Quỹ mở là gì?
Quỹ mở (Open-end Fund) là quỹ đầu tư chứng khoán cho phép nhà đầu tư mua và bán chứng chỉ quỹ bất cứ lúc nào mà không bị ràng buộc về thời gian hay kỳ hạn cố định. Đây là kênh đầu tư tập hợp vốn từ nhiều nhà đầu tư và được quản lý bởi các Công ty Quản lý Quỹ chuyên nghiệp.
Khi đầu tư vào quỹ mở, bạn sẽ được các chuyên gia đầu tư với kinh nghiệm dày dặn quản lý và phân bổ vốn vào nhiều loại tài sản như cổ phiếu, trái phiếu, hoặc các công cụ tài chính khác. Các chuyên gia này sẽ phân tích kỹ lưỡng thị trường, đánh giá doanh nghiệp và đưa ra quyết định đầu tư phù hợp nhằm mang lại lợi nhuận tối ưu cho nhà đầu tư trong trung và dài hạn. Bạn sẽ nhận được phần lãi tương ứng với phần vốn góp tại quỹ.
Đặc điểm nổi bật của quỹ mở:
- Không có thời gian đáo hạn cố định
- Nhà đầu tư có thể mua vào hoặc bán ra bất kỳ lúc nào
- Giá chứng chỉ quỹ được xác định dựa trên NAV (Net Asset Value - Giá trị tài sản ròng)
- Quy mô quỹ thay đổi linh hoạt theo nhu cầu mua/bán của nhà đầu tư
Quỹ mở là gì? Hoạt động của quỹ mở
Các loại hình quỹ mở phổ biến hiện nay
Hiện nay tại Việt Nam, quỹ mở được phân loại chủ yếu dựa trên danh mục đầu tư. Dưới đây là 4 loại quỹ mở phổ biến mà bạn có thể tham khảo:
Quỹ cổ phiếu
Quỹ cổ phiếu đầu tư chủ yếu vào cổ phiếu các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán (thường từ 65% tổng tài sản trở lên). Loại quỹ này có tiềm năng sinh lời cao nhưng cũng đi kèm với mức độ rủi ro tương ứng do biến động của thị trường chứng khoán.
Phù hợp với: Nhà đầu tư có khả năng chấp nhận rủi ro cao, mục tiêu đầu tư dài hạn (từ 3-5 năm trở lên).
Quỹ trái phiếu
Quỹ trái phiếu tập trung đầu tư vào trái phiếu chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp và các công cụ nợ khác (thường từ 65% tổng tài sản trở lên). Loại quỹ này có mức độ rủi ro thấp hơn quỹ cổ phiếu và mang lại lợi nhuận tương đối ổn định.
Phù hợp với: Nhà đầu tư ưu tiên sự ổn định, chấp nhận lợi nhuận thấp hơn để đổi lại rủi ro thấp.
Quỹ cân bằng
Quỹ cân bằng kết hợp đầu tư vào cả cổ phiếu và trái phiếu với tỷ lệ phân bổ linh hoạt tùy theo chiến lược của quỹ. Loại quỹ này cân bằng giữa khả năng sinh lời và mức độ rủi ro, nằm ở mức trung bình giữa quỹ cổ phiếu và quỹ trái phiếu.
Phù hợp với: Nhà đầu tư muốn đa dạng hóa danh mục, chấp nhận rủi ro ở mức trung bình.
Quỹ thị trường tiền tệ
Quỹ thị trường tiền tệ đầu tư vào các công cụ có kỳ hạn ngắn như tiền gửi ngân hàng, tín phiếu kho bạc, giấy tờ có giá ngắn hạn. Đây là loại quỹ có tính thanh khoản cao nhất và rủi ro thấp nhất trong các loại quỹ mở.
Phù hợp với: Nhà đầu tư muốn bảo toàn vốn, cần thanh khoản cao hoặc đầu tư ngắn hạn.
