Bánh xe cuộc đời là gì?
Bánh xe cuộc đời hay còn được biết đến với tên tiếng Anh là “Wheel of life”. Đây là một trong những công cụ dùng để đánh giá và cũng như giúp con người khám phá bản thân về các khía cạnh khác nhau của cuộc sống.
Các chuyên gia tâm lý học hay huấn luyện viên thường sử dụng nó như một phương pháp để đánh giá, hay tìm hiểu bản chất, hoặc tình trạng của mỗi một cá nhân. Từ đó có thêm các thông tin để điều chỉnh phù hợp về mặt tâm lý, cũng như nhanh chóng lấy lại cân bằng trong cuộc sống hàng ngày.
Một bánh xe cuộc đời thường bao gồm từ 6 - 8 phần, quan trọng nhất vẫn là: Sức khỏe, sự nghiệp, tài chính, gia đình, các mối quan hệ, cảm xúc cá nhân, phát triển bản thân, giải trí. Mỗi lát cắt sẽ biểu thị cho một yếu tố, một giá trị để có thể tạo nên hạnh phúc, theo các nhu cầu khác nhau.
Mỗi lát cắt sẽ có thang điểm từ 1 đến 10 dựa theo từng vòng tăng dần từ trong tâm tiến đến ra ngoài. Điểm số sẽ được đánh giá dựa trên mức độ hài lòng tương ứng với từng khía cạnh. Thông qua sự so sánh này, các bạn sẽ có cái nhìn tổng quát hơn về toàn bộ cuộc sống hiện tại của mình.
Bánh xe cuộc đời (Wheel of Life) là một công cụ dùng để đánh giá và khám phá các khía cạnh của cuộc đời
8 khía cạnh bánh xe cuộc đời
Tùy thuộc vào cuộc sống của mỗi người mà có thể sẽ chia thành các phần khác nhau, có người chỉ cần 5 phần, có người 6 phần ... Tuy nhiên trong bài viết này Tikop sẽ nói về bánh xe cuộc đời đầy đủ với 8 phần tương ứng cho 8 khía cạnh cuộc sống khác nhau:
Sức khỏe
“Có sức khoẻ thì chúng ta sẽ có thể hy vọng đến hàng triệu ước mơ, nhưng khi không có sức khỏe, chúng ta sẽ chỉ có một ước mơ, đó là khoẻ mạnh”.
Vậy, vấn đề sức khỏe hiện tại của bạn đang như thế nào? Các bạn có tập thể dục đều đặn và duy trì cho mình chế độ ăn uống hợp lý, có thường xuyên đi khám sức khỏe theo định kỳ? Hay vẫn luôn cố hữu tâm lý chủ quan, để rồi: “Tuổi trẻ thì bán sức khỏe để kiếm tiền, về già rồi lại dùng tiền đi mua sức khỏe?”
Khía cạnh quan trọng nhất trong bánh xe cuộc đời - Sức khoẻ
Học tập và phát triển bản thân
Nền giáo dục chủ yếu ở Việt Nam hiện nay sẽ hướng đến các Kiến thức (Knowledge) dẫn đến học sinh, sinh viên khi ra trường thường mất phương hướng, không có hoài bão và mơ ước (vấn đề về Thái độ - Attitute) và thiếu đi mất kỹ năng làm việc, thích nghi trầm trọng (vấn đề về Kỹ năng - Skill).
Ngoài thời gian học tập ở trường, các bạn cũng nên siêng năng đọc thêm các loại sách, báo, cũng như tham gia thêm các khóa đào tạo, tìm cho mình thêm các người thầy hoặc sếp giỏi và Google.com cũng là một trong những công cụ học tập mà bạn không nên bỏ qua.
Học tập và phát triển bản thân trong bánh xe cuộc đời
Các mối quan hệ
Trong cuộc đời mỗi người, các bạn luôn có cho mình những mối quan hệ như: bạn bè, thầy trò, đồng nghiệp, vợ chồng,...
