Bảo hiểm thất nghiệp là gì? Cách tính và thủ tục mới nhất 2023

Bảo hiểm thất nghiệp là gì?

Khái niệm bảo hiểm thất nghiệp

Bảo hiểm thất nghiệp là một loại bảo hiểm xã hội được thiết kế để cung cấp hỗ trợ kinh tế cho những người lao động mất việc làm một cách bất ngờ hoặc không tự nguyện. Mục tiêu chính của bảo hiểm thất nghiệp là giúp người lao động vượt qua khó khăn tài chính trong giai đoạn thất nghiệp và tìm kiếm công việc mới.

Bảo hiểm thất nghiệp là một loại bảo hiểm xã hội hỗ trợ kinh tế cho những người lao động mất việc làm

Bảo hiểm thất nghiệp tiếng Anh là gì?

Bảo hiểm thất nghiệp trong tiếng Anh được gọi là Unemployment insurance hoặc Jobless benefits.

Bảo hiểm thất nghiệp ký hiệu là gì?

Ký hiệu thông thường cho Bảo hiểm thất nghiệp trong tiếng Anh là UI, viết tắt của Unemployment Insurance.

Đối tượng đóng bảo hiểm thất nghiệp

Đối tượng đóng bảo hiểm thất nghiệp có thể khác nhau tùy theo quy định của từng quốc gia hoặc hệ thống bảo hiểm thất nghiệp. Tuy nhiên, thông thường, các đối tượng chính đóng bảo hiểm thất nghiệp bao gồm:

• Người lao động: Những người làm việc trong các ngành công nghiệp và có việc làm chính thức thường phải đóng bảo hiểm thất nghiệp. Đóng bảo hiểm thất nghiệp thường được thực hiện thông qua việc trừ một phần tiền lương hàng tháng của người lao động.
• Nhà tuyển dụng: Một số quốc gia yêu cầu các nhà tuyển dụng đóng một phần tiền bảo hiểm thất nghiệp cho các nhân viên của họ. Điều này nhằm đảm bảo rằng các nguồn lực tài chính đủ để hỗ trợ người lao động khi họ mất việc.
• Chính phủ: Trong một số trường hợp, chính phủ có thể đóng vai trò chính trong việc cung cấp bảo hiểm thất nghiệp và đóng góp tài chính vào quỹ bảo hiểm thất nghiệp.

Người lao động là những người thuộc đối tượng phải đóng bảo hiểm thất nghiệp

Ngoài ra, cũng có những trường hợp đặc biệt khi một số nhóm khác như các nhóm người lao động không chính thức hoặc người lao động tự do có thể tham gia bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của từng quốc gia. Tuy nhiên, quyền lợi và điều kiện tham gia bảo hiểm thất nghiệp có thể khác nhau tùy thuộc vào quy định và luật pháp của từng địa phương.

Thời gian tính hưởng Bảo hiểm thất nghiệp

Khoản 2 Điều 50 Luật Việc làm 2013 quy định:

Thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp được tính theo số tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp, cứ đóng đủ 12 tháng đến đủ 36 tháng thì được hưởng 03 tháng trợ cấp thất nghiệp, sau đó, cứ đóng đủ thêm 12 tháng thì được hưởng thêm 01 tháng trợ cấp thất nghiệp nhưng tối đa không quá 12 tháng.

Ví dụ: Bạn làm việc tại một doanh nghiệp mức lương trong 6 tháng cuối cùng là 20 triệu đồng/tháng. Bạn đã đóng bảo hiểm thất nghiệp được 18 tháng trong vòng 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động. Bạn thuộc vùng I với mức lương tối thiểu vùng năm 2023 là 4,68 triệu đồng/tháng. Thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp là 3 tháng (vì thời gian đóng BHTN chưa hưởng của bạn trong khoảng từ 12 - 36 tháng).

Thời gian hưởng BHTN dựa trên số tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp

Điều kiện hưởng bảo hiểm thất nghiệp hiện nay

Điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp

Theo Điều 49 Luật Việc làm 2013, người lao động muốn hưởng trợ cấp phải đáp ứng đủ các điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp sau đây:

Đã chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc.

Trừ trường hợp: Đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật, hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động hàng tháng.

Đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 12 tháng trở lên trong 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động.

Đã nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp tại trung tâm dịch vụ việc làm trong thời hạn 03 tháng, kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động.

Chưa tìm được việc làm sau 15 ngày, kể từ ngày nộp hồ sơ cho trung tâm dịch vụ việc làm.

