Khấu hao là gì? Những cách tính khấu hao chi tiết, có ví dụ

Khấu hao là gì?

Khái niệm khấu hao 

Khấu hao là quá trình tính toán và phân bổ giá trị của một tài sản theo thời gian sử dụng. Khi một tài sản cố định như máy móc, thiết bị hoặc nội thất được sử dụng trong kinh doanh, giá trị của nó sẽ giảm dần do hao mòn, hư hỏng hoặc lỗi thời.

Trong thực tế, khấu hao được tính dựa trên chi phí sản xuất kinh doanh và thường được phân bổ đều trong suốt thời gian sử dụng của tài sản, giúp các tổ chức và doanh nghiệp đảm bảo rằng họ có phương pháp hợp lý để thực hiện việc bù đắp sự giảm giá trị của tài sản theo thời gian.

Khấu hao là khái niệm đóng vai trò quan trọng của quá trình quyết định đầu tư

Khấu hao tiếng Anh là gì?

Khấu hao trong tiếng Anh gọi là Depreciation.

Mục đích chính của khấu hao

Mục đích chính của việc khấu hao tài sản là để doanh nghiệp đánh giá giá trị còn lại của tài sản sau mỗi năm sử dụng, từ đó có kế hoạch thay thế hoặc nâng cấp tài sản trong tương lai.

Ngoài ra, việc trích khấu hao giúp doanh nghiệp tích luỹ vốn để tái sản xuất đơn giản hoặc mở rộng tài sản cố định. Phần giá trị mất mát sẽ chuyển dịch thành chi phí sản xuất sản phẩm và được gọi là tiền khấu hao tài sản. Tiền này sau đó được tích lũy thành quỹ khấu hao tài sản cố định, có thể sử dụng cho việc tái đầu tư hoặc cần vốn kinh doanh.

>> Xem thêm: Tháp tài sản là gì? Vai trò và đặc điểm của tháp tài sản hiện nay

Ý nghĩa của khấu hao

Việc trích khấu hao tài sản cố định mang ý nghĩa quan trọng đối với doanh nghiệp từ hai phía kinh tế và tài chính.

Ý nghĩa tài chính

• Tiền khấu hao là biểu hiện bằng tiền của sự hao mòn của tài sản cố định. Nó được tính vào chi phí sản xuất kinh doanh, từ đó góp phần vào giá thành sản phẩm.
• Tiền khấu hao tích lũy tạo thành quỹ khấu hao, có thể sử dụng cho việc tái đầu tư hoặc mục đích khác của doanh nghiệp.

Khấu hao đảm bảo rằng doanh nghiệp có phương pháp hợp lý để quản lý tài sản của mình

Ý nghĩa kinh tế

Về mặt kinh tế, hao mòn của tài sản cố định là một hiện tượng không thể tránh khỏi và khó xác định vào mỗi thời điểm, gây khó khăn cho việc quản lý và ghi chép giá trị của tài sản trên sổ sách kế toán. Trích khấu hao giúp doanh nghiệp phản ánh đúng giá trị thực của tài sản và làm giảm lợi nhuận ròng do chi phí khấu hao tạo ra.

>> Xem thêm: Trung gian tài chính là gì? Các loại hình trung gian tài chính

Yếu tố tác động tới quá trình khấu hao 

Phương pháp thực hiện khấu hao

Có 3 phương pháp khấu hao chính mà các doanh nghiệp thường sử dụng:

• Phương pháp khấu hao đường thẳng: Tính toán khấu hao mỗi năm bằng cách chia đều giá trị của tài sản trong suốt thời gian sử dụng.
• Phương pháp số dư giảm dần có điều chỉnh: Tính toán khấu hao dựa trên phần còn lại của giá trị tài sản sau mỗi năm, với việc giảm dần tỷ lệ khấu hao theo thời gian.
• Phương pháp khấu hao theo số lượng, khối lượng sản phẩm: Tính toán khấu hao dựa trên số lượng hoặc khối lượng sản phẩm doanh nghiệp sản xuất hoặc tiêu thụ.

>> Xem thêm: Đảo nợ là gì? Những quy định về đảo nợ ngân hàng mới nhất 2024

Khấu hao giúp doanh nghiệp phản ánh đúng giá trị thực của tài sản cố định, giúp quản lý và theo dõi tài sản hiệu quả hơn

Thời gian sử dụng của tài sản

Thời gian sử dụng hữu ích của một tài sản thường khác với tuổi thọ vật lý của nó. Điều này phụ thuộc vào 2 yếu tố chính: yếu tố vật lý và yếu tố kinh tế.

