu tư từ tiền lẻ

Hiện nay ở nhiều nước trên thế giới đang có một xu hướng là giới trẻ sử dụng ngày càng nhiều các ứng dụng dịch vụ tài chính trên điện thoại thông minh. Bên cạnh dịch vụ thanh toán thì đầu tư với số tiền lẻ hay một khoản để dành nhỏ đang thu hút mạnh những người thích công nghệ, quan tâm đến tài chính trong bối cảnh lãi suất tiền gửi ở mức thấp và nhận thức của giới trẻ về đầu tư ngày càng tăng.

tikop_user_icon

Tikop

tikop_calander_icon

25/02/2024

Lạm phát là gì? Nên làm gì khi gặp tình trạng lạm phát tăng cao?

KIẾN THỨC TÀI CHÍNH

Lạm phát là gì? Nên làm gì khi gặp tình trạng lạm phát tăng cao?

Lạm phát – tưởng chừng là một khái niệm rất vĩ mô và “đao to búa lớn” toàn thấy trên TV, nên đôi khi ta tặc lưỡi bỏ qua. Chuyện đó đã có chính phủ, thế giới lo. Nhưng suy cho cùng chính nhiều cá nhân chúng ta làm nên một quốc gia. Thế nên hãy nhớ rằng: một khi đã là thành viên của xã hội, lạm phát sẽ tác động đến bạn dù bạn có để ý hay không! Đó là lý do bạn cần phải tìm hiểu xem lạm phát là gì và nên làm gì khi gặp tình trạng lạm phát tăng cao

tikop_user_icon

Phương Uyên

tikop_calander_icon

21/04/2024