CHÍNH THỨC: Xóa bỏ cơ chế độc quyền sản xuất vàng miếng

Mở rộng phạm vi điều chỉnh

Trích dẫn Nghị định 232/2025/NĐ-CP:

Sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 1 Nghị định 24/2012/NĐ-CP như sau:

“1. Nghị định này quy định về hoạt động kinh doanh vàng, bao gồm: hoạt động sản xuất, gia công vàng trang sức, mỹ nghệ; hoạt động kinh doanh mua, bán vàng trang sức, mỹ nghệ; hoạt động sản xuất vàng miếng; hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng; hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu vàng và các hoạt động kinh doanh vàng khác, bao gồm cả hoạt động kinh doanh vàng trên tài khoản và hoạt động phái sinh về vàng."

Sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 3 Nghị định 24/2024/NĐ-CP như sau:

"2. Vàng miếng là sản phẩm vàng được dập thành miếng, có đóng chữ, số chỉ khối lượng, chất lượng, có ký mã hiệu của doanh nghiệp và ngân hàng thương mại được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (sau đây gọi là Ngân hàng Nhà nước) cho phép sản xuất; vàng miếng do Ngân hàng Nhà nước tổ chức sản xuất trong từng thời kỳ."

Nhận xét: 

So với các nghị định trước đây, phạm vi điều chỉnh đã được mở rộng rõ rệt, không chỉ tập trung vào sản xuất vàng miếng mà còn bao trùm cả hoạt động kinh doanh vàng nói chung. Điều này cho thấy Nhà nước hướng tới quản lý toàn diện và minh bạch hóa thị trường vàng.

Sản xuất vàng miếng, vàng trang sức mỹ nghệ phải được cấp phép

Nghị định 232/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung khoản 6, 8 Điều 4 Nghị định 24/2012/NĐ-CP như sau:

“6. Hoạt động sản xuất vàng miếng; kinh doanh mua, bán vàng miếng; sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ là hoạt động kinh doanh có điều kiện và phải được Ngân hàng Nhà nước cấp Giấy phép sản xuất vàng miếng, Giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng, Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ. Hoạt động mua, bán vàng nguyên liệu của doanh nghiệp, ngân hàng thương mại sản xuất vàng miếng được thực hiện theo quy định tại Nghị định này.”

“8. Hoạt động phái sinh về vàng của các ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thực hiện theo Điều 112 Luật Các tổ chức tín dụng.”

Nhận xét:

Điều chỉnh này khẳng định hoạt động sản xuất, kinh doanh vàng miếng và vàng trang sức mỹ nghệ phải nằm trong khuôn khổ quản lý chặt chẽ. Việc yêu cầu giấy phép từ Ngân hàng Nhà nước vừa ngăn chặn tình trạng sản xuất, kinh doanh tự phát, vừa đảm bảo chất lượng sản phẩm và trách nhiệm pháp lý rõ ràng. Đồng thời, việc đưa hoạt động phái sinh vàng của ngân hàng thương mại vào khuôn khổ Luật Các tổ chức tín dụng giúp thị trường minh bạch và an toàn hơn.

Xóa bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng

Trích dẫn Nghị định 232/2025/NĐ-CP:

Nghị định đã “bãi bỏ khoản 3 Điều 4 của Nghị định 24/2012/NĐ-CP xóa bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng.”

Nhận xét:

Việc bỏ quy định này đánh dấu sự thay đổi lớn so với chính sách trước đây, khi Nhà nước nắm độc quyền sản xuất vàng miếng thông qua Ngân hàng Nhà nước. Quy định mới mở ra cơ hội để các doanh nghiệp đáp ứng đủ điều kiện có thể tham gia sản xuất vàng miếng, qua đó:

• Tăng tính cạnh tranh trên thị trường, hạn chế tình trạng độc quyền.
• Góp phần bình ổn giá vàng, vì nguồn cung không còn phụ thuộc hoàn toàn vào một chủ thể duy nhất.
• Phù hợp với xu hướng hội nhập, minh bạch hóa và thị trường hóa hoạt động sản xuất vàng.

