DePIN là gì? TOP các dự án DePIN nổi bật nhất trong năm 2025

DePIN là gì? 

Khái niệm

DePIN, viết tắt của Decentralized Physical Infrastructure Networks, là các mạng lưới cơ sở hạ tầng vật lý phi tập trung. Các mạng lưới này sử dụng công nghệ blockchain, token và cơ chế khuyến khích để cho phép các cá nhân hoặc tổ chức đóng góp tài nguyên vật lý như bộ nhớ, băng thông, năng lượng, dữ liệu,... Các nguồn tài nguyên này được chia sẻ và sử dụng bởi toàn bộ mạng lưới một cách phi tập trung, không cần sự quản lý tập trung của một bên nào.

>> Xem thêm: Mainnet là gì? Testnet là gì? Đặc điểm, vai trò trong dự án blockchain

Khái niệm DePIN

Lịch sử hình thành của DePIN

• Tháng 11/2021: IoTeX, một dự án blockchain phục vụ Internet of Things, đưa ra ý tưởng về tài nguyên của các thiết bị thông minh và trí tuệ nhân tạo có thể được tài chính hóa, kết hợp công nghệ blockchain, gọi là MachineFi.
• Năm 2022: Xuất hiện nhiều ý tưởng về việc xây dựng mạng lưới cơ sở hạ tầng vật lý phi tập trung:
• Tháng 4/2022: Cơ chế đồng thuận Proof of Physical Work (PoPW) ra đời, khuyến khích xây dựng các mạng lưới phần cứng (mạng không dây, di động, môi trường, máy tính, lưu trữ).
• Tháng 7/2022: TIPIN (Token Incentivized Physical Infrastructure Networks) ra đời, khuyến khích người dùng đóng góp vào việc triển khai và vận hành cơ sở hạ tầng vật lý thông qua token.
• Tháng 9/2022: EdgeFi xuất hiện, tập trung vào việc triển khai tài nguyên phần cứng gần với người dùng cuối tại các khu vực biên của mạng lưới, ưu tiên điện toán biên (thiết bị IoT).
• Tháng 11/2022: Messari quyết định đặt tên chung cho khái niệm cơ sở hạ tầng vật lý web3. Sau một cuộc thăm dò trên Twitter, "DePIN" đã giành chiến thắng với 31,6% số phiếu bầu.

>> Xem thêm: BRC-20 là gì? 6 điều nhà đầu tư cần biết về token BRC-20 hiện nay

Cơ chế hoạt động của DePIN

DePIN, dựa trên nền tảng Internet of Things (IoT), sử dụng công nghệ blockchain và tiền mã hóa để cho phép cộng đồng toàn cầu cùng xây dựng, duy trì và vận hành các mạng lưới cơ sở hạ tầng vật lý mà không cần sự can thiệp của bên thứ ba. Để hoạt động hiệu quả, DePIN cần 4 thành phần chính:

• Cơ sở hạ tầng vật lý (Physical Infrastructure): Đây là yếu tố then chốt của DePIN, có thể bao gồm mạng di động, điểm phát sóng WiFi, bộ định tuyến (router) cho mạng không dây, hoặc máy chủ (server) cho dịch vụ điện toán đám mây.
• Cơ sở hạ tầng điện toán ngoài chuỗi (Off-chain Computing Infrastructure): Phần mềm trung gian này đóng vai trò kết nối giữa thế giới vật lý và blockchain. Các hoạt động thực tế của người dùng sẽ được ghi nhận, và phần phí họ trả sẽ được phân phối cho những người cung cấp phần cứng. Dữ liệu này còn có thể được tổng hợp để phục vụ các ứng dụng khác trên blockchain.
• Cơ chế khuyến khích bằng Token (Token Incentives): Những người tham gia xây dựng DePIN sẽ được khuyến khích đóng góp bằng cách nhận thưởng là token. Điều này tạo động lực để họ phát triển mạng lưới ngay cả khi dự án chưa tạo ra doanh thu bền vững từ người dùng.
• Người dùng cuối (End-Users): Sau khi mạng lưới hoàn thiện, người dùng cuối có thể trả tiền để sử dụng các dịch vụ mà DePIN cung cấp trong thế giới thực.

