Hối phiếu là gì? Đặc điểm & Cách lập hối phiếu trong thanh toán

Hối phiếu là gì?

Khái niệm hối phiếu

Hối phiếu là một loại tài sản trái phiếu trong lĩnh vực tài chính. Tài sản này được sử dụng như một công cụ để huy động vốn và tạo ra sự linh hoạt trong giao dịch tài chính. Hối phiếu là một văn bản yêu cầu người phát hành (con nợ) trả cho người hưởng (chủ nợ) một số tiền nhất định vào một thời điểm nhất định hoặc ngay khi nhận được hối phiếu. Hay nói cho dễ hiểu hơn thì hối phiếu là một công cụ vay nợ ngắn hạn và người phát hành phải trả khoản nợ cho người thụ tạo khi đến hạn hoặc ngay khi nhận được yêu cầu trả tiền từ người hưởng.

Hối phiếu có thể được chấp nhận và ký hậu để có khả năng thương lượng và đem bán với giá thấp hơn mệnh giá của nó. Thông thường, hối phiếu có thời hạn tối đa là 6 tháng và được sử dụng trong hoạt động thương mại và nhu cầu vốn luân chuyển của các ngành công nghiệp và nông nghiệp.

Có hai loại hối phiếu chính: hối phiếu nội địa và hối phiếu nước ngoài (hoặc hối phiếu thương mại). Hối phiếu nội địa được phát hành trong nước để tài trợ cho hoạt động kinh doanh trong nước, trong khi hối phiếu nước ngoài được sử dụng trong các giao dịch ngoại thương.

Hối phiếu tiếng Anh là gì?

Hối phiếu trong tiếng Anh được gọi là Bill of exchange hoặc Draft.

Tìm hiểu về hối phiếu trong lĩnh vực tài chính

Quá trình hình thành hối phiếu 

Hình thức nguyên thủy của hối phiếu xuất hiện ở Italia từ thế kỉ XII, là chứng chỉ thanh toán trong thương mại. Từ thế kỉ XIV, hối phiếu đòi nợ và nhận nợ xuất hiện, trở thành công cụ thanh toán phổ biến từ thế kỉ XVI. Để giải quyết tranh chấp và quốc tế hoá hối phiếu, Hội nghị Giơnevơ (1930) và Hiệp ước Liên hợp quốc (1988) được ký kết. Tuy nhiên, ở Việt Nam, hối phiếu chưa phổ biến, với quy định trong Luật thương mại và Pháp lệnh thương phiếu gồm hối phiếu và lệnh phiếu.

>>Xem thêm: Thị giá cổ phiếu là gì? Các yếu tố ảnh hưởng đến thị giá cổ phiếu

Hối phiếu chưa được phổ biến ở thị trường Việt Nam

Các loại hối phiếu phổ biến

Dựa theo thời gian thanh toán

Thanh toán ngay (At Sight Bill)

• Thanh toán ngay khi nhận hối phiếu.
• Chấp nhận thanh toán trong hai ngày làm việc sau khi xuất hối phiếu.

Hối phiếu có kỳ hạn (Usance Bill/Time Bill)

• Thời hạn thanh toán được quy định trước.
• Xuất trình hối phiếu để người bị ký phát chấp nhận.

Dựa theo tính chuyển nhượng

Hối phiếu đích danh (Nominal Bill): Chỉ đích danh người được thụ hưởng trên hối phiếu.

Hối phiếu vô danh (Holder or Bearer Bill):

• Không ghi rõ người thụ hưởng, chỉ nêu "trả cho…" hoặc "trả theo lệnh…".
• Bất cứ ai giữ hối phiếu đều có thể là người thụ hưởng.

Hối phiếu chuyển nhượng theo lệnh (Order Bill):

• Chuyển nhượng bằng cách ký hậu.

• Trên hối phiếu ghi rõ "Pay to the Order of Mr. A" (A là tên của 1 người cụ thể).

Mẫu hối phiếu nhận nợ

Dựa theo chứng từ đi kèm

Hối phiếu trơn (Clean Bill): Hối phiếu không đi kèm chứng từ thương mại.

Hối phiếu kèm chứng từ (Documentary Bill): Hối phiếu đi kèm với chứng từ thương mại.

• D/P – Document against Payment (Hối phiếu đi kèm chứng từ trả tiền ngay): Chứng từ được kèm theo để thanh toán ngay khi nhận hối phiếu.
• D/A – Document against Acceptance (Hối phiếu đi kèm chứng từ có chấp nhận): Chứng từ được kèm theo để người bị ký phát chấp nhận, sau đó thanh toán.

>>Xem thêm: Hướng dẫn chi tiết cách mở tài khoản chứng khoán chi tiết và những lưu ý cho người mới bắt đầu 

Dựa theo người ký phát hành

Hối phiếu thương mại (Trade Bill):

• Sử dụng trong các quan hệ thương mại.
• Người xuất khẩu/người cho vay ký phát để đòi người nhập khẩu trả tiền hoặc để ngân hàng mở L/C.