Hãy biết cách tạo ra, chọn lọc, cũng như giữ gìn và phát triển các mối quan hệ cần thiết cho mình, cố gắng không để phí thời gian cho những mối quan hệ xã giao không có kết quả.
Bạn nên tin rằng, bạn chính là trung bình cộng của 5 người mà bạn thân nhất. Chơi với bầy gà, bạn chắc chắn sẽ trở thành gà, nhưng chơi với đại bàng, các bạn sẽ biết cách để biến thành đại bàng. Do đó, đừng nên gần gũi với những người có quan điểm sống tiêu cực, mà hãy tìm cho mình những người bạn luôn hướng đến sự tích cực, để cùng nhau san sẻ những lựa chọn hay ho trong cuộc sống.
Hãy tìm cho mình những người thầy hoặc người sếp giỏi giang để học trong cuộc đời. Bạn thiếu mất kỹ năng lãnh đạo hãy tìm đến những người giỏi lãnh đạo để học hỏi, bạn thiếu đi kiến thức tài chính thì hãy bắt đầu học tài chính,… Hãy luôn biết cách “Đứng trên vai người khổng lồ”.
Hãy luôn cố gắng lưu giữ và phát triển thêm các mối quan hệ có giá trị như: mối quan hệ đối tác, quan hệ với khách hàng, mối quan hệ với đồng nghiệp,… những người này có thể sẽ giúp đỡ và mang đến các cơ hội cho bạn.
Các mối quan hệ trong bánh xe cuộc đời
Vấn đề tài chính
“Nếu bạn sinh ra trong nghèo khó, đó không phải là lỗi của bạn. Nhưng nếu bạn chết trong nghèo khó, thì đó là lỗi của bạn.” - Một trong những châm ngôn cực kỳ đáng suy ngẫm của Bill Gates.
Hãy lên cho mình một kế hoạch quản lý tài chính thông minh, cũng như tìm hiểu quy tắc 6 chiếc lọ tài chính. Để các bạn có thể kiểm soát tài chính các nhân một cách thông minh.
Vấn đề tài chính trong bánh xe cuộc đời
Sự nghiệp
Sự nghiệp luôn được đo đạc bằng tài chính và danh tiếng. Nếu muốn có được sự thành công trong sự nghiệp, hãy kiếm tiền một cách thật tử tế! Nếu các bạn luôn đi theo đúng trình tự như trên thì con đường sự nghiệp, cũng như thành công chính là hệ quả mà các bạn sẽ nhận được.
Tại sao các bạn không cố gắng làm chủ cuộc đời của mình, chẳng hạn như các bạn có thể trở thành một doanh nhân - những người kiến tạo ra nên thế giới này. Chấp nhận dấn thân, cũng như cố gắng vượt qua mọi rào cản, đau thương để có thể bứt phá mọi giới hạn. Lọt vào số ít của 10% dân số, nhưng nắm giữ được 90% tài sản trên thế giới.
Khía cạnh sự nghiệp trong bánh xe cuộc đời
Giải trí
Tự do để làm theo những gì mình thích như: đi du lịch, đi khám phá về thế giới, đọc sách, ăn uống theo sở thích, chơi thể thao,… một cách thường xuyên. Đừng sống một cuộc sống quá nhạt nhẽo khiến cho tâm hồn trở nên cằn cỗi. Khi được làm những thứ mình thích, thì đó mới thực sự là sống hạnh phúc.
Những người luôn có càng nhiều sở thích thì sẽ luôn đi liền với cuộc sống càng thú vị hơn. Đến khi nó đã bắt đầu trở thành đam mê, nó sẽ khiến các bạn sống vì nó, hành động vì nó một cách thật mạnh mẽ và luôn có sự nhiệt huyết nhất. Sống phải cho đáng sống!
Khía cạnh giải trí trong bánh xe cuộc đời
Chia sẻ
Tạo ra thật nhiều những giá trị có ích cho cộng đồng như: việc làm từ thiện, việc thành lập quỹ học bổng, việc đào tạo nhân tài quốc gia, giúp tạo ra các sản phẩm, mang đến các dịch vụ có ích cho xã hội hay đơn giản là giúp đỡ mọi người.