Yếu tố vật lý liên quan đến việc tài sản bị hao mòn hoặc hư hỏng, làm giảm hiệu suất hoạt động của tài sản và dẫn đến việc không thể sử dụng tài sản mãi mãi.

Yếu tố kinh tế có thể bao gồm:

• Thay đổi nhu cầu sản xuất của công ty dẫn đến việc tài sản không còn hữu ích mặc dù vẫn hoạt động tốt.
• Sự xuất hiện của tài sản mới có hiệu quả và kinh tế hơn dẫn đến việc thay thế tài sản cũ.
• Lỗi thời của tài sản dẫn đến sản phẩm không đáp ứng được yêu cầu của người sử dụng.

Thời gian sử dụng hữu ích của tài sản thường được quy định trong các quy định pháp lý như Phụ lục I của Thông tư 45/TT-BTC.

Cơ sở xác định khấu hao

Cơ sở xác định khấu hao là số tiền mà doanh nghiệp ghi nhận và khấu hao trong vòng đời hữu ích của tài sản. Các yếu tố quan trọng để xác định cơ sở khấu hao bao gồm chi phí ban đầu và giá trị có thể thu hồi từ tài sản. Thông thường, giá trị có thể thu hồi được ước tính nhưng có thể được gán là 0 đối với nhiều tài sản do khó xác định giá trị này một cách khách quan. Tuy nhiên, một số tài sản dài hạn có thể có giá trị có thể thu hồi đáng kể.

>>Xem thêm: Tự do tài chính là gì? 4 nguyên tắc và 5 bí kíp để sớm đạt được tự do tài chính

Khấu hao giúp doanh nghiệp không phải gánh chịu toàn bộ giá trị giảm sút của chúng ngay từ đầu

Cách tính khấu hao chi tiết

Phương pháp tính khấu hao tài sản là cách phân bổ chi phí phát sinh của tài sản cố định theo tuổi thọ ước tính của nó. Có ba phương pháp phổ biến để tính khấu hao, mỗi phương pháp sử dụng các yếu tố khác nhau và có hiệu quả khác nhau. Nếu có sự thay đổi đáng kể trong việc sử dụng tài sản, phương pháp tính khấu hao có thể được điều chỉnh cho phù hợp và áp dụng cho năm hiện tại hoặc năm tiếp theo.

Khấu hao dựa vào khối lượng sản phẩm

Phương pháp khấu hao theo khối lượng của sản phẩm là cách tính giá trị hao mòn của tài sản cố định dựa trên số lượng sản phẩm được sản xuất hoặc sử dụng trong quá trình sản xuất hoặc kinh doanh. Phương pháp này thường trích khấu hao nhiều hơn trong những năm tài sản được sử dụng nhiều.

Công thức tính khấu hao:

Trong đó: Mức trích khấu hao bình quân tính cho một đơn vị sản phẩm = Nguyên giá của tài sản cố định / Sản lượng theo công suất thiết kế

Mức trích khấu hao năm của tài sản cố định được tính bằng tổng mức trích khấu hao của 12 tháng trong năm hoặc theo công thức:

Ví dụ:

Công ty ABC mua máy sản xuất bút với giá 120 triệu đồng. Sản lượng theo công suất thiết kế của máy là 1.500.000 cây bút. Trong tháng, công ty sản xuất được 30.000 cây bút. Để tính mức trích khấu hao của máy sản xuất bút trong tháng, ta sử dụng các thông số sau:

Mức trích khấu hao bình quân cho một cây bút = 120.000.000 đồng / 1.500.000 = 80 đồng/cây bút

Mức trích khấu hao trong tháng của máy sản xuất bút = 30.000 × 80 = 2.400.000 đồng

>> Xem thêm: Tài sản tài chính là gì? Phân loại, đặc điểm của tài sản tài chính

Các tài sản như máy móc, thiết bị văn phòng thường được tính khấu hao sau một khoảng thời gian sử dụng

Khấu hao tuyến tính - đường thẳng

Phương pháp tính khấu hao đường thẳng (khấu hao tuyến tính) dùng để đánh giá mức độ mất giá của tài sản cố định theo thời gian cụ thể, ví dụ như mức độ khấu hao của một tài sản trong một năm và sau đó khấu hao tài sản đó theo số tiền cho mỗi năm tiếp theo.

