Bảo hiểm xã hội là gì? Chế độ và quyền lợi của BHXH tại Việt Nam

Bảo hiểm xã hội là gì?

Khái niệm bảo hiểm xã hội

Hiện nay, các nội dung quy định liên quan đến các chế độ hay định nghĩa của bảo hiểm xã hội (BHXH) sẽ được quy định tại Luật BHXH ban hành vào năm 2014 và các văn bản hướng dẫn đi kèm. Tại khoản 1 Điều 3 của Luật BHXH 2014, bảo hiểm xã hội sẽ được định nghĩa cụ thể như sau:

“Bảo hiểm xã hội là một sự bảo đảm thay thế hoặc có thể bù đắp một phần thu nhập nào đó của người lao động khi họ bị giảm sút hoặc mất đi nguồn thu nhập ổn định do ốm đau, thai sản, hoặc xảy ra vấn đề về tai nạn lao động, hay bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc có thể là tử vong, dựa trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội.”

Các chế độ về bảo hiểm xã hội sẽ được Nhà nước hay các tổ chức có thẩm quyền đảm bảo thực hiện theo đúng theo các quy định của pháp luật. Hiện nay trên thực tế có 2 hình thức để người dân có thể tiến hành đăng ký tham gia, tùy theo nhóm đối tượng thuộc diện bắt buộc tham gia và đối tượng tham gia tự nguyện.

Bảo hiểm xã hội mang lại nhiều lợi ích

Bảo hiểm xã hội tiếng Anh là gì?

Bảo hiểm xã hội tiếng Anh là Social Insurance.

Vai trò của bảo hiểm xã hội

Bảo hiểm xã hội mang lại đảm bảo cho người được hưởng khi có rủi ro hay sự cố xảy ra, mang đến sự an tâm và duy trì mức sống cho người lao động. Bên cạnh đó, bảo hiểm xã hội còn tạo điều kiện để người lao động cải thiện và nâng cao sức khỏe.

Các loại bảo hiểm xã hội hiện nay

Bảo hiểm xã hội tự nguyện

Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình bảo hiểm xã hội mà người tham gia được quyền lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với bản thân. Người tham gia là những người không thuộc nhóm đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Hình thức này có các chế độ hưu trí, tử tuất, bảo hiểm y tế.

Bảo hiểm xã hội bắt buộc

Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội mà người lao động nhận lương và người sử dụng lao động phải tham gia. Hình thức này có các chế độ hưu trí, tử tuất, ốm đau, thai sản, tai nạn,... 

Có 2 loại bảo hiểm xã hội

Các chế độ và quyền lợi của bảo hiểm xã hội

Các chế độ của bảo hiểm xã hội

Chế độ bảo hiểm xã hội sẽ bao gồm:

• Bảo hiểm xã hội theo hệ bắt buộc: Chi trả khi ốm đau, chi trả bảo hiểm thai sản, chi trả cho các tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, chi trả lương hưu trí, tử tuất.

• Bảo hiểm xã hội theo hệ tự nguyện: Đáp ứng các chế độ hưu trí, tử tuất, bảo hiểm y tế miễn phí trong thời gian hưởng lương hưu.

Quyền lợi khi tham gia bảo hiểm xã hội Việt Nam

Khi tham gia đóng bảo hiểm xã hội đầy đủ, người lao động sẽ được hưởng toàn bộ các quyền lợi như sau:

• Được quyền tham gia và hưởng toàn bộ các chế độ dựa theo Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định.

• Được cấp và có quyền quản lý sổ bảo hiểm xã hội và nhận lại sổ khi không còn tiếp tục làm việc.

• Có thể được nhận lương hưu và các khoản trợ cấp đầy đủ, kịp thời; ủy quyền trong quá trình nhận lương hưu, hoặc nhận các trợ cấp từ bảo hiểm xã hội cho người khác.

• Được hưởng đầy đủ quyền lợi về bảo hiểm y tế trong các trường hợp như sau: đang ở chế độ hưởng lương hưu, đã nghỉ việc nhưng vẫn được hưởng trợ cấp thai sản, trong trường hợp nhận con nuôi, trường hợp bị tai nạn lao động, hoặc bị bệnh nghề nghiệp hay trợ cấp ốm đau.

• Chủ động đi thăm khám để giám định mức độ suy giảm khả năng lao động và để nhận được thanh toán chi phí giám định y khoa trong trường hợp đạt đủ điều kiện để hưởng trợ cấp từ bảo hiểm xã hội.