Sống là để cho đi, để thể hiện được rõ ràng sự yêu thương đối với mọi người, để khiến cho cuộc sống mình trở nên nhẹ nhàng và có ý nghĩa hơn. Khi đem được thật nhiều niềm vui đến cho mọi người, tự bản thân bạn cũng sẽ cảm thấy ấm áp hơn. Đó là một trong những nhu cầu tự thân và tự nhiên của mỗi chúng ta trong cuộc sống chứ chẳng cần động cơ, mục đích gì cả.
Khía cạnh chia sẻ trong bánh xe cuộc đời
Tinh thần/ tâm linh
Đời sống tinh thần hay đời sống vật chất thì sẽ quan trọng hơn? Suy cho cùng, mọi vật chất cũng chỉ có mục đích để thỏa mãn nhu cầu tinh thần của mỗi người. Đời sống tinh thần thường bao gồm: tư duy, tri giác, trí nhớ, ý muốn, trí tưởng tượng và cảm xúc,…
Sống là để yêu thương, đời người có bao nhiêu lâu mà chúng ta phải ghét nhau. Hãy sống thật vị tha, không giận dỗi, không hờn trách, không oán thán.
Khía cạnh tâm linh trong bánh xe cuộc đời
Ý nghĩa của bánh xe cuộc đời
Bánh xe cuộc đời không chỉ là một mô hình trực quan, mà còn là công cụ tư duy mạnh mẽ giúp mỗi người nhìn nhận và đánh giá toàn diện về cuộc sống của chính mình.
- Bánh xe cuộc đời cho phép bạn tự kiểm tra từng khía cạnh quan trọng trong cuộc sống, từ công việc, sức khỏe, tài chính, mối quan hệ đến phát triển bản thân... Khi nhìn vào mô hình này, bạn có thể dễ dàng nhận ra đâu là lĩnh vực mình đang làm tốt và đâu là mặt còn thiếu sót, mất cân bằng hoặc gặp khó khăn.
- Mỗi phần của bánh xe đại diện cho một yếu tố quan trọng trong cuộc sống, và mức độ ưu tiên của từng phần sẽ thay đổi tùy theo từng cá nhân, từng thời điểm. Nhờ vậy, bạn có thể xác định được mục tiêu nào cần tập trung nhất, từ đó phân bổ nguồn lực, thời gian và năng lượng một cách hợp lý hơn. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng không nên lạm dụng mô hình này như một khuôn mẫu cứng nhắc. Việc quá tập trung vào một lĩnh vực có thể khiến bạn sao nhãng những khía cạnh quan trọng khác, dẫn đến mất cân bằng trong dài hạn.
- Một trong những giá trị cốt lõi của bánh xe cuộc đời là giúp bạn hướng đến sự cân bằng, tránh rơi vào tình trạng “một lĩnh vực thịnh vượng, nhiều lĩnh vực suy giảm”. Khi bạn nhìn thấy rõ những mảng chưa đạt kỳ vọng, đó chính là cơ hội để lên kế hoạch cải thiện, sắp xếp lại lịch trình, thậm chí là điều chỉnh lại cách phân bổ năng lượng sống và thời gian làm việc.
Ý nghĩa của bánh xe cuộc đời trong cuộc sống
Cách vẽ bánh xe cuộc đời của mỗi người
Bước 1: Vẽ một hình tròn lớn và chia đều thành các phần bằng nhau
Hãy bắt đầu bằng cách vẽ một hình tròn trên giấy hoặc trên ứng dụng đồ họa. Sau đó chia vòng tròn này thành 6 đến 8 phần bằng nhau như kiểu bánh pizza. Mỗi phần sẽ đại diện cho một khía cạnh quan trọng trong cuộc sống, ví dụ như: sức khỏe, tài chính, sự nghiệp, các mối quan hệ, phát triển bản thân, giải trí, tinh thần hoặc bất kỳ lĩnh vực nào mà bạn cho là cần thiết với bản thân.