Ưu điểm và nhược điểm của DePIN

Ưu điểm

• Tính phi tập trung: DePIN loại bỏ sự kiểm soát của các tổ chức tập trung, mang lại sự minh bạch và công bằng hơn cho người dùng. Quyền lực được phân bổ cho toàn bộ cộng đồng, giúp giảm thiểu nguy cơ độc quyền và thao túng.
• Tăng cường tính bảo mật và minh bạch: Mọi giao dịch và hoạt động trong mạng lưới DePIN đều được ghi lại trên blockchain, giúp tăng cường tính minh bạch và bảo mật. Người dùng có thể dễ dàng kiểm tra và xác minh các thông tin liên quan.
• Hiệu quả và tiết kiệm chi phí: DePIN tận dụng các nguồn lực dư thừa, giúp giảm chi phí xây dựng và duy trì cơ sở hạ tầng. Việc sử dụng token để khuyến khích người dùng tham gia giúp tối ưu hóa hiệu quả của mạng lưới.
• Tính mở rộng: Các mạng lưới DePIN có khả năng mở rộng linh hoạt theo nhu cầu của người dùng, giúp đáp ứng nhanh chóng các yêu cầu mới. Khả năng mở rộng này là một lợi thế lớn so với các mạng lưới tập trung truyền thống.

>> Xem thêm: Hợp đồng tương lai là gì? Ví dụ về hợp đồng tương lai đầy đủ

Nhược điểm

• Khó khăn trong việc triển khai: Việc triển khai các mạng lưới DePIN gặp nhiều khó khăn về mặt kỹ thuật và pháp lý. Cần có sự phối hợp của nhiều bên và sự đồng thuận của cộng đồng để xây dựng một mạng lưới hoạt động hiệu quả.
• Rủi ro về bảo mật: Mặc dù blockchain có tính bảo mật cao, các mạng lưới DePIN vẫn có thể gặp các rủi ro về tấn công mạng, lỗi smart contract, hoặc các hành vi gian lận.
• Vấn đề về quy định pháp lý: Các quy định pháp lý về DePIN vẫn chưa rõ ràng ở nhiều quốc gia, có thể gây ra những rào cản trong việc phát triển và ứng dụng các mạng lưới này.
• Khó khăn trong việc quản lý: Do tính phi tập trung, việc quản lý mạng lưới DePIN có thể gặp nhiều thách thức. Cần có các cơ chế quản trị hiệu quả để đảm bảo sự phát triển bền vững của mạng lưới.

Tiềm năng phát triển của DePIN

DePIN không chỉ là một xu hướng mới trong thị trường tiền điện tử mà còn là một cuộc cách mạng có tiềm năng thay đổi cách chúng ta xây dựng, quản lý và sử dụng cơ sở hạ tầng vật lý. Tiềm năng phát triển của DePIN là vô cùng lớn và đa dạng, được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố:

• Số lượng dự án lớn: Hơn 650 dự án DePIN đang hoạt động, tập trung vào các lĩnh vực khác nhau như Compute, Wireless, Energy, AI, Services, Sensors.
• Vốn hóa và doanh thu ấn tượng: Tổng vốn hóa thị trường hơn 20 tỷ USD và doanh thu định kỳ năm hơn 15 triệu USD.
• Sự quan tâm từ các VC: Các dự án hàng đầu như Filecoin, Helium, Fetch.ai đã thu hút gần 1 tỷ USD vốn từ nhiều VC khác nhau.
• Giải quyết các vấn đề hiện tại: Các mạng lưới tập trung thường gặp phải các vấn đề như độc quyền, thiếu minh bạch, hiệu quả kém và chi phí cao. DePIN, với tính chất phi tập trung và minh bạch, có thể giải quyết các vấn đề này bằng cách tạo ra một hệ thống cạnh tranh hơn, công bằng hơn và hiệu quả hơn.
• Thúc đẩy đổi mới sáng tạo: DePIN khuyến khích sự tham gia của cộng đồng và các nhà phát triển, từ đó tạo ra một môi trường đổi mới sáng tạo. Các dự án DePIN có thể khai thác các nguồn lực dư thừa, tạo ra các dịch vụ mới và đáp ứng nhu cầu của thị trường một cách linh hoạt hơn.
• Ứng dụng đa dạng: DePIN có thể được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ năng lượng tái tạo, internet, AI, lưu trữ dữ liệu, đến vận tải và viễn thông. Sự đa dạng này giúp DePIN có thể tiếp cận được một thị trường rộng lớn và tạo ra những giá trị thực tế cho người dùng.
• Thu hút dòng vốn thông minh: Các nhà đầu tư đang ngày càng quan tâm đến DePIN vì tiềm năng tăng trưởng và ứng dụng thực tế của nó. Các dự án DePIN có thể thu hút được dòng vốn thông minh từ các nhà đầu tư tổ chức, quỹ đầu tư mạo hiểm và cả các nhà đầu tư cá nhân, tạo động lực cho sự phát triển của cả hệ sinh thái.
• Tạo ra nền tảng cho Web3: DePIN đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng Web3, bằng cách cung cấp cơ sở hạ tầng phi tập trung cho các ứng dụng và dịch vụ trên blockchain. DePIN sẽ giúp các ứng dụng Web3 hoạt động ổn định, bảo mật và hiệu quả hơn, từ đó thúc đẩy sự phát triển của cả hệ sinh thái Web3.