Công thức tính khấu hao: 

Trong đó:

• Chi phí khấu hao hàng năm: Là số tiền mà doanh nghiệp trích dành hàng năm để phản ánh mức độ hao mòn của tài sản cố định.
• Nguyên giá tài sản cố định: Là giá trị ban đầu của tài sản cố định mà doanh nghiệp đã mua.
• Thời gian khấu hao: Là thời gian ước tính mà tài sản cố định có thể được sử dụng hoặc hữu ích trong kinh doanh. Thời gian này thường được xác định trước dựa trên các yếu tố như tuổi thọ kỹ thuật, cũng như các quy định pháp lý hoặc tiêu chuẩn ngành.

Ví dụ: 

Công ty B mua một máy móc mới với giá trị là 200 triệu đồng. Sau mười năm sử dụng, công ty quyết định thanh lý máy móc với giá trị là 50 triệu đồng. Chi phí khấu hao hàng năm của máy móc là 150/10 = 15 triệu đồng, tương đương với 1,25 triệu đồng mỗi tháng.

>> Xem thêm: Báo cáo tài chính là gì? Các loại báo cáo tài chính chi tiết nhất

Khi thời gian khấu hao càng dài, chi phí khấu hao hàng năm sẽ giảm và ngược lại

Khấu hao số dư giảm dần

Phương pháp tính khấu hao theo số dư giảm dần là phương pháp tăng tốc, ghi lại chi phí khấu hao lớn hơn trong những năm đầu của tài sản và ít hơn trong những năm sau. Phương pháp này phù hợp với tài sản có giá trị giảm đều đặn theo thời gian. 

Công thức tính khấu hao: 

Trong đó:

• Tỷ lệ khấu hao nhanh (%) = Tỷ lệ khấu hao tài sản cố định theo đường thẳng x Hệ số điều chỉnh.
• Tỷ lệ khấu hao tài sản cố định (TSCĐ) theo đường thẳng (%) = (1/ Thời gian trích khấu hao của TSCĐ) x 100

Ví dụ:

Giả sử công ty XYZ mua một máy móc sản xuất với giá trị là 80 triệu đồng và thời gian sử dụng là 8 năm.

Tỷ lệ khấu hao nhanh theo phương pháp số dư giảm dần có điều chỉnh:

12.5%×2 = 25%

Dựa trên các thông số trên, mức khấu hao hàng năm của máy móc sản xuất có thể tính và mô tả trong bảng sau (Đơn vị VNĐ):

Phương pháp tính khấu hao theo số dư giảm dần là cách tính toán khấu hao tài sản mà chi phí khấu hao được tăng lên trong những năm đầu và giảm dần sau đó

Nhóm tài sản cố định không phải trích khấu hao

Có những trường hợp đặc biệt khi tài sản không cần phải trích khấu hao, theo quy định của Điều 9 của Thông tư 45/2013/TT-BTC, có tổng cộng 8 loại tài sản cố định không yêu cầu việc trích khấu hao:

• Tài sản đã hết thời gian trích khấu hao: Đây là trường hợp khi tài sản đã được trích khấu hao trong một khoảng thời gian nhất định và sau đó không cần phải tiếp tục trích khấu hao. Đối với những trang thiết bị chất lượng, tuổi thọ sử dụng có thể được kéo dài.
• Tài sản bị hỏng hoặc mất: Khi tài sản bị hỏng hoặc mất, không còn khả năng sử dụng nữa, việc trích khấu hao không cần thiết.
• Tài sản không thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp: Trường hợp tài sản không thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp nhưng vẫn được quản lý bởi doanh nghiệp, trừ khi đó là tài sản cố định thuê tài chính.
• Tài sản không được ghi nhận trong sổ sách kế toán: Nếu tài sản cố định không được ghi nhận trong sổ sách kế toán của doanh nghiệp, việc trích khấu hao không áp dụng.
• Tài sản phục vụ hoạt động của người lao động: Những tài sản cố định phục vụ trực tiếp cho hoạt động của người lao động không cần phải trích khấu hao.
• Tài sản được tặng hoặc trao đổi để phục vụ hoạt động nghiên cứu: Nếu tài sản cố định được các cơ quan có thẩm quyền tặng hoặc trao đổi nhằm phục vụ hoạt động nghiên cứu, không cần phải trích khấu hao.
• Tài sản vô hình như quyền sử dụng đất lâu dài: Những tài sản vô hình như quyền sử dụng đất lâu dài, khi có thu tiền sử dụng đất hoặc chuyển nhượng quyền sử dụng đất hợp pháp, không phải trích khấu hao.
• Tài sản cố định thuộc loại 6: Đây là các loại tài sản cố định không cần phải trích khấu hao theo quy định cụ thể.