Hối phiếu ngân hàng (Bank Draft):

• Do ngân hàng ký phát.
• Ngân hàng đại lý được yêu cầu thanh toán một khoản tiền cụ thể cho người được chỉ định trên hối phiếu.

Chức năng của hối phiếu

Chức năng thanh toán

• Hối phiếu là công cụ để người bán đòi tiền từ người mua.
• Người mua sử dụng hối phiếu để chuyển tiền và thanh toán nợ cho người bán.

Chức năng đảm bảo

Hối phiếu là chứng từ có giá trị, có thể được sử dụng trong các giao dịch như mua bán, cầm cố, thế chấp, tăng cường tính bảo đảm.

Chức năng tín dụng 

Hối phiếu được coi như một chứng từ có giá trị, đóng vai trò như một công cụ trong việc cung cấp các khoản tín dụng thương mại hoặc tín dụng từ ngân hàng.

Khách hàng có thể thanh toán nợ bằng hối phiếu

>> Xem thêm: Credit (Tín dụng) là gì? Các hình thức tín dụng phổ biến hiện nay

Đặc điểm của hối phiếu

Tính bắt buộc

Hối phiếu là mệnh lệnh trả tiền vô điều kiện. Người trả tiền phải trả theo đúng nội dung ghi trên hối phiếu, không được trì hoãn hay từ chối với bất kỳ lý do nào, trừ khi hối phiếu vi phạm các đạo luật có liên quan.

Tính trừu tượng

Hối phiếu không ghi rõ nội dung vì sao tài sản này được lập, chỉ thể hiện số tiền phải trả và các thông tin liên quan đến việc trả nợ. Hiệu lực pháp lý của hối phiếu không bị ràng buộc bởi bất kỳ lý do nào xuất hiện sau khi hối phiếu được lập.

Tính lưu thông

Hối phiếu có thể được chuyển nhượng một hoặc nhiều lần trong suốt thời hạn của công cụ này.

Các đối tượng khi giao dịch hối phiếu

Trong một giao dịch hối phiếu, các đối tượng cần có bao gồm:

• Drawer (Người ký phát hối phiếu): Là người ký và phát hối phiếu. Thường là người nhận tiền, có thể là người xuất khẩu, nhà cung ứng dịch vụ, hoặc người bán hàng.

• Drawee (Người bị ký phát): Là người được yêu cầu trả tiền theo hối phiếu.Thường là người nhập khẩu hàng hóa hoặc người có trách nhiệm thanh toán tiền.

• Beneficiary (Người hưởng lợi):Là người nhận số tiền thanh toán từ hối phiếu.

• Acceptor (Người chấp nhận): Khi drawee chấp nhận hối phiếu, acceptor có trách nhiệm thanh toán hối phiếu khi đến hạn.

• Endorser (Người chuyển nhượng): Là người có khả năng chuyển quyền hưởng lợi từ hối phiếu sang cho người khác bằng cách ký tên hoặc trao tay.

• Holder or Bearer (Người cầm phiếu): Là người có quyền nhận hối phiếu khi công cụ này được thanh toán.

>>Xem thêm: FOMO là gì? 9 cách đánh bại bẫy FOMO trong chứng khoán, crypto

Hối phiếu đang được dùng phổ biến

Cách lập hối phiếu hoàn chỉnh, chuẩn

Ghi rõ tiêu đề, số hiệu hối phiếu

Trước hết, tiêu đề của hối phiếu phải ghi rõ "Bill of Exchange" hoặc "Draft" theo quy định pháp luật. Mỗi tờ hối phiếu cần được đánh số để dễ dàng tham chiếu.

Số tiền, loại tiền được xác định trên hối phiếu

Số tiền trên hối phiếu cần được thể hiện bằng số và bằng chữ theo đơn vị tiền tệ, giúp tránh những sự không nhất quán có thể làm mất hiệu lực hối phiếu.

Thông tin của người bị ký phát hối phiếu

Thông tin chi tiết về người bị ký phát hối phiếu, bao gồm tên và địa chỉ, cũng cần được cung cấp đầy đủ.

Kỳ hạn thanh toán trả tiền

Thời hạn thanh toán là một yếu tố quan trọng và hối phiếu có thể được thể hiện bằng cách rõ ràng, có thể là thanh toán ngay hoặc có kỳ hạn.

Tên người thụ hưởng hối phiếu

Tên người thụ hưởng cũng cần được xác định, có thể là người ký phát hối phiếu hoặc một bên khác đã nhận chuyển nhượng.

Địa điểm, thời gian ký hối phiếu

Địa điểm và thời gian ký phát hối phiếu có tầm quan trọng, vì đó là cơ sở để quy chiếu đến các quy định pháp luật.

Thông tin người ký phát hối phiếu

Thông tin về người ký phát, bao gồm tên và địa chỉ, cũng cần được ghi rõ và chữ ký của họ phải được ký bằng tay để có tính pháp lý. Tất cả những chi tiết này cùng nhau tạo nên một mẫu hối phiếu hoàn chỉnh, tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật và đảm bảo tính hiệu lực trong quá trình thanh toán.