Có thể thấy, DePIN không chỉ là một khái niệm mới mẻ mà còn là sự kết hợp của nhiều dự án quen thuộc như lưu trữ phi tập trung, token hóa tài sản, được "khoác lên mình một tấm áo mới" để tạo ra kỳ vọng tăng trưởng mạnh mẽ trong tương lai.

TOP 10 dự án DePIN nổi bật trong thị trường crypto

Render

Render Network là một mạng lưới kết xuất GPU (Graphics Processing Unit) phi tập trung, cho phép các nghệ sĩ, studio và nhà phát triển tận dụng sức mạnh tính toán nhàn rỗi của GPU từ người dùng trên toàn thế giới để kết xuất đồ họa 3D và hiệu ứng hình ảnh. Render Network tạo ra một thị trường hiệu quả, nơi người dùng có thể cho thuê sức mạnh GPU của họ và kiếm token RNDR.

• Cơ chế hoạt động: Render Network sử dụng công nghệ blockchain để quản lý và phân phối các tác vụ kết xuất, đồng thời đảm bảo thanh toán công bằng cho người cung cấp GPU.
• Ứng dụng: Kết xuất phim hoạt hình, hiệu ứng hình ảnh, trò chơi điện tử, thiết kế sản phẩm và các ứng dụng VR/AR.
• Ưu điểm: Chi phí kết xuất thấp hơn so với các dịch vụ kết xuất tập trung, khả năng mở rộng cao, hỗ trợ nhiều phần mềm kết xuất phổ biến.
• Nhược điểm: Yêu cầu kết nối internet ổn định, hiệu suất có thể bị ảnh hưởng bởi tốc độ và chất lượng GPU của người cung cấp.

>> Xem thêm: Altcoin là gì? TOP 10 đồng Altcoin phổ biến, tiềm năng nhất 2024

TOP 10 dự án DePIN nổi bật trong thị trường crypto - Render

Bittensor (TAO)

Bittensor là một giao thức phi tập trung cho việc phát triển và chia sẻ các mô hình trí tuệ nhân tạo (AI). Bittensor tạo ra một thị trường, nơi các nhà phát triển có thể cạnh tranh để cung cấp các mô hình AI tốt nhất và được thưởng bằng token TAO.

• Cơ chế hoạt động: Bittensor sử dụng một mạng lưới các "subnet" (mạng con) để cho phép các mô hình AI khác nhau cạnh tranh và hợp tác với nhau.
• Ứng dụng: Xử lý ngôn ngữ tự nhiên, nhận dạng hình ảnh, dự đoán thị trường, phát triển thuốc, và nhiều ứng dụng AI khác.
• Ưu điểm: Dân chủ hóa quyền truy cập vào AI, khuyến khích sự đổi mới và cạnh tranh, tạo ra các mô hình AI mạnh mẽ và đa dạng.
• Nhược điểm: Độ phức tạp kỹ thuật cao, cần có sự tham gia của nhiều nhà phát triển AI để duy trì tính cạnh tranh.