• Được cung cấp toàn bộ các thông tin về việc đóng bảo hiểm xã hội định kỳ; đồng thời có quyền yêu cầu người sử dụng lao động cung cấp đầy đủ thông tin về việc đóng và quyền được hưởng tất cả các chế độ của bảo hiểm xã hội.

• Được khiếu nại, tố cáo và khởi kiện tổ chức bảo hiểm xã hội dựa theo quy định pháp luật.

Bảo hiểm xã hội chăm sóc sức khỏe cho người lao động

Mức đóng bảo hiểm xã hội theo quy định mới nhất

Mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện

Người lao động khi tham gia đóng bảo hiểm xã hội theo hình thức tự nguyện sẽ được tự chọn việc đóng bảo hiểm dựa theo mức thu nhập làm căn cứ. Mỗi tháng, người lao động sẽ phải hoàn thành việc đóng bảo hiểm theo mức chi phí được tính như sau:

Bắt đầu từ ngày 01/01/2018, người tham gia đóng BHXH theo hình thức tự nguyện sẽ được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng dựa theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hằng tháng như sau:

Mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc

Tất cả toàn bộ những người lao động và những người sử dụng lao động sẽ cùng phải đóng Bảo hiểm xã hội dựa theo các tỷ lệ nhất định được tính toán trên cơ sở tiền lương làm căn cứ đóng Bảo hiểm xã hội của người lao động như sau:

• Đối với người lao động Việt Nam:

• Đối với người lao động nước ngoài:

Trong trường hợp nếu doanh nghiệp đề nghị được đóng vào quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp với mức đóng thấp hơn so với thông thường và được Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội tiến hành chấp thuận thì chỉ cần đóng 0,3%.

Các khoản tiền lương để đóng bảo hiểm xã hội

Bảo hiểm bắt buộc

Tiền lương trong tháng sẽ bao gồm cả khoản để đóng bảo hiểm xã hội của người lao động theo các chế độ tiền lương do Nhà nước ban hành và quy định sẽ bao gồm:

• Tiền lương dựa theo ngạch, theo bậc, theo cấp bậc quân hàm.

• Các khoản tiền được cho là phụ cấp chức vụ, hay các khoản phụ cấp thâm niên vượt khung, hoặc các khoản phụ cấp về thâm niên nghề (nếu có).

Tiền lương hàng tháng dùng để đóng bảo hiểm xã hội của người lao động sẽ được tính theo chế độ tiền lương do tổ chức hoặc người sử dụng lao động đưa ra sẽ bao gồm:

• Mức lương chi trả.

• Phụ cấp lương hiện tại.

• Các khoản chi phí bổ sung khác dựa theo quy định.

Trong đó, mức tiền lương được cho là tối đa để đóng Bảo hiểm xã hội = 20 x Mức lương cơ sở = 29,8 triệu đồng. Tất cả các mức đóng này sẽ đều dựa theo căn cứ của Điều 89 thuộc vào Bộ luật Bảo hiểm xã hội đã được ban hành vào năm 2014.

Tiền lương tháng thường bao gồm khoản đóng bảo hiểm xã hội

Bảo hiểm tự nguyện

Người lao động sẽ được quyền tự chọn mức thu nhập dùng để đóng Bảo hiểm xã hội nhưng sẽ có mức giới hạn mức từ thấp nhất đến cao nhất, cụ thể như sau:

• Mức thu nhập thấp nhất = Mức thu nhập chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn = 700.000 đồng.

• Mức thu nhập cao nhất = 20 x Mức lương cơ sở = 29,8 triệu đồng.

Tất cả đều được dựa vào, cũng như căn cứ theo Điều 87 thuộc Bộ Luật Bảo hiểm xã hội ban hành năm 2014.

Cách tra cứu bảo hiểm xã hội chính xác

Tại Cổng thông tin điện tử

Tiến hành tra cứu bảo hiểm xã hội trên tại cổng thông tin điện tử theo các bước sau:

• Truy cập vào webiste (https://baohiemxahoi.gov.vn/) cổng thông tin điện tử BHXH Việt Nam.
• Chọn chức năng Tra cứu trực tuyến và chọn các tiện ích như Tra cứu mã số BHXH, Tra cứu quá trình đóng BHXH,....
• Nhập đầy đủ các thông tin cần thiết và nhấn Tra cứu.

Trang chủ cổng thông tin điện tử

Tra cứu bằng tin nhắn

Hiện cơ quan bảo hiểm xã hội Việt Nam đã tạm dừng dịch vụ tra cứu qua tin nhắn đến đầu số 8079. Người lao động có thể gọi điện thoại trực tiếp đến số tổng đài 1900 9068 để được hỗ trợ các thông tin về bảo hiểm xã hội. 

