Tỷ trọng là gì? Cách tính tỷ trọng doanh thu, kinh tế đầy đủ

Tỷ trọng là gì?

1.1. Khái niệm về tỷ trọng

Tỷ trọng hay còn gọi là tỉ khối là tỷ lệ giữa khối lượng riêng của chất này so với khối lượng riêng của chất khác ở điều kiện xác định.

1.2. Khối lượng riêng là gì?

Khối lượng riêng là một đại lượng trong vật lý, được dùng để mô tả độ nặng hay mật độ của một chất. Khối lượng riêng được tính bằng phép chia giữa khối lượng của một chất và thể tích của chất đó.

Công thức tính khối lượng riêng: 

D = m / V

Trong đó:

• D: Khối lượng riêng (kg/m³)

• m: Khối lượng (kg) 

• V: Thể tích (m³)

Khối lượng riêng một số chất phổ biến:

1.3. Tỷ trọng tiếng Anh là gì?

Tỷ trọng trong tiếng anh là Proportion. Thuật ngữ này được sử dụng phổ biến để xác định khối lượng và mật độ của của một chất.

Tỷ trọng là gì?

Tỷ trọng một số chất phổ biến

Tỷ trọng của nước: Tỷ trọng của nước là 1 g/cm³ hoặc 1000 kg/m³ ở điều kiện tiêu chuẩn. Tỷ trọng của nước thường được làm thước đo khi so sánh với các chất khác.

Tỷ trọng của đất: Tỷ số giữa khối lượng các hạt đất được xếp vào nhau so với khối lượng nước cùng thể tích ở nhiệt độ 40 độ C. 

Tỷ trọng xăng dầu: Thể hiện mức độ nặng hoặc nhẹ của xăng dầu so với nước. Tỷ trọng của xăng dầu có thể khác nhau tùy thuộc vào mỗi loại xăng và dầu. 

Phân loại về tỷ trọng hiện nay

Tỷ trọng được phân làm 2 loại:

3.1. Tỷ trọng tương đối

Tỷ trọng tương đối là tỷ lệ giữa khối lượng của một thể tích một chất so với khối lượng của một thể tích của nước cất ở điều kiện 20 độ C. 

3.2. Tỷ trọng biểu kiến

Tỷ trọng biểu kiến là đại lượng được dùng trong các chuyên luận ethanol, ethanol 96% và loãng hơn…Ngoài ra, tỷ trọng biểu kiến cũng là khối lượng cân trong không khí của một đơn vị thể tích chất lỏng.

Công thức tính tỷ trọng biểu kiến:

Tỷ trọng biểu kiến = 997,2 x Tỷ trọng tương đối của chất thử

Trong đó: 

• Tỷ trọng biểu kiến (kg/m3)

• 997,2: Khối lượng cân trong không khí của 1 m3 nước (Kg)

Các loại tỷ trọng

Hướng dẫn cách tính tỷ trọng chi tiết

4.1. Đơn vị của tỷ trọng

Đơn vị của tỷ trọng có thể là kg/m3 hoặc g/cm3. 

4.2. Công thức tính tỷ trọng

Công thức tính tỷ trọng:

RD = p chất / p nước

Trong đó:

• RD: tỷ trọng

• p chất: Khối lượng riêng chất cần đo

• p nước: Khối lượng riêng chất chuẩn

Công thức tính tỷ trọng vật lý

4.3. Cách tính tỷ trọng trong kinh tế

Trong kinh tế, tỷ trọng là cách đo lường tỷ lệ phần trăm của một giá trị cụ thể so với tổng thể trong cùng một thời gian. Tỷ trọng kinh tế là thuật ngữ chung bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau như tỷ trọng doanh thu, tỷ trọng lợi nhuận, tỷ trọng xuất nhập khẩu,...

Công thức tính tỷ trọng (Đơn vị %):

Tỷ trọng = (Giá trị cần tính / Tổng giá trị các thành phần) x 100

Ví dụ: Để tính tỷ trọng giá trị xuất khẩu của gạo so với tổng giá trị xuất khẩu của tất cả các ngành trong cùng một đơn vị thời gian, ta sẽ cần xác định:

• Tổng giá trị xuất khẩu của gạo

• Tổng giá trị xuất khẩu của tất cả các ngành (quần áo, gia dụng, hoa quả,...)

Giả sử giá trị xuất khẩu của gạo trong 6 tháng đầu năm là 2 triệu $, tổng giá xuất khẩu của tất cả ngành trong 6 tháng đầu năm là 20 triệu $. Tỷ trọng xuất khẩu của gạo được tính như sau:

Tỷ trọng = (2 triệu / 20 triệu) x 100 = 10%

Như vậy, tỷ trọng xuất khẩu của gạo trong 6 tháng đầu năm chiếm 10% so với tổng giá trị xuất khẩu toàn ngành.

Cách tính tỷ trọng trong kinh tế

4.4. Cách tính tỷ trọng trong doanh thu

Tỷ trọng doanh thu là tỷ lệ phần trăm doanh thu của của một ngành hoặc một lĩnh vực so với doanh thu toàn ngành hoặc toàn bộ các lĩnh vực mà một tổ chức, doanh nghiệp hoặc cá nhân kinh doanh trong cùng một thời gian.