>> Xem thêm: ICO là gì? Những điều cần biết khi đầu tư ICO trong năm 2024

TOP 10 dự án DePIN nổi bật trong thị trường crypto - Bittensor (TAO)

Filecoin (FIL)

Filecoin là một giao thức và mạng lưới lưu trữ phi tập trung, được xây dựng trên blockchain, nhằm tạo ra một giải pháp thay thế hiệu quả và minh bạch cho các hệ thống lưu trữ tập trung truyền thống. Filecoin sử dụng các ưu đãi kinh tế thông qua token FIL để khuyến khích người dùng trên toàn cầu cung cấp không gian lưu trữ trống trên ổ cứng của họ, tạo thành một mạng lưới lưu trữ khổng lồ với khả năng mở rộng cao.

• Cơ chế hoạt động: Filecoin sử dụng hai cơ chế đồng thuận chính: Proof-of-Replication (PoRep) và Proof-of-Spacetime (PoSt). PoRep chứng minh rằng người lưu trữ đã lưu trữ một bản sao duy nhất của dữ liệu, trong khi PoSt chứng minh rằng họ tiếp tục lưu trữ dữ liệu đó theo thời gian.
• Ứng dụng: Filecoin có thể được sử dụng để lưu trữ nhiều loại dữ liệu, từ các tệp cá nhân đến dữ liệu doanh nghiệp lớn, và là một lựa chọn hấp dẫn cho các ứng dụng web3 cần lưu trữ phi tập trung.
• Ưu điểm: Chi phí lưu trữ cạnh tranh, khả năng chống kiểm duyệt, tăng cường bảo mật và quyền riêng tư.
• Nhược điểm: Độ phức tạp kỹ thuật cao, biến động giá của token FIL có thể ảnh hưởng đến chi phí lưu trữ.

>> Xem thêm: TON Coin là gì? Đặc điểm, tiềm năng phát triển của Ton Coin hiện nay

TOP 10 dự án DePIN nổi bật trong thị trường crypto - Filecoin (FIL)

Theta Network

Theta Network là một mạng lưới phân phối video (CDN) phi tập trung, sử dụng công nghệ blockchain để cải thiện chất lượng, giảm chi phí và tăng tính minh bạch cho việc truyền phát video trực tuyến. Theta cho phép người dùng chia sẻ băng thông dư thừa của họ để hỗ trợ việc truyền phát video và kiếm token THETA.

• Cơ chế hoạt động: Theta sử dụng một mạng lưới các node biên (edge nodes) để lưu trữ và phân phối nội dung video, giảm tải cho các máy chủ trung tâm và cải thiện trải nghiệm người dùng.
• Ứng dụng: Phát trực tiếp trò chơi điện tử, sự kiện thể thao, hội nghị, phim ảnh và các nội dung video khác.
• Ưu điểm: Giảm chi phí truyền phát, tăng tốc độ tải video, cải thiện chất lượng video, khả năng chống kiểm duyệt.
• Nhược điểm: Sự phụ thuộc vào sự tham gia của người dùng trong việc chia sẻ băng thông, cần có đủ số lượng node biên để đảm bảo hiệu suất.

>> Xem thêm: Stablecoin là gì? Vai trò và cách hoạt động của Stablecoin hiện nay

TOP 10 dự án DePIN nổi bật trong thị trường crypto - Theta Network

The Graph

The Graph là một giao thức lập chỉ mục và truy vấn dữ liệu phi tập trung cho các mạng lưới blockchain. Nó cho phép các nhà phát triển xây dựng các ứng dụng phi tập trung (dApps) nhanh chóng và hiệu quả bằng cách cung cấp một cách dễ dàng để truy cập dữ liệu blockchain mà không cần phải tự lập chỉ mục toàn bộ blockchain.