Bước 2: Thiết lập thang điểm từ 1 đến 10 cho mỗi phần
Từ tâm của vòng tròn, vẽ thêm các vòng tròn đồng tâm nhỏ hơn, mỗi vòng cách đều nhau, tạo thành 10 cấp độ. Cấp độ 1 gần tâm nhất biểu thị mức độ hài lòng thấp nhất và cấp độ 10 gần rìa biểu thị mức độ hài lòng cao nhất. Hệ thống này giúp bạn định lượng mức độ hài lòng trong từng lĩnh vực.
Bước 3: Đánh giá mức độ hài lòng của bạn với từng lĩnh vực
Hãy suy nghĩ kỹ và tự chấm điểm cho từng phần trong bánh xe, theo thang điểm từ 1 đến 10 dựa trên mức độ hài lòng của bạn ở thời điểm hiện tại. Sau khi đã đánh dấu điểm trên từng phần, hãy nối các điểm này lại với nhau bằng một đường liền nét để tạo thành hình dạng tổng thể của bánh xe cuộc đời bạn. Hình dạng này sẽ cho bạn cái nhìn trực quan về mức độ cân bằng hiện tại giữa các khía cạnh trong cuộc sống.
Bước 4: Phân tích và thiết lập mục tiêu cải thiện
Dựa vào hình bánh xe đã vẽ, bạn sẽ dễ dàng nhận ra lĩnh vực nào đang bị lệch hoặc có điểm số thấp. Những phần này phản ánh sự thiếu cân bằng và cần được ưu tiên cải thiện. Bạn có thể ghi chú các mục tiêu cụ thể để nâng cao điểm số ở các lĩnh vực này, đồng thời tiếp tục duy trì các lĩnh vực đã đạt điểm cao.
Bước 5: Theo dõi tiến độ và cập nhật định kỳ
Sau một khoảng thời gian nhất định như một tháng hoặc một quý, bạn nên vẽ lại bánh xe cuộc đời và chấm điểm lại các lĩnh vực để xem mình đã cải thiện được gì. Việc này giúp bạn có cái nhìn định lượng rõ ràng về sự phát triển của bản thân và tiếp tục điều chỉnh mục tiêu hoặc hành động sao cho phù hợp với trạng thái cuộc sống mong muốn.
Cách vẽ bánh xe cuộc đời của mỗi người
Cách tạo bánh xe cuộc đời đơn giản bằng Canva
Bước 1: Truy cập vào Canva và tạo thiết kế mới
Trước tiên, bạn truy cập trang chủ Canva.com và đăng nhập vào tài khoản của mình. Sau đó, chọn “Tạo thiết kế” và chọn khổ giấy phù hợp, chẳng hạn như khổ vuông 1000x1000 px hoặc khổ A4 nếu bạn muốn in ra.
Tạo thiết kế mới trên Canva
Bước 2: Tìm kiếm mẫu bánh xe có sẵn hoặc tự tạo
Tại thanh tìm kiếm của Canva, bạn nhập từ khóa “Wheel of life” hoặc “Bánh xe cuộc đời”. Nếu có mẫu sẵn, bạn có thể chọn một thiết kế phù hợp và chỉnh sửa theo nhu cầu. Nếu không có, bạn có thể tự vẽ bằng cách chèn hình tròn, sau đó dùng công cụ “Đường kẻ” để chia vòng tròn thành 6-8 phần bằng nhau.
Dùng hình tròn để vẽ 2 đường tròn đồng tâm
Bước 3: Thiết lập thang điểm từ 1 đến 10
Sử dụng công cụ “Hình dạng” để chèn thêm các vòng tròn đồng tâm phía trong vòng tròn lớn, tạo thành 10 lớp biểu thị thang điểm từ 1 đến 10. Lưu ý sắp xếp chúng cân đối và đồng tâm để việc đánh giá trực quan hơn.
Bước 4: Gắn nhãn cho từng phần bánh xe
Tiếp theo, bạn thêm các nhãn cho từng phần như “Sức khỏe”, “Tài chính”, “Gia đình”, “Tình yêu”, “Công việc”, “Phát triển bản thân”... Nếu muốn cá nhân hóa, bạn có thể đổi tên các phần theo lĩnh vực mà bản thân muốn theo dõi. Canva cho phép chỉnh font chữ, màu sắc để biểu đồ dễ nhìn hơn.