Những thông tin cần điền trong tờ hối phiếu

So sánh hối phiếu và kỳ phiếu

Những câu hỏi thường gặp về hối phiếu

Hối phiếu ngân hàng là gì?

Hối phiếu ngân hàng là một loại chi phiếu được rút bởi ngân hàng từ quỹ của chính nó trong một ngân hàng khác. Tài sản này được sử dụng trong các giao dịch tài chính và thương mại quốc tế để đảm bảo thanh toán an toàn và tin cậy.

Hối phiếu ngân hàng được phát hành khi một khách hàng yêu cầu để thanh toán cho việc mua bán trao đổi giữa các cá nhân. Sau khi được xác nhận, ngân hàng sẽ trừ số tiền yêu cầu từ tài khoản của khách hàng và phát hành hối phiếu. Hối phiếu ngân hàng có thể được sử dụng để thanh toán ngay hoặc trong tương lai và có tính phí.

Hối phiếu đòi nợ là gì?

Hối phiếu đòi nợ là một giấy tờ có giá, được tạo ra bởi người gửi, với mục đích yêu cầu người nhận thanh toán một khoản tiền cụ thể. Người gửi có thể đặt điều kiện hoặc chỉ định một thời điểm cụ thể trong tương lai để người nhận thanh toán số tiền này, giúp định rõ nghĩa vụ thanh toán và thời điểm mà số tiền đó sẽ được thanh toán cho người được hưởng.

Mẫu hối phiếu tham khảo

Hối phiếu trơn là gì?

Hối phiếu trơn là loại hối phiếu mà quá trình thanh toán tiền không đòi hỏi sự đi kèm với bất kỳ chứng từ thương mại nào. Loại hối phiếu này thường được sử dụng để thu cước phí vận tải, đòi nợ cũ, hoặc các giao dịch khác mà không cần phải có các tài liệu thương mại kèm theo.

Chấp nhận hối phiếu là gì?

Chấp nhận hối phiếu là quá trình khi người bị ký phát hối phiếu đưa công cụ này đến người trả tiền (thường là người nhập khẩu) để họ chấp nhận thanh toán một số tiền cụ thể vào thời điểm quy định, đặc biệt khi hối phiếu có kỳ hạn. Sự chấp nhận thể hiện đồng thuận và cam kết thanh toán đầy đủ theo điều kiện ghi trên hối phiếu.

Hối phiếu có mấy loại?

Hiện tại có 9 loại hối phiếu khác nhau trên thị trường.

• Hối phiếu trả tiền ngay
• Hối phiếu có kỳ hạn
• Hối phiếu trơn
• Hối phiếu kèm chứng từ
• Hối phiếu đích danh
• Hối phiếu vô danh
• Hối phiếu theo lệnh
• Hối phiếu thương mại
• Hối phiếu ngân hàng

Người ký phát hối phiếu là ai?

Người ký phát hối phiếu (Drawer). Drawer là người xuất khẩu, người tạo ra hối phiếu và đưa ra yêu cầu thanh toán từ người nhập khẩu hay người bị ký phát.

Hối phiếu do ai phát hành?

Theo quy định tại khoản 9 Điều 4 Luật Các công cụ chuyển nhượng 2005, người ký phát hành hối phiếu nhận nợ được xác định là người phát hành. Người tạo ra và ký phát hối phiếu nhận nợ, đồng thời chịu trách nhiệm về nghĩa vụ thanh toán được ghi trên hối phiếu. Người này thường là người xuất khẩu hay người có đòi hỏi thanh toán từ phía người nhập khẩu hoặc bên trả tiền.

Tại sao hối phiếu được sử dụng phổ biến?

Hối phiếu được sử dụng phổ biến trong giao dịch kinh doanh vì một số lý do sau:

• Thuận tiện: Hối phiếu cung cấp sự linh hoạt cho việc thanh toán, giúp người mua có khả năng quản lý tài chính cá nhân một cách hiệu quả hơn bằng cách trả tiền sau một khoảng thời gian đặc định.

• Tín dụng: Sử dụng hối phiếu giúp xây dựng mối quan hệ kinh doanh bền vững bằng cách chứng minh sự tin cậy. Người bán có thể cung cấp hàng hoặc dịch vụ trước khi nhận tiền, tạo động lực cho sự hợp tác.

• Quản lý nợ: Hối phiếu giúp tổ chức xác định và quản lý tốt hơn nghĩa vụ thanh toán, tối ưu hóa quản lý nợ và tài chính tổ chức.

Hối phiếu giúp quản lý tài chính hiệu quả

Đặc điểm linh hoạt và tính minh bạch của hối phiếu làm cho tài sản này trở thành một công cụ không thể thiếu trong ngóc ngách thương mại quốc tế. Hy vọng bài viết  trên đã giúp bạn có cái nhìn tổng quan về Hối phiếu là gì? Đặc điểm & Cách lập hối phiếu trong thanh toán. Theo dõi ngay Kiến thức đầu tư tại Tikop để cập nhật thêm nhiều kiến thức bổ ích.