• Cơ chế hoạt động: The Graph hoạt động bằng cách cho phép các "indexers" (người lập chỉ mục) lập chỉ mục dữ liệu từ các blockchain khác nhau và cung cấp dữ liệu đó thông qua các API gọi là "subgraphs". Các nhà phát triển có thể tạo các subgraph để lập chỉ mục các loại dữ liệu cụ thể mà họ quan tâm, và sau đó truy vấn dữ liệu đó bằng GraphQL. Người lập chỉ mục được thưởng bằng token GRT cho công việc của họ.
• Ứng dụng: DApps DeFi, ứng dụng NFT, các công cụ phân tích blockchain, và bất kỳ ứng dụng nào cần truy cập dữ liệu blockchain.
• Ưu điểm: Dễ dàng truy cập dữ liệu blockchain, giảm thời gian và chi phí phát triển DApps, tăng khả năng mở rộng của DApps.
• Nhược điểm: Phụ thuộc vào các indexer, có thể gặp vấn đề về độ chính xác của dữ liệu nếu các indexer cung cấp thông tin sai lệch, cần GRT để sử dụng mạng lưới.

TOP 10 dự án DePIN nổi bật trong thị trường crypto - The Graph

JasmyCoin

JasmyCoin là một nền tảng phi tập trung, tập trung vào việc trao quyền cho các cá nhân kiểm soát dữ liệu cá nhân của họ trong hệ sinh thái Internet of Things (IoT). Dự án hướng đến việc tạo ra một môi trường, nơi dữ liệu được bảo mật, minh bạch và có thể được khai thác một cách có lợi cho cả người dùng và các doanh nghiệp.

• Cơ chế hoạt động: JasmyCoin xây dựng một cơ sở hạ tầng, trong đó dữ liệu được lưu trữ một cách an toàn trên các thiết bị IoT và blockchain. Người dùng có quyền kiểm soát việc chia sẻ dữ liệu của mình và có thể nhận được phần thưởng bằng token JASMY khi cung cấp dữ liệu cho các doanh nghiệp. Các doanh nghiệp có thể sử dụng dữ liệu này để cải thiện sản phẩm, dịch vụ và đưa ra các quyết định kinh doanh sáng suốt hơn.
• Ứng dụng: Quản lý dữ liệu cá nhân, các ứng dụng IoT, các chương trình khách hàng thân thiết, các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và các giải pháp thành phố thông minh.
• Ưu điểm: Trao quyền kiểm soát dữ liệu cho người dùng, tăng cường bảo mật và quyền riêng tư, tạo ra các cơ hội mới để kiếm tiền từ dữ liệu.
• Nhược điểm: Cần có sự tham gia của nhiều người dùng và doanh nghiệp để tạo ra một hệ sinh thái dữ liệu phong phú, thách thức trong việc đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ dữ liệu.

TOP 10 dự án DePIN nổi bật trong thị trường crypto - JasmyCoin

IOTA

IOTA là một sổ cái phân tán (distributed ledger) được thiết kế đặc biệt cho Internet of Things (IoT). Không giống như blockchain truyền thống, IOTA sử dụng một cấu trúc dữ liệu gọi là "Tangle", cho phép các giao dịch được xác nhận nhanh chóng và không tốn phí. IOTA hướng đến việc tạo ra một hệ sinh thái, nơi các thiết bị IoT có thể giao tiếp và giao dịch với nhau một cách an toàn và hiệu quả.

• Cơ chế hoạt động: IOTA sử dụng Tangle, một biểu đồ có hướng không tuần hoàn (DAG) để xác nhận các giao dịch. Thay vì dựa vào các thợ đào (miners) để xác nhận các giao dịch, người dùng IOTA xác nhận hai giao dịch trước đó để xác nhận giao dịch của chính họ. Điều này giúp loại bỏ phí giao dịch và tăng tốc độ giao dịch.
• Ứng dụng: Thanh toán vi mô giữa các thiết bị IoT, quản lý chuỗi cung ứng, các ứng dụng thành phố thông minh, các hệ thống giao thông thông minh.
• Ưu điểm: Giao dịch không tốn phí, tốc độ giao dịch nhanh, khả năng mở rộng cao, phù hợp cho các thiết bị IoT có tài nguyên hạn chế.
• Nhược điểm: Tangle phức tạp về mặt kỹ thuật, đã từng gặp các vấn đề về bảo mật, cần có sự tham gia của nhiều người dùng để duy trì tính bảo mật và ổn định của mạng lưới.