Trừ các trường hợp: Thực hiện nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an, bị tạm giam, ra nước ngoài định cư, chết,…

Điều kiện được hỗ trợ đào tạo, duy trì việc

Chế độ hỗ trợ đào tạo, duy trì việc làm cho người lao động là chính sách của Nhà nước dành riêng cho người sử dụng lao động. Để được hưởng quyền lợi hỗ trợ đào tạo, duy trì việc, người sử dụng lao động phải đảm bảo có đủ các điều kiện nêu tại Điều 47 Luật Việc làm năm 2013:

- Đóng đủ bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động liên tục từ đủ 12 tháng trở lên tính đến thời điểm đề nghị hỗ trợ.

- Gặp khó khăn do suy giảm kinh tế hoặc vì lý do bất khả kháng buộc phải thay đổi cơ cấu, công nghệ.

- Không đủ kinh phí để tổ chức đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề cho người lao động.

- Đã có phương án đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề và duy trì việc làm được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Điều kiện được hỗ trợ học nghề

Theo Điều 55 Luật Việc làm 2013, người lao động sẽ được hỗ trợ học nghề khi có đủ các điều kiện sau:

- Đã chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc.

Trừ trường hợp: Đơn phương chấm dứt hợp đồng trái luật, hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động hằng tháng.

- Đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 09 tháng trở lên trong thời gian 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc.

- Đã nộp hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp tại trung tâm dịch vụ việc làm trong thời hạn 03 tháng kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc.

- Chưa tìm được việc sau 15 ngày, kể từ ngày nộp hồ sơ tại trung tâm dịch vụ việc làm.

Trừ trường hợp: Thực hiện nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an; bị tạm giam; ra nước ngoài định cư; chết,…

Điều kiện được hỗ trợ giới thiệu việc làm

Ở Việt Nam, để được hỗ trợ giới thiệu việc làm qua chương trình Bảo hiểm thất nghiệp, người lao động cần tuân theo các điều kiện sau:

• Đăng ký và đủ điều kiện hưởng Bảo hiểm thất nghiệp: Người lao động cần đã đăng ký và đủ điều kiện để nhận trợ cấp thất nghiệp từ Bảo hiểm xã hội.
• Mất việc và không tìm được việc làm: Người lao động cần mất việc và không tìm được việc làm trong thời gian nhận trợ cấp thất nghiệp. Việc mất việc không do nguyên nhân của bản thân và không tìm được việc làm có thể được xác định thông qua quy trình kiểm tra và xác minh của cơ quan Bảo hiểm xã hội.
• Hợp tác với cơ quan Bảo hiểm xã hội: Người lao động cần hợp tác với cơ quan Bảo hiểm xã hội trong việc cung cấp thông tin, tài liệu và tuân thủ quy định liên quan đến hỗ trợ giới thiệu việc làm.
• Thực hiện các quy định và yêu cầu: Người lao động cần thực hiện đầy đủ các quy định và yêu cầu của cơ quan Bảo hiểm xã hội và chương trình Bảo hiểm thất nghiệp liên quan đến việc hỗ trợ giới thiệu việc làm.

Tùy theo nhu cầu hỗ trợ mà điệu kiện hưởng BHTN khác nhau

Mức hưởng bảo hiểm thất nghiệp

Căn cứ theo khoản 1 Điều 50 Luật Việc làm 2013 quy định về mức hưởng trợ cấp thất nghiệp, cụ thể như sau:

Mức hưởng trợ cấp thất nghiệp hằng tháng bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 06 tháng liền kề trước khi thất nghiệp nhưng tối đa không quá 05 lần mức lương cơ sở đối với người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định hoặc không quá 05 lần mức lương tối thiểu vùng theo quy định của Bộ luật lao động đối với người lao động đóng bảo hiểm thất nghiệp theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định tại thời điểm chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc

Như vậy, mức trợ cấp thất nghiệp sẽ được tính trên cơ sở mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 06 tháng liên tục trước khi thất nghiệp nhưng không quá 05 lần mức lương cơ sở hoặc 05 lần mức lương tối thiểu mà pháp luật quy định. .