Cơ chế cấp phép thay thế độc quyền

Trích dẫn Nghị định 232/2025/NĐ-CP:

Sửa đổi, bổ sung khoản 6 và khoản 8 Điều 4 Nghị định 24/2012/NĐ-CP:
“Hoạt động sản xuất vàng miếng; kinh doanh mua, bán vàng miếng; sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ là hoạt động kinh doanh có điều kiện và phải được Ngân hàng Nhà nước cấp... Giấy phép sản xuất vàng miếng, Giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng, Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ.”

Nhận xét: 

Hoạt động sản xuất vàng miếng và trang sức mỹ nghệ không được phép tự do mà phải có giấy phép quản lý. Cơ chế cấp phép này nhằm ngăn chặn tình trạng sản xuất tràn lan, đồng thời bảo đảm chất lượng sản phẩm và trách nhiệm pháp lý minh bạch của doanh nghiệp.

Điều kiện để được cấp phép sản xuất vàng miếng

Trích dẫn Nghị định 232/2025/NĐ-CP:

Điều 11a. Điều kiện cấp Giấy phép sản xuất vàng miếng:

1. Doanh nghiệp được Ngân hàng Nhà nước xem xét cấp Giấy phép sản xuất vàng miếng khi đáp ứng đủ các điều kiện sau:

• a) Có Giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng;
• b) Có vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng trở lên;
• c) Không bị xử phạt vi phạm hành chính về hoạt động kinh doanh vàng hoặc bị xử phạt vi phạm hành chính về hoạt động kinh doanh vàng nhưng đã thực hiện xong các biện pháp khắc phục hậu quả theo Quyết định xử phạt vi phạm hành chính, các kiến nghị có thời hạn thực hiện tại Kết luận thanh tra, kiểm tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền (nếu có);
• d) Có quy định nội bộ quy định về sản xuất vàng miếng bao gồm những nội dung cơ bản như quy trình nhập nguyên liệu; quy trình sản xuất vàng miếng; quy trình giám sát sản xuất; quy trình kiểm soát chất lượng sản phẩm.

2. Ngân hàng thương mại được Ngân hàng Nhà nước xem xét cấp Giấy phép sản xuất vàng miếng khi đáp ứng đủ các điều kiện sau:

• a) Có Giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng;
• b) Có vốn điều lệ từ 50.000 tỷ đồng trở lên;
• c) Không bị xử phạt vi phạm hành chính về hoạt động kinh doanh vàng hoặc bị xử phạt vi phạm hành chính về hoạt động kinh doanh vàng nhưng đã thực hiện xong các biện pháp khắc phục hậu quả theo Quyết định xử phạt vi phạm hành chính, các kiến nghị có thời hạn thực hiện tại Kết luận thanh tra, kiểm tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền (nếu có);
• d) Có quy định nội bộ quy định về sản xuất vàng miếng bao gồm những nội dung cơ bản như quy trình nhập nguyên liệu; quy trình sản xuất vàng miếng; quy trình giám sát sản xuất; quy trình kiểm soát chất lượng sản phẩm.

3. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quy định hồ sơ, thủ tục cấp Giấy phép sản xuất vàng miếng."

Nhận xét:

Nghị định đặt ra tiêu chuẩn chặt chẽ cho doanh nghiệp, từ năng lực tài chính vững mạnh, quy trình quản trị nội bộ minh bạch đến cơ cấu tổ chức lành mạnh. Những yêu cầu này đóng vai trò như ‘bộ lọc’, đảm bảo chỉ những đơn vị đủ năng lực và trách nhiệm mới được tham gia, góp phần ổn định thị trường và duy trì chất lượng vàng miếng.