Công thức tính tỷ trọng trong doanh thu (Đơn vị %):

Tỷ trọng doanh thu = (Doanh thu một lĩnh vực / Doanh thu toàn bộ các lĩnh vực) x 100

Ví dụ: Doanh nghiệp A kinh doanh đa lĩnh vực như bất động sản, giáo dục, dịch vụ và thực phẩm. Doanh thu từ giáo dục trong 6 tháng đầu năm là 1 triệu $, trong khi doanh thu của toàn doanh nghiệp trong 6 tháng đầu năm là 15 triệu $. Tỷ trọng doanh thu từ giáo dục được tính như sau:

Tỷ trọng doanh thu giáo dục = (1 triệu / 15 triệu) x 100 = 6,67%

Như vậy, tỷ trọng doanh thu từ giáo dục trong 6 tháng đầu năm chiếm 6,67% so với toàn bộ doanh thu doanh nghiệp.

Cách tính tỷ trọng trong doanh thu

Hướng dẫn cách đo tỷ trọng

5.1. Dùng phương pháp tỷ trọng kế

Tỷ trọng kế là một dụng cụ để đo lường tỷ trọng (hay còn gọi khối lượng riêng) của một chất lỏng. 

Cách đo tỷ trọng kế:

• Bước 1: Mở nắp của bình chất lỏng cần đo.

• Bước 2: Đưa tỷ trọng kế vào trong bình. Sử dụng nút hút của tỷ trọng kê để lấy một lượng chất lỏng vừa đủ.

• Bước 3: Kết quả nồng độ sẽ được tính tại vị trí bề mặt dung dịch cắt ngang vạch chia trên tỷ trọng kế. 

Hướng dẫn do tỷ trọng bằng tỷ trọng kế

5.2. Dùng bình đo tỷ trọng

Bình đo tỷ trọng là dụng cụ vật lý để đo tỷ trọng, xác định trọng lượng riêng của chất lỏng.

Các bước dùng bình đo tỷ trọng:

• Bước 1: Đầu tiên cân tỉ khối kế trống không, sạch và khô được P

• Bước 2: Cho nước cất vào đầy tỉ khối kế (chú ý không để sót không khí trong tỉ khối kế)

• Bước 3: Cân tỉ khối kế chứa nước P2.

• Bước 4: Đổ nước ra, tráng lại bằng chất lỏng định đo. Cho chất lỏng vào đầy tỉ khối kế (chú ý không để sót không khí trong tỉ khối kế).

• Bước 5: Sau đó cân tỉ khối kế có chứa chất lỏng cần nghiên cứu (P1).

• Bước 6: Tính tỉ khối của chất cần biết sẽ là (P1 – P) chia cho (P2 – P).

Cách sử dụng bình đo tỷ trọng

5.3. Dùng Kit tỷ trọng

Kit tỷ trọng là dụng cụ vật lý, dùng để đo tỷ trọng các chất rắn hoặc xốp. 

Các bước đo tỷ trọng bằng Kit tỷ trọng:

• Bước 1: Cân vật mẫu lên trong môi trường không khí, được trọng lượng M1.

• Bước 2: Cân lại vật mẫu trong môi trường dung môi (nước, etanol,...) bằng lực đẩy Acsimet, được khối lượng M2.

• Bước 3: Tỷ trọng mẫu sẽ được tính bằng độ chênh lệch giữa M1, M2 chia cho thể tích của chất lỏng.

Sử dụng Kit tỷ trọng sẽ cho ra kết quả chính xác, nhanh chóng và tương đối dễ thực hiện. Tuy nhiên, chi phí của phương pháp này khá cao. 

5.4. Dùng máy đo tỷ trọng hiện số

Phương pháp dùng máy đo tỷ trọng hiện số dùng để đo tỷ trọng chất lỏng. 

Các bước sử dụng máy đo tỷ trọng hiện số:

• Bước 1: Đổ chất lỏng vào bình thủy tinh.

• Bước 2: Khối lượng sẽ thay đổi tùy thuộc vào tần số (Khối lượng lớn hơn thì tần số nhỏ hơn). 

• Bước 3: Kết quả tần số sẽ được đo và tính ra tỷ trọng. 

Máy đo tỷ trọng hiện số

Một số câu hỏi thường gặp

6.1. Tỷ trọng trong kinh tế là gì?

Tỷ trọng kinh tế là thuật ngữ chung bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau trong kinh tế như tỷ trọng doanh thu, tỷ trọng xuất nhập khẩu, tỷ trọng lợi nhuận,... Dễ hiểu hơn, đó là tỷ là tỷ lệ phần trăm của một chủ thể nhỏ so với toàn bộ chủ thể.

6.2. Đơn vị tỷ trọng?

Đơn vị của tỷ trọng là kg/m3 hoặc có thể quy đổi ra g/cm3.  Lưu ý, đây là đơn vị tỷ trọng được áp dụng trong vật lý và dùng để tính tỉ khối giữa khối lượng riêng của hai chất khác nhau. 

6.3. Vì sao cần tính tỷ trọng?

Vai trò của việc xác định tỷ trọng vô cùng quan trọng trong quá trình sản xuất các vật liệu liên quan đến các chất hóa học. Nó sẽ cho phép xác định thành phần trong một hỗn hợp, từ đó điều chỉnh và tạo ra những vật liệu hoặc thực phẩm có tính ứng dụng cao nhất và không gây hại tới con người. 

Trên đây là một số kiến thức cơ bản về tỷ trọng là gì và cách tính tỷ trọng trong cả lĩnh vực nghiên cứu vật lý cũng như kinh tế. Theo dõi ngay Tikop để cập nhật các kiến thức tài chính mới nhất nhé!