4 cách tra cứu bảo hiểm thất nghiệp

• Tra cứu trực tuyến qua website của Công ty Bảo hiểm xã hội (BHXH): Bạn có thể truy cập vào trang web chính thức của BHXH để tra cứu thông tin về BHTN. Trang web thường cung cấp các công cụ và hướng dẫn để tra cứu số tháng đã đóng bảo hiểm, tình trạng hưởng trợ cấp, và các thông tin liên quan khác. Thông thường, trang web BHXH sẽ cung cấp dịch vụ tra cứu trực tuyến thông qua các hệ thống trực tuyến hoặc cổng thông tin điện tử.
• Liên hệ trực tiếp với Công ty Bảo hiểm xã hội: Bạn có thể liên hệ trực tiếp với văn phòng hoặc trụ sở của Công ty Bảo hiểm xã hội để tra cứu thông tin về BHTN. Nhân viên BHXH sẽ hỗ trợ bạn trong việc tra cứu và cung cấp thông tin cần thiết.
• Sử dụng ứng dụng di động của Bảo hiểm xã hội (VssID): BHXH có thể cung cấp ứng dụng di động cho người dùng để tra cứu thông tin về BHTN. Bạn có thể tải và cài đặt ứng dụng trên điện thoại di động của mình và sử dụng nó để tra cứu thông tin liên quan đến BHTN.
• Tham khảo thông tin từ các nguồn tư vấn và hỗ trợ: Ngoài BHXH, có thể có các tổ chức, cơ quan tư vấn hoặc hỗ trợ khác như trung tâm dịch vụ việc làm, phòng lao động - thương binh và xã hội, hoặc các cơ quan liên quan khác cung cấp thông tin và hỗ trợ về BHTN. Bạn có thể liên hệ và tham khảo thông tin từ những nguồn này để tra cứu và được hỗ trợ về BHTN.

Có 4 cách tra cứu BHTN

Cách tính bảo hiểm thất nghiệp chi tiết nhất

Cách tính thông thường

Trong đó:

• Bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 06 tháng liền kề trước khi thất nghiệp: Đây là số tiền lương trung bình mà người lao động đã nhận trong một khoảng 6 tháng trước khi mất việc.
• 60% là tỷ lệ phần trăm của lương trung bình hàng tháng mà người lao động sẽ nhận được dưới dạng trợ cấp thất nghiệp

Ví dụ: 

Giả sử lương trung bình hàng tháng của người lao động là 5 triệu đồng và tỷ lệ trợ cấp thất nghiệp là 60%. Khi áp dụng công thức, trợ cấp thất nghiệp sẽ là:

BHTN = 5 triệu đồng x 60% = 3 triệu đồng

Cách tính online

Hiện nay có nhiều công cụ tính tiền bảo hiểm thất nghiệp online giúp bạn dễ dàng tính được, tiết kiệm thời gian. Bạn có thể tham khảo một số tiện ích tính bảo hiểm thất nghiệp online trên các trang web sau:

• Trang web Joboko 
• Trang web TopCV 
• Trang web LuatVietnam 
• Trang web 123job 

Tikop sẽ hướng dẫn bạn cách tính bảo hiểm thất nghiệp trên hai trang web phổ biến đó LuatVietnam và TopCV.

Cách tính BHTN online trên TopCV

Bạn nhập các thông tin từ Lao động A tương ứng trên công cụ tính BHTN trực tuyến của TopCV như hình sau:

Các bước tính bảo hiểm trên TopCV

Theo kết quả nhận được từ công cụ tính này thì mức hưởng BHTN hàng tháng của lao động A là 3.000.000 đồng và số tháng hưởng BHTN là 3 tháng.

Kết quả chi tiết

Cách tính BHTN online trên LuatVietNam

Bạn lần lượt thực hiện theo các bước sau: 

Các bước tính BHTN trên trang web LuatVietnam

Kết quả tính như sau:

Kết quả tính BHTN

Thủ tục hưởng bảo hiểm thất nghiệp đơn giản

Chuẩn bị hồ sơ

Người lao động cần chuẩn bị hồ sơ để nộp thủ tục nhận bảo hiểm thất nghiệp như sau:

Bản chính hoặc bản sao có chứng thực hoặc bản sao kèm theo bản chính Một trong các giấy tờ dưới đây để đối chiếu. Số lượng: 01 bản.

• Hợp đồng lao động/hợp đồng làm việc hết hạn hoặc đã hoàn thành công việc theo hợp đồng lao động.
• Quyết định thôi việc.
• Quyết định sa thải.
• Quyết định kỷ luật buộc thôi việc.
• Thông báo/thỏa thuận chấm dứt hợp đồng lao động/hợp đồng làm việc.
• Xác nhận chấm dứt hợp đồng của người sử dụng lao động.
• Xác nhận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc doanh nghiệp hoặc hợp tác xã giải thể, phá sản.
• Quyết định bãi nhiệm, miễn nhiệm, cách chức người quản lý doanh nghiệp, quản lý hợp tác xã.

