Phụ cấp lương là gì? Quy định về các khoản phụ cấp lương hiện nay

Phụ cấp lương là gì?

Khái niệm phụ cấp lương

Phụ cấp lương là một cơ cấu trong thu nhập của người lao động, bao gồm các loại: phụ cấp khu vực, phụ cấp thu hút, phụ cấp trách nhiệm, phụ cấp lãnh đạo, phụ cấp chức vụ, phụ cấp độc hại, nguy hiểm, phụ cấp lưu động, phụ cấp đắt đỏ, phụ cấp ưu đãi, phụ cấp làm đêm...

Phụ cấp lương là một phần trong cơ cấu thu nhập của người lao động

Ví dụ về phụ cấp lương

Phụ cập lương có thể là các khoản:

• Phụ cấp chức vụ, chức danh;
• Phụ cấp trách nhiệm;
• Phụ cấp nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm;
• Phụ cấp thâm niên;
• Phụ cấp khu vực;
• Phụ cấp lưu động;
• Phụ cấp thu hút;

Phụ cấp lương tiếng Anh là gì?

Phụ cấp lương tiếng Anh là Allowances.

Bản chất của phụ cấp lương (Chế độ phụ cấp lương)

Phụ cấp lương là khoản tiền bổ sung vào tiền lương cơ bản nhằm bù đắp những yếu tố chưa được tính đến hoặc tính đến chưa đầy đủ khi xác định tiền lương theo công việc hoặc chức danh của người lao động. Chế độ phụ cấp lương của người lao động do người sử dụng lao động và người lao động thoả thuận ghi trong hợp đồng lao động, thoả ước lao động tập thể vâ được cụ thể hóa trong các quy chế nội bộ của đơn vị như quy chế tiền lương, quy chế trả thưởng.

Ngoài việc bảo đảm công bằng, bình đẳng trong việc trả lương, phụ cấp lương còn có tảc dụng động viên, khuyến khích, thu hút người lao động làm việc ở những ngành nghề, địa bàn... khó khăn, góp phần thực hiện có hiệu quả chính sách phân công lao động xã hội trong phạm vi ngành, địa phương và toàn quốc. 

Phụ cấp lương là khoản tiền bổ sung vào lương cơ bản nhằm bù đắp những yếu tố khác

Vai trò của phụ cấp lương

Bù đắp thêm cho người lao động khi làm việc trong điều kiện có yếu tố nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.

Bù đắp cho những người lao động làm công việc có tính chất phức tạp, ví dụ công việc đòi hỏi cần phải có thời gian đào tạo, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cao, công việc có khả năng ảnh hưởng tới các công việc khác, đòi hỏi kinh nghiệm hoặc thâm niên, đòi hỏi có kỹ năng làm việc, giao tiếp và sự phối hợp trong quá trình làm việc.

Bù đắp thêm cho người lao động về các yếu tố điều kiện sinh hoạt như người lao động phải làm việc ở khu vực xa xôi, hẻo lánh, điều kiện khó khăn, khí hậu khắc nghiệt, giá cả sinh hoạt đắt đỏ, khó khăn về nhà ở, công việc phải thường xuyên thay đổi nơi làm việc, nơi ở và các yếu tố khác, các yếu tố làm cho điều kiện lao động của lao động không thuận lợi.

Bù đắp thêm phụ cấp để thu hút, khuyến khích người lao động làm việc ở các vùng kinh tế mới, thị trường mở, các công việc kém hấp dẫn, cung ứng thị trường lao động thấp, để khuyến khích lao động làm việc có năng suất, chất lượng công việc cao hơn, hoặc để đáp ứng tiến độ công việc được giao.

Phụ cấp lương có vài trò bù đắp các yếu tố còn thiếu cho người lao động

Các khoản phụ cấp lương hiện nay

Các khoản phụ cấp lương hiện nay:

• Phụ cấp chức vụ, chức danh
• Phụ cấp trách nhiệm
• Phụ cấp độc hại, nguy hiểm, nặng nhọc
• Phụ cấp thâm niên- Phụ cấp khu vực
• Phụ cấp lao động
• Phụ cấp thu hút
• Các phụ cấp khác có tính chất tương tự.