Chia thành 8 lát cắt, đánh thang điểm 10 và điền tên của các lát cắt
Bước 5: Tô màu theo mức độ hài lòng hiện tại
Dựa vào đánh giá cá nhân cho từng lĩnh vực, bạn tô màu phần tương ứng trên mỗi lát cắt (ví dụ: đạt mức 7 thì tô màu đến vòng tròn thứ 7 trong phần đó). Canva hỗ trợ thao tác kéo thả dễ dàng, bạn có thể dùng công cụ “Hình dạng” hoặc “Đường” để vẽ nhanh phần đã tô màu.
Sau khi gắn nhãn cho từng phần bánh xe, dùng đường thẳng để đánh giá các khía cạnh
Bước 6: Tải xuống hoặc chia sẻ bản thiết kế
Sau khi hoàn tất, bạn có thể nhấn “Chia sẻ” để lưu về máy dưới dạng ảnh PNG/JPG hoặc PDF nếu muốn in ra. Ngoài ra, bạn cũng có thể chia sẻ đường link để lưu trữ online hoặc gửi cho bạn bè, cố vấn để cùng phân tích.
Bạn có thể tải xuống hoặc chia sẻ bản thiết kế Canva
Cách thiết lập mục tiêu theo bánh xe cuộc đời
Để giúp cuộc sống cân bằng và phát triển toàn diện, bạn nên thiết lập mục tiêu cụ thể cho từng phần trong Bánh xe cuộc đời. Một nguyên tắc phổ biến và hiệu quả là mục tiêu SMART, tức là mục tiêu cần: Cụ thể (Specific), Đo lường được (Measurable), Khả thi (Achievable), Thực tế (Relevant), và Có thời hạn (Time-bound). Dưới đây là cách áp dụng SMART vào từng khía cạnh:
- Sức khỏe: Thay vì đặt mục tiêu mơ hồ như “sống lành mạnh hơn”, hãy cụ thể hóa bằng “Tập gym 3 buổi/tuần trong 2 tháng để giảm 3kg mỡ nội tạng.” Mục tiêu này rõ ràng, đo được, phù hợp với thể trạng hiện tại và có thời hạn.
- Tài chính: Thay vì “muốn tiết kiệm nhiều hơn”, bạn có thể đặt mục tiêu “Tiết kiệm 5 triệu đồng mỗi tháng trong 6 tháng tới để có quỹ dự phòng 30 triệu đồng.” Đây là cách định hướng tài chính rõ ràng và đo lường được.
- Sự nghiệp: Thay vì “phát triển công việc”, hãy xác định “Hoàn thành 1 khoá học chuyên môn về kỹ năng quản lý dự án trong quý 2 và áp dụng vào công việc thực tế để cải thiện hiệu suất.” Mục tiêu này gắn với sự nghiệp và có tính ứng dụng.
- Gia đình & bạn bè: Một mục tiêu SMART có thể là “Gọi điện thoại hoặc gặp mặt cha mẹ tối thiểu 2 lần/tuần trong 3 tháng tới để duy trì kết nối tình cảm.” Điều này giúp cải thiện mối quan hệ gia đình một cách có chủ đích.
- Tình yêu: Với những người đang có người yêu hoặc vợ/chồng, bạn có thể đặt mục tiêu “Tổ chức 1 buổi hẹn hò mỗi tuần trong 2 tháng tới mà không có thiết bị điện tử để tăng sự kết nối và giao tiếp.” Với người độc thân, mục tiêu có thể là “Tham gia 2 sự kiện kết nối mỗi tháng để mở rộng mối quan hệ.”
- Phát triển bản thân: Thay vì “muốn học thêm gì đó”, hãy đặt mục tiêu “Đọc 1 cuốn sách kỹ năng mỗi tháng trong năm nay và ghi lại tóm tắt sau mỗi cuốn.” Đây là cách rèn luyện tư duy và giữ động lực học tập liên tục.