Trách nhiệm của các tổ chức được phép sản xuất, kinh doanh mua, bán vàng miếng

Theo Điều 12 Nghị định 24/2012/NĐ-CP (đã được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 232/2025/NĐ-CP):

"Điều 12. Trách nhiệm của các tổ chức được phép sản xuất, kinh doanh mua, bán vàng miếng

1. Chỉ được phép sản xuất, kinh doanh mua, bán loại vàng miếng quy định tại khoản 2 Điều 3 Nghị định này.

2. Chấp hành các quy định của pháp luật về chế độ kế toán, lập và sử dụng hóa đơn chứng từ.

3. Ngoài các quy định tại khoản 1, 2 và 5 Điều này, doanh nghiệp, ngân hàng thương mại sản xuất vàng miếng có trách nhiệm:

• a) Công bố tiêu chuẩn áp dụng, khối lượng, hàm lượng của sản phẩm theo quy định của pháp luật và chịu trách nhiệm trước pháp luật về tiêu chuẩn khối lượng, hàm lượng sản phẩm đã sản xuất đúng với tiêu chuẩn khối lượng, hàm lượng đã công bố;
• b) Chịu hoàn toàn trách nhiệm về sản phẩm vàng miếng do mình sản xuất, bảo hành sản phẩm vàng miếng cho khách hàng theo quy định pháp luật; lưu trữ đầy đủ, chính xác dữ liệu vàng miếng được sản xuất;
• c) Xây dựng hệ thống thông tin xử lý, lưu trữ dữ liệu vàng miếng được sản xuất có những nội dung cơ bản bao gồm thông tin nguyên liệu đầu vào, thời gian sản xuất, sản phẩm đầu ra; thực hiện kết nối cung cấp thông tin cho Ngân hàng Nhà nước theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.

4. Ngoài các quy định tại khoản 1, 2 và 5 Điều này, doanh nghiệp, tổ chức tín dụng hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng có trách nhiệm:

• a) Niêm yết công khai giá mua, giá bán vàng miếng tại địa điểm giao dịch hoặc trên trang thông tin điện tử và kết nối cung cấp thông tin về mức giá niêm yết cho Ngân hàng Nhà nước;
• b) Không được phép thực hiện kinh doanh vàng miếng thông qua các đại lý ủy nhiệm;
• c) Có biện pháp và trang thiết bị bảo đảm an toàn trong hoạt động kinh doanh;
• d) Xây dựng quy định nội bộ về mua, bán vàng miếng, trong đó quy định rõ quy trình giao dịch mua, bán vàng miếng với khách hàng; công bố công khai thông tin về quyền và nghĩa vụ của khách hàng trên trang thông tin điện tử của tổ chức tín dụng, doanh nghiệp hoặc niêm yết công khai tại trụ sở giao dịch; lưu trữ đầy đủ, chính xác dữ liệu giao dịch mua bán vàng miếng;
• đ) Xây dựng hệ thống thông tin xử lý, lưu trữ dữ liệu giao dịch mua bán vàng miếng có những nội dung cơ bản bao gồm thông tin căn cước đối với cá nhân, mã số thuế doanh nghiệp đối với doanh nghiệp, khối lượng và giá trị giao dịch của bên mua, bán; thực hiện kết nối cung cấp thông tin cho Ngân hàng Nhà nước theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.

5. Tuân thủ các quy định tại Nghị định này và các quy định của pháp luật khác có liên quan.”

Nhận xét:

Quy định mới mở rộng trách nhiệm của cả doanh nghiệp sản xuất lẫn tổ chức tín dụng, doanh nghiệp kinh doanh vàng miếng.

• Với doanh nghiệp, ngân hàng thương mại sản xuất vàng miếng, họ phải công khai tiêu chuẩn sản phẩm, bảo hành vàng miếng cho khách hàng, đồng thời thiết lập hệ thống lưu trữ và kết nối dữ liệu với Ngân hàng Nhà nước. Điều này giúp nâng cao tính minh bạch và bảo đảm chất lượng sản phẩm.
• Với doanh nghiệp, tổ chức tín dụng kinh doanh vàng miếng, trách nhiệm được siết chặt hơn qua việc niêm yết công khai giá, cấm kinh doanh qua đại lý ủy nhiệm, xây dựng quy định nội bộ và hệ thống quản lý dữ liệu khách hàng, giao dịch. Đây là bước tiến lớn trong việc chống đầu cơ, bảo vệ quyền lợi khách hàng và tăng cường kiểm soát thị trường.