Tra cứu qua ứng dụng VssID

Cách tra cứu bảo hiểm xã hội trên app VssID:

• Đăng nhập ứng dụng VssID.
• Tại giao diện Tra cứu nhấn chọn các mục như Tra cứu mã số BHXH, Tra cứu cơ quan bảo hiểm,...
• Nhập thông tin cần thiết và tiến hành tra cứu.

Tra cứu bảo hiểm xã hội qua app VssID

Tra cứu bằng Zalo

Tra cứu mã số bảo hiểm xã hội theo các bước sau:

• Đăng nhập Zalo.
• Search Bảo hiểm xã hội tại phần Tìm kiếm, chọn OA của cơ quan bảo hiểm xã hội nơi bạn đăng ký. 
• Tại mục Dịch vụ, chọn Tiện ích, chọn chức năng Tra cứu bảo hiểm xã hội và điền đầy đủ thông tin để nhận kết quả.

Tại sổ BHXH

Sổ bảo hiểm xã hội là nơi hi nhận đầy đù các thông tin về bảo hiểm xã hội của người lao động. Hiện sổ này được người lao động lưu giữ nên có thể dễ dàng tra cứu.

Bằng thẻ BHYT

Có thể tra cứu mã số bảo hiểm trên thẻ bảo hiểm y tế. 10 chữ số cuối trên mã số thẻ bảo hiềm y tế chính là số bảo hiểm y tế.

Mã số bảo hiểm xã hội trên thẻ bảo hiềm y tế

>> Xem thêm: 5 cách tra cứu quá trình đóng bảo hiểm xã hội chi tiết, mới nhất 2024

Cách tham gia BHXH đơn giản

Đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội đơn giản theo các bước sau:

• Người lao động chuẩn bị tờ khai và các giấy tờ tùy thân để tham gia bảo hiểm xã hội.

• Nộp hồ sơ cho cơ quan bảo hiểm xã hội.

• Cơ quan bảo hiểm xã hội tiếp nhận hồ sơ và giải quyết theo quy định.

• Nhận kết quả.

Thủ tục đăng ký bảo hiểm xã hội khá đơn giản

Một số câu hỏi thường gặp

Sổ bảo hiểm xã hội ai giữ?

Sổ bảo hiểm xã hội hiện nay được người lao động giữ.

Đóng bảo hiểm xã hội bao nhiêu năm thì được hưởng lương hưu?

Đóng bảo hiểm xã hội đủ 20 năm và đủ tuổi nghỉ hưu thì được hưởng lương hưu.

Đóng bảo hiểm xã hội bao lâu thì được hưởng thai sản?

Đóng bảo hiểm xã hội đủ từ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con thì được hưởng thai sản.

Rút tiền bảo hiểm xã hội cần những giấy tờ gì?

 Rút tiền bảo hiểm xã hội cần đơn đề nghị hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần, sổ bảo hiểm xã hội, quyết định nghỉ việc.

Làm bảo hiểm xã hội cần những giấy tờ gì?

Làm bảo hiểm xã hội cần tờ khai và giấy tờ tùy thân của người lao động.

Bảo hiểm xã hội 1 năm 7 tháng được bao nhiêu tiền?

Tùy thuộc vào thu nhập và mức đóng của mỗi người lao động mà số tiền nhận được từ bảo hiểm xã hội cũng khác nhau.

Bảo hiểm xã hội 5 năm được bao nhiêu tiền?

Tùy thuộc vào thu nhập và mức đóng của mỗi người lao động mà số tiền nhận được từ bảo hiểm xã hội cũng khác nhau.

Bảo hiểm xã hội 3 năm được bao nhiêu tiền?

Tùy thuộc vào thu nhập và mức đóng của mỗi người lao động mà số tiền nhận được từ bảo hiểm xã hội cũng khác nhau.

Làm 1 năm được bao nhiêu tiền bảo hiểm xã hội?

Tùy thuộc vào thu nhập và mức đóng của mỗi người lao động mà số tiền nhận được từ bảo hiểm xã hội cũng khác nhau.

Như vậy, trong bài viết trên đây về bảo hiểm xã hội Tikop đã gửi đến các bạn đọc những thông tin tổng quan và chi tiết nhất về bảo hiểm xã hội, cũng như các chế độ của Bảo hiểm xã hội tại Việt Nam. Đừng quên theo dõi Tikop để cập nhật kiến thức Thuế và trợ cấp xã hội bổ ích nhé!