TOP 10 dự án DePIN nổi bật trong thị trường crypto - IOTA

BitTorrent

BitTorrent là một giao thức chia sẻ tệp ngang hàng (P2P) phi tập trung, cho phép người dùng chia sẻ các tệp lớn một cách hiệu quả và không cần dựa vào các máy chủ trung tâm. BitTorrent đã tích hợp token BTT để tạo ra một hệ sinh thái khuyến khích người dùng chia sẻ băng thông và lưu trữ tệp.

• Cơ chế hoạt động: BitTorrent sử dụng một mạng lưới các "torrent" (tệp mô tả) để theo dõi vị trí của các phần của tệp và cho phép người dùng tải xuống từ nhiều nguồn cùng một lúc.
• Ứng dụng: Chia sẻ phim, nhạc, phần mềm, tài liệu và các tệp lớn khác.
• Ưu điểm: Tốc độ tải xuống nhanh, khả năng phục hồi cao, không phụ thuộc vào các máy chủ trung tâm.
• Nhược điểm: Vấn đề bản quyền, nguy cơ tải xuống phần mềm độc hại, cần có nhiều người dùng chia sẻ tệp để đảm bảo tốc độ tải xuống.

TOP 10 dự án DePIN nổi bật trong thị trường crypto - BitTorrent

Arweave

Arweave là một mạng lưới lưu trữ dữ liệu phi tập trung, cho phép người dùng lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn trên blockchain với chi phí một lần. Arweave sử dụng một cơ chế độc đáo gọi là "blockweave" để đảm bảo tính toàn vẹn và khả năng truy cập của dữ liệu theo thời gian.

• Cơ chế hoạt động: Arweave sử dụng token AR để thanh toán cho việc lưu trữ dữ liệu và thưởng cho những người cung cấp không gian lưu trữ.
• Ứng dụng: Lưu trữ vĩnh viễn các trang web, tài liệu quan trọng, lịch sử giao dịch blockchain, và các dữ liệu khác cần được bảo quản lâu dài.
• Ưu điểm: Dữ liệu được lưu trữ vĩnh viễn và không thể thay đổi, khả năng chống kiểm duyệt cao, tăng cường bảo mật và quyền riêng tư.
• Nhược điểm: Chi phí lưu trữ ban đầu có thể cao, tốc độ truy cập dữ liệu có thể chậm hơn so với các hệ thống lưu trữ tập trung.

TOP 10 dự án DePIN nổi bật trong thị trường crypto - Arweave

Livepeer 

Livepeer là một mạng lưới cơ sở hạ tầng video trực tiếp phi tập trung, cung cấp các công cụ và dịch vụ cần thiết để xây dựng các ứng dụng video trực tiếp phi tập trung. Livepeer cho phép người dùng chuyển mã, phân phối và lưu trữ video một cách hiệu quả và tiết kiệm chi phí.

• Cơ chế hoạt động: Livepeer sử dụng một mạng lưới các "orchestrator" (người điều phối) để chuyển mã video và phân phối nội dung đến người xem.
• Ứng dụng: Phát trực tiếp trò chơi điện tử, sự kiện thể thao, hội nghị, và các nội dung video khác.
• Ưu điểm: Chi phí truyền phát video thấp hơn so với các dịch vụ tập trung, khả năng mở rộng cao, bảo mật và quyền riêng tư.
• Nhược điểm: Cần có đủ số lượng orchestrator để đảm bảo hiệu suất, sự phụ thuộc vào chất lượng kết nối internet của các orchestrator.

TOP 10 dự án DePIN nổi bật trong thị trường crypto - Livepeer 

DePIN đang mở ra một kỷ nguyên mới cho cơ sở hạ tầng phi tập trung với tiềm năng ứng dụng rộng lớn và khả năng tạo ra giá trị thực tế. Các dự án DePIN hàng đầu như Render, Filecoin, Bittensor và nhiều dự án khác đang định hình tương lai của không gian crypto. Theo dõi và nghiên cứu kỹ lưỡng xu hướng này sẽ mang lại nhiều cơ hội đầu tư tiềm năng cho bạn. Hãy ghé thăm Tikop.vn để đọc các bài viết mới nhất về Các kênh đầu tư khác nhé!