>> Xem thêm: Quỹ dự phòng tài chính là gì? 5 cách xây dựng quỹ dự phòng thông minh

Một số câu hỏi thường gặp

Khấu hao luỹ kế là gì?

Khấu hao lũy kế là tổng giá trị đã khấu hao của một tài sản tính đến một thời điểm cụ thể trong suốt quãng đời của nó. Đây là tổng số tiền đã trích khấu hao từ nguyên giá ban đầu của tài sản cho đến thời điểm hiện tại. Được tính bằng cách cộng dồn số tiền khấu hao đã trích từ các kỳ kế toán trước đó cho đến thời điểm hiện tại.

Khấu hao tài sản cố định là gì?

Khấu hao tài sản cố định là việc phân bổ chi phí của tài sản cố định qua nhiều kỳ kế toán để phản ánh sự mòn giảm giá trị của tài sản theo thời gian sử dụng. Quá trình khấu hao giúp doanh nghiệp tính toán chi phí hợp lý, tăng cường tính minh bạch và chính xác trong báo cáo tài chính. 

Chi phí khấu hao là gì?

Khấu hao là việc phân bổ giá trị của một tài sản cố định qua thời gian sử dụng của nó. Chi phí khấu hao là số tiền mà một doanh nghiệp ghi nhận để phản ánh việc suy giảm giá trị của tài sản theo thời gian. 

Khấu hao là chi phí hay nguồn vốn?

Khấu hao là một chi phí trong kế toán doanh nghiệp

Tài sản hữu hình có khấu hao hay không?

Có. Tài sản hữu hình thường được khấu hao theo phương pháp trực tiếp hoặc giảm dần trong quá trình sử dụng.

Trích khấu hao tài sản cố định là gì?

Trích khấu hao tài sản cố định là quá trình phân bổ chi phí mua tài sản ban đầu qua nhiều năm sử dụng, giúp công ty phản ánh đúng giá trị sử dụng của tài sản và giảm thiểu tác động của chi phí lớn trong một năm. Đồng thời, nó cũng giúp công ty tính toán chi phí sản xuất chính xác hơn và tuân thủ quy định của pháp luật.

>> Xem thêm: Bong bóng dotcom là gì? Những điều cần biết về bong bóng dotcom

Khấu hao được xem là một khoản chi phí trong doanh nghiệp

Khấu hao đường thẳng là gì?

Khấu hao đường thẳng là một phương pháp khấu hao được sử dụng để phân bổ giá trị của tài sản cố định theo một cách đồng đều qua thời gian.

Khấu hao ô tô bao nhiêu năm?

Theo Luật Kế toán, tài sản cố định là ô tô có thời gian khấu hao từ 6 - 10 năm. 

Tài sản cố định khấu hao bao nhiêu năm?

Tài sản cố định thường được khấu hao trong một số năm cố định dựa trên giá trị và tuổi thọ của tài sản đó. Theo Luật Kế toán Việt Nam, thời gian khấu hao của tài sản cố định thường từ 3 đến 50 năm tùy theo loại tài sản. Để xác định thời gian khấu hao chính xác, tham khảo tại đây.

Tại sao phải khấu hao tài sản cố định?

Việc khấu hao giúp doanh nghiệp phản ánh đúng giá trị còn lại của tài sản sau mỗi giai đoạn sử dụng, giúp cân đối kế toán và tài chính của doanh nghiệp. Ngoài ra, việc khấu hao cũng giúp doanh nghiệp tính toán chi phí sản xuất chính xác, từ đó đưa ra quyết định kinh doanh hiệu quả hơn. Đồng thời, việc khấu hao cũng giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy định pháp lý về kế toán và thuế.

Hy vọng qua bài viết trên, Tikop đã giúp bạn hiểu rõ khái niệm khấu hao là gì, giá trị tài sản và quản lý tài chính một cách bền vững. Việc áp dụng các phương pháp tính khấu hao chi tiết là chìa khóa để đảm bảo sự minh bạch và chính xác trong quản lý tài chính, đồng thời giúp doanh nghiệp đưa ra những quyết định đầu tư thông tin và hiệu quả. Theo dõi ngay mục kiến thức tài chính để cập nhật những bài học bổ ích.