- Giải trí & thư giãn: Bạn có thể đặt mục tiêu như “Tham gia một hoạt động giải trí ngoài trời mỗi tháng (như trekking, đi biển, picnic...) để tái tạo năng lượng.” Mục tiêu này giúp bạn duy trì trạng thái tinh thần tốt, tránh kiệt sức.
- Tâm linh & giá trị sống: Một ví dụ cho mục tiêu SMART là “Thiền 10 phút mỗi sáng trong vòng 30 ngày để cải thiện sự tập trung và cảm xúc.” Đây là mục tiêu phù hợp với những ai muốn sống sâu sắc và hiểu mình hơn.
Cách thiết lập mục tiêu bánh xe cuộc đời theo SMART
Câu hỏi thường gặp
Tại sao nên dùng bánh xe cuộc đời để lập mục tiêu?
Bánh xe cuộc đời giúp bạn nhìn rõ bức tranh tổng thể của cuộc sống hiện tại, từ đó xác định được đâu là lĩnh vực đang ổn và đâu là lĩnh vực cần cải thiện. Nhờ cái nhìn trực quan này, bạn có thể đặt mục tiêu một cách cân bằng, tránh bị cuốn vào một khía cạnh (như công việc) mà bỏ quên các khía cạnh quan trọng khác như sức khỏe hay gia đình.
Có bao nhiêu lĩnh vực trong bánh xe cuộc đời?
Thông thường, bánh xe cuộc đời gồm 8 lĩnh vực chính: Sức khỏe, tài chính, sự nghiệp, gia đình & bạn bè, tình yêu, phát triển bản thân, giải trí, và tâm linh/giá trị sống. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể điều chỉnh hoặc thêm bớt lĩnh vực tùy theo ưu tiên cá nhân để phản ánh đúng thực tế cuộc sống của mình.
Làm sao để biết mình đang mất cân bằng cuộc sống?
Khi bạn cảm thấy căng thẳng kéo dài, thiếu động lực, hoặc chỉ tập trung vào một vài khía cạnh (như công việc mà bỏ quên sức khỏe hay các mối quan hệ), đó là dấu hiệu cho thấy cuộc sống đang mất cân bằng. Vẽ bánh xe cuộc đời giúp bạn nhận ra những “mảng khuyết” trong cuộc sống hiện tại – những phần có điểm số thấp – từ đó chủ động điều chỉnh và lấy lại sự hài hòa.
Vẽ bánh xe cuộc đời có cần kỹ năng gì không?
Không cần bất kỳ kỹ năng đặc biệt nào. Bánh xe cuộc đời rất dễ vẽ, bạn chỉ cần một tờ giấy, cây bút và khả năng tự đánh giá bản thân một cách trung thực. Hoặc nếu bạn thích sự tiện lợi và thẩm mỹ, có thể sử dụng các công cụ trực tuyến như Canva, Excel, hay các app thiết kế miễn phí.
Ứng dụng nào hỗ trợ vẽ bánh xe cuộc đời online?
Bạn có thể sử dụng các nền tảng như Canva, Miro, Lucidchart, hoặc các công cụ hỗ trợ mục tiêu như Coach.me, Lifetick để tạo Bánh xe cuộc đời online. Trong đó, Canva là lựa chọn phổ biến nhất vì dễ sử dụng, có sẵn nhiều mẫu đẹp và cho phép cá nhân hóa theo phong cách riêng.
Bánh xe cuộc đời là công cụ đơn giản nhưng hiệu quả giúp bạn nhìn rõ hiện trạng, thiết lập mục tiêu và hướng đến một cuộc sống cân bằng, hài hòa hơn. Hãy duy trì thói quen sử dụng mô hình này để không ngừng cải thiện bản thân mỗi ngày. Khám phá thêm các bài viết phát triển bản thân và tài chính tại chuyên mục Tài chính cá nhân để từng bước nâng tầm chất lượng cuộc sống của bạn!
Tải ứng dụng