Các khoản phụ cấp lương hiện nay

Mức phụ cấp lương hiện nay

Căn cứ vào điểm b khoản 5 Điều 3 Thông tư 10/2020/TT-BLĐTBXH có quy định phụ cấp lương theo thỏa thuận của hai bên như sau:

"- Các khoản phụ cấp lương để bù đắp yếu tố về điều kiện lao động, tính chất phức tạp công việc, điều kiện sinh hoạt, mức độ thu hút lao động mà mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động chưa được tính đến hoặc tính chưa đầy đủ;

- Các khoản phụ cấp lương gắn với quá trình làm việc và kết quả thực hiện công việc của người lao động."

Cách tính phụ cấp lương

Công thức tính phụ cấp lương

• Đối với các khoản phụ cấp tính theo mức lương cơ sở: 

Mức phụ cấp thực hiện từ ngày 01/07/2023 = Mức lương cơ sở 1.800.000 đồng/tháng x Hệ số phụ cấp hiện hưởng.

• Đối với các khoản phụ cấp tính theo % mức lương hiện hưởng cộng phụ cấp chức vụ lãnh đạo và phụ cấp thâm niên vượt khung (nếu có): 

Mức phụ cấp thực hiện từ ngày 01/07/2023 = (Mức lương thực hiện từ ngày 01/07/2023 + Mức phụ cấp chức vụ lãnh đạo thực hiện từ ngày 01/7/2023 (nếu có) + Mức phụ cấp thâm niên vượt khung thực hiện từ ngày 01/7/2023 (nếu có))  x Tỷ lệ % phụ cấp được hưởng theo quy định.

• Đối với các khoản phụ cấp quy định bằng mức tiền cụ thể thì giữ nguyên theo quy định hiện hành. 

Ví dụ tính phụ cấp lương

Bà Trần Thị A là điều dưỡng trưởng khoa của bệnh viện Tâm thần TW2, đang hưởng lương ngạch điều dưỡng trung cấp, mã số ngạch 16b.121, bậc 12, hệ số lương 4,06 và hưởng 7% phụ cấp thâm niên vượt khung, hệ số phụ cấp chức vụ lãnh đạo 0,4. Mức phụ cấp ưu đãi theo nghề tháng 09/2011 của bà A như sau:

Tiền phụ cấp ưu đãi theo nghề 1 tháng = 1.800.000 đồng x [4,06+0,4+(4,06 x 7%)] x 7% = 5.997.692 đồng

Quy định về các khoản phụ cấp lương

Mức lương tối thiểu

Là mức lương thấp nhất được trả cho người lao động làm công việc giản đơn nhất trong điều kiện lao động bình thường nhằm bảo đảm mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội. Mức lương tối thiểu được xác lập theo vùng, ấn định theo tháng, giờ.

Mức lương tối thiểu được điều chỉnh dựa trên mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ; tương quan giữa mức lương tối thiểu và mức lương trên thị trường; chỉ số giá tiêu dùng, tốc độ tăng trưởng kinh tế; quan hệ cung, cầu lao động; việc làm và thất nghiệp; năng suất lao động; khả năng chi trả của doanh nghiệp.

Mức lương tối thiểu vùng

Theo Nghị định 38/2022/NĐ-CP (quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động), lương tối thiểu hiện nay như sau:

• Vùng 1 là 4.680.000 đồng/tháng;
• Vùng 2 là 4.160.000 đồng/tháng;
• Vùng 3 là 3.640.000 đồng/tháng;
• Vùng 4 là 3.250.000 đồng/tháng.

Mức lương tối thiểu vùng hiện nay

Chế độ tăng phụ cấp

Chế độ tăng phụ cấp, trợ cấp và các chế độ khuyến khích đối với người lao động được thỏa thuận trong hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể hoặc quy định của người sử dụng lao động.

Câu hỏi thường gặp

Phụ cấp lương có bắt buộc không?

Phụ cấp lương là một trong những nội dung chủ yếu phải có trong hợp đồng lao động được giao kết giữa các bên.

Mặc dù tất cả người lao động đều có quyền nhận các khoản phụ cấp lương, nhưng điều quan trọng cần lưu ý là các khoản phụ cấp này phải tuân theo một số yếu tố, bao gồm công việc của người lao động và các điều khoản của hợp đồng lao động. Để tính toán chính xác các khoản phụ cấp, người sử dụng lao động phải tính đến tất cả các yếu tố này.