Mua, bán vàng 20 triệu trong ngày trở lên phải thanh toán qua tài khoản

Nghị định 232/2025/NĐ-CP bổ sung khoản 10 Điều 4 Nghị định 24/2012/NĐ-CP:

“Việc thanh toán mua, bán vàng có giá trị từ 20 triệu đồng trong ngày trở lên của một khách hàng phải được thực hiện thông qua tài khoản thanh toán của khách hàng và tài khoản thanh toán của doanh nghiệp kinh doanh vàng mở tại ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.”

Đồng thời, bổ sung khoản 5a Điều 6 Nghị định 24/2012/NĐ-CP:

“Khi bán vàng nguyên liệu mua từ doanh nghiệp, ngân hàng thương mại quy định tại Điều 11a Nghị định này phải lập và sử dụng hóa đơn điện tử theo quy định của pháp luật; lưu trữ đầy đủ, chính xác dữ liệu giao dịch bán vàng nguyên liệu; thực hiện kết nối cung cấp thông tin cho Ngân hàng Nhà nước theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.”

Nhận xét:

Quy định này tăng cường tính minh bạch trong giao dịch vàng, đặc biệt đối với các giao dịch giá trị lớn. Việc bắt buộc thanh toán qua tài khoản ngân hàng không chỉ giúp hạn chế rủi ro rửa tiền, giao dịch ngầm, mà còn tạo điều kiện để Nhà nước quản lý, giám sát hiệu quả hơn. Yêu cầu lập hóa đơn điện tử và kết nối dữ liệu với Ngân hàng Nhà nước cũng là bước tiến trong việc số hóa quản lý, giảm thiểu gian lận và nâng cao tính công khai của thị trường vàng.

Ý nghĩa và tác động của Nghị định 232/2025/NĐ-CP

Nghị định 232/2025/NĐ-CP mang lại nhiều thay đổi quan trọng đối với thị trường vàng, thể hiện ở các khía cạnh sau:

• Chấm dứt cơ chế độc quyền: Nghị định mới mở đường cho nhiều thành phần kinh tế, bao gồm cả doanh nghiệp và ngân hàng thương mại, có thể tham gia trực tiếp vào hoạt động sản xuất vàng miếng. Điều này tạo nên sự cạnh tranh lành mạnh, góp phần ổn định và phát triển thị trường.
• Nâng cao tính minh bạch: Các giao dịch vàng, đặc biệt là giao dịch có giá trị lớn, sẽ được kiểm soát và công khai minh bạch hơn. Điều này giúp hạn chế các hành vi đầu cơ, thao túng thị trường.
• Tăng cường vai trò quản lý Nhà nước: Thông qua cơ chế cấp phép sản xuất và hệ thống giám sát dữ liệu giao dịch, Nhà nước vẫn giữ vai trò quản lý vĩ mô, đảm bảo thị trường vận hành đúng định hướng và an toàn.
• Tạo hành lang pháp lý rõ ràng: Các quy định mới cung cấp khung pháp lý minh bạch và chặt chẽ hơn, giúp doanh nghiệp và ngân hàng thương mại yên tâm hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh vàng.

Nghị định 232/2025/NĐ-CP là dấu mốc lịch sử khi chính thức xóa bỏ cơ chế độc quyền sản xuất vàng miếng, góp phần xây dựng một thị trường vàng minh bạch, ổn định và bền vững. Sự thay đổi này sẽ tạo ra nhiều tác động trực tiếp đến chiến lược nắm giữ và đầu tư vàng của mỗi cá nhân. Đừng quên theo dõi chuyên mục Kiến thức đầu tư vàng trên Tikop để cập nhật phân tích chuyên sâu và chiến lược đầu tư phù hợp với bối cảnh mới nhé!