Lưu ý: Hồ sơ online không yêu cầu nộp sổ BHXH nhưng người lao động phải đảm bảo toàn bộ quá trình đóng bảo hiểm thất nghiệp của mình đã được cơ quan BHXH xác nhận trên hệ thống.

Quy trình nộp hồ sơ

Căn cứ Điều 16 và Điều 18 Nghị định 28/2015/NĐ-CP, được sửa bởi Nghị định 61/2020/NĐ-CP, thủ tục lãnh tiền bảo hiểm thất nghiệp được thực hiện theo các bước sau:

• Bước 1: Nộp hồ sơ bảo hiểm thất nghiệp cho trung tâm dịch vụ việc làm.

Thời hạn nộp: Trong 03 tháng kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc

Cách thức nộp:

- Nộp trực tiếp.

- Nộp hồ sơ online tại Cổng Dịch vụ công quốc gia.

• Bước 2: Chờ trung tâm dịch vụ việc làm giải quyết rồi nhận quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp

Thời hạn giải quyết: Nếu người lao động đủ điều kiện hưởng thì trong 20 ngày làm việc kể từ ngày nộp đủ hồ sơ, Sở Lao động – Thương binh và Xã hội sẽ ra quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp và gửi quyết định này cho người lao động.

• Bước 3: Nhận tiền trợ cấp thất nghiệp tháng đầu tiên.

Thời hạn: 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Thủ tục nhận Bảo hiểm thất nghiệp cần đáp ứng nhiều điều kiện

Những câu hỏi thường gặp về BHTN

Làm bảo hiểm thất nghiệp ở đâu?

Bảo hiểm thất nghiệp ở Việt Nam được quản lý bởi Bảo hiểm xã hội Việt Nam (BHXH). Bạn có thể liên hệ với cơ sở BHXH địa phương hoặc truy cập trang web của BHXH để biết thêm thông tin chi tiết và thủ tục đăng ký.

Nghỉ việc bao lâu thì được hưởng bảo hiểm thất nghiệp?

Để được hưởng BHTN, người lao động phải có thời gian đóng bảo hiểm xã hội ít nhất 12 tháng liên tục hoặc 36 tháng không liên tục trước khi nghỉ việc.

Bảo hiểm thất nghiệp được lấy mấy lần?

Theo quy định hiện tại, mỗi người chỉ được hưởng BHTN một lần trong một thời gian đóng bảo hiểm. Sau khi đã hưởng BHTN, nếu người lao động mất việc làm một lần nữa, họ không được hưởng BHTN tiếp.

Nộp hồ sơ bảo hiểm thất nghiệp online bao lâu nhận được tiền?

Theo đó, trong thời hạn 20 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ, cơ quan bảo hiểm phải trả cho người lao động quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp

Bảo hiểm thất nghiệp tối đa bao nhiêu tháng?

Theo quy định hiện tại, số tháng tối đa mà người lao động có thể hưởng BHTN là 12 tháng.

Bảo hiểm thất nghiệp hưởng bao nhiêu phần trăm?

Theo quy định hiện tại, người lao động được hưởng BHTN với mức trợ cấp là 60% lương cơ bản của tháng trước đó, tính trên cơ sở 30 ngày.

Không lấy bảo hiểm thất nghiệp có mất không?

Nếu người lao động không lấy bảo hiểm thất nghiệp thì số tiền bảo hiểm sẽ không bị mất, vì nếu đã hết thời hạn nộp hồ sơ bảo hiểm thất nghiệp mà người lao động không đến đóng thì thời hạn đóng bảo hiểm thất nghiệp sẽ được tính đến trong trợ cấp thất nghiệp tiếp theo.

Không có hợp đồng lao động có bảo hiểm thất nghiệp không?

Người lao động chỉ có thể tham gia BHTN khi có hợp đồng lao động đầy đủ và đóng đủ tiền bảo hiểm. BHTN được cung cấp dựa trên việc đóng bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của pháp luật lao động. Như vậy, nếu không có hợp đồng lao động, người lao động sẽ không được hưởng bảo hiểm thất nghiệp.

Bảo hiểm thất nghiệp là một trong những chế độ hỗ trợ mà người lao động cần phải hiểu rõ để đảm bảo quyền lợi của mình. Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn đọc một số vấn đề ngắn gọn, trọng tâm về loại bảo hiểm này. Cùng đón đọc những bài viết Thuế & Trợ Cấp Xã Hội của Tikop qua những lần sau nhé!