Do đó, người sử dụng lao động không bắt buộc phải trả thêm phụ cấp lương cho tất cả người lao động.

Phụ cấp lương có phải đóng bảo hiểm xã hội không?

Chỉ những nhóm phụ cấp lương xác định được cùng mức lương, có tính thường xuyên và ổn định sẽ được tính đóng BHXH. Còn những khoản phụ cấp lương gắn với kết quả làm việc của người lao động và có tính biến động thì sẽ không tính đóng bảo hiểm xã hội.

Các khoản phụ cấp phải đóng BHXH bao gồm:

• Phụ cấp chức vụ, chức danh công việc.
• Phụ cấp trách nhiệm.
• Phụ cấp thâm niên.
• Phụ cấp khu vực.
• Phụ cấp nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.
• Phụ cấp lưu động.
• Phụ cấp thu hút.
• Phụ cấp mang tính chất tương tự.

Những khoản phụ cấp nào phải đóng bảo hiểm xã hội?

Các khoản phụ cấp không phải đóng BHXH như sau:

• Tiền thưởng theo kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh và căn cứ vào mức độ hoàn thành công việc của người lao động, tiền thưởng sáng kiến.
• Tiền hỗ trợ ăn giữa ca, hỗ trợ các khoản như: xăng xe, điện thoại, đi lại, nhà ở, giữ trẻ, nuôi con nhỏ.
• Tiền hỗ trợ khi người lao động có người thân qua đời, người thân kết hôn, hỗ trợ sinh nhật của lao động.
• Trợ cấp cho người lao động có điều kiện hoàn cảnh khó khăn khi không may gặp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.
• Các khoản hỗ trợ khác ghi thành mục riêng trong bản hợp đồng lao động.

Phụ cấp lương có phải đóng thuế thu nhập cá nhân không?

Theo điểm b khoản 2 Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC (sửa đổi tại Thông tư 92/2015/TT-BTC), các khoản phụ cấp, trợ cấp sau đây không tính vào thuế thu nhập cá nhân:

(1) Trợ cấp, phụ cấp ưu đãi hàng tháng và trợ cấp một lần theo quy định của pháp luật về ưu đãi người có công.

(2) Trợ cấp hàng tháng, trợ cấp một lần đối với các đối tượng tham gia kháng chiến, bảo vệ tổ quốc, làm nhiệm vụ quốc tế, thanh niên xung phong đã hoàn thành nhiệm vụ.

(3) Phụ cấp quốc phòng, an ninh; các khoản trợ cấp đối với lực lượng vũ trang.

(4) Phụ cấp độc hại, nguy hiểm đối với những ngành, nghề hoặc công việc ở nơi làm việc có yếu tố độc hại, nguy hiểm.

(5) Phụ cấp thu hút, phụ cấp khu vực.

(6) Trợ cấp khó khăn đột xuất, trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, trợ cấp một lần khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi, mức hưởng chế độ thai sản, mức hưởng dưỡng sức, phục hồi sức khoẻ sau thai sản, trợ cấp do suy giảm khả năng lao động, trợ cấp hưu trí một lần, tiền tuất hàng tháng, trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm, trợ cấp thất nghiệp và các khoản trợ cấp khác theo quy định của Bộ luật Lao động 2019 và Luật Bảo hiểm xã hội 2014.

(7)Trợ cấp đối với các đối tượng được bảo trợ xã hội theo quy định của pháp luật.

(8) Phụ cấp phục vụ đối với lãnh đạo cấp cao.

(9) Trợ cấp một lần đối với cá nhân khi chuyển công tác đến vùng có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn, hỗ trợ một lần đối với cán bộ công chức làm công tác về chủ quyền biển đảo theo quy định của pháp luật.

Trợ cấp chuyển vùng một lần đối với người nước ngoài đến cư trú tại Việt Nam, người Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài, người Việt Nam cư trú dài hạn ở nước ngoài về Việt Nam làm việc

(10) Phụ cấp đối với nhân viên y tế thôn, bản.

(11) Phụ cấp đặc thù ngành nghề.

Trên đây là thông tin về phụ cấp lương và các quy định về các khoản phụ cấp lương hiện nay. Hy vọng bài viết đã cung cấp một số thông tin bổ ích dành cho quý bạn đọc. Hẹn gặp lại qua các bài viết kiến thức tài chính sau của Tikop nhé!