Các loại quỹ mở
Phân biệt chứng chỉ quỹ mở và quỹ ETF
Cả quỹ mở và quỹ ETF (Exchange Traded Fund) đều là các quỹ đầu tư chứng khoán, tuy nhiên chúng có những điểm khác biệt quan trọng mà bạn cần nắm rõ trước khi quyết định đầu tư:
Tiêu chí | Quỹ mở | Quỹ ETF |
Cách thức quản lý | Quản lý chủ động bởi chuyên gia. Nhà quản lý quỹ chủ động lựa chọn và điều chỉnh danh mục đầu tư dựa trên phân tích thị trường. | Quản lý thụ động theo chỉ số. Danh mục đầu tư được mô phỏng theo cổ phiếu trong một chỉ số cụ thể như VN30, VN100. |
Hình thức giao dịch | Giao dịch trực tiếp với công ty quản lý quỹ hoặc qua các đại lý phân phối. Giá giao dịch là NAV được xác định vào cuối ngày giao dịch. | Giao dịch trên sàn chứng khoán như cổ phiếu thông thường. Giá giao dịch biến động liên tục theo cung cầu thị trường. |
Vốn đầu tư tối thiểu | Thường từ 1-5 triệu đồng tùy theo từng quỹ, phù hợp cho nhà đầu tư có vốn nhỏ. | Tùy thuộc vào giá của 1 đơn vị ETF và lô giao dịch tối thiểu (thường là 100 đơn vị). |
Chi phí quản lý | Phí quản lý quỹ: 0,5% - 2%/năm | Phí quản lý quỹ: 0,3% - 0,8%/năm |
Tính thanh khoản | Thanh khoản phụ thuộc vào quy định của quỹ. Thời gian nhận tiền sau khi bán thường từ T+3 đến T+7 ngày làm việc. | Thanh khoản cao, có thể bán bất kỳ lúc nào trong giờ giao dịch. Thời gian nhận tiền theo quy định chứng khoán (T+2). |
Minh bạch thông tin | Công bố danh mục đầu tư định kỳ (thường là hàng tháng hoặc hàng quý). | Công bố danh mục đầu tư hàng ngày, minh bạch hoàn toàn. |
>> Xem thêm: ETF là gì? Hướng dẫn đầu tư quỹ ETF hiệu quả
Đối tượng nào phù hợp đầu tư quỹ mở?
Quỹ mở là kênh đầu tư phù hợp với nhiều đối tượng khác nhau. Dưới đây là những nhóm nhà đầu tư nên cân nhắc đầu tư vào quỹ mở:
- Nhà đầu tư mới bắt đầu: Với mức vốn đầu tư ban đầu thấp (chỉ từ 1-5 triệu đồng), bạn có thể tham gia thị trường chứng khoán một cách gián tiếp, được quản lý bởi chuyên gia mà không cần kiến thức chuyên sâu.
- Người bận rộn, không có thời gian theo dõi thị trường: Nếu bạn không có đủ thời gian để phân tích và theo dõi thị trường hàng ngày, quỹ mở là lựa chọn phù hợp vì đội ngũ chuyên gia sẽ làm việc này thay bạn.
- Người muốn đa dạng hóa danh mục đầu tư: Với một khoản tiền nhỏ, bạn có thể nắm giữ một rổ cổ phiếu hoặc trái phiếu thông qua quỹ mở, giúp phân tán rủi ro hiệu quả.
- Nhà đầu tư dài hạn: Quỹ mở phù hợp với người có mục tiêu tài chính dài hạn (từ 3-5 năm trở lên) như tích lũy cho con học đại học, mua nhà, hoặc hưu trí.
- Người muốn tích lũy định kỳ: Nhiều quỹ mở cho phép đầu tư định kỳ hàng tháng với số tiền nhỏ, giúp bạn xây dựng thói quen tích lũy và tận dụng lợi thế của lãi kép.
- Nhà đầu tư ưu tiên sự an toàn và minh bạch: Quỹ mở được giám sát chặt chẽ bởi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và ngân hàng giám sát, đảm bảo tính minh bạch và an toàn cho nhà đầu tư.
Đối tượng đầu tư quỹ mở
Ưu nhược điểm của việc đầu tư quỹ mở
Trước khi quyết định đầu tư vào quỹ mở, bạn nên cân nhắc kỹ các ưu điểm và nhược điểm của kênh đầu tư này để đưa ra lựa chọn phù hợp với mục tiêu và khả năng tài chính của bản thân.
Ưu điểm của quỹ mở
- Vốn đầu tư ban đầu thấp: Chỉ với 1-5 triệu đồng, bạn có thể tham gia đầu tư vào danh mục đa dạng bao gồm nhiều loại cổ phiếu, trái phiếu. Trong khi nếu đầu tư trực tiếp, bạn cần một số vốn lớn hơn nhiều để đạt được mức độ đa dạng tương tự.
- Quản lý chuyên nghiệp: Các Công ty Quản lý Quỹ có đội ngũ chuyên gia với kinh nghiệm và kiến thức chuyên sâu về thị trường. Họ thực hiện phân tích kỹ lưỡng, giúp tối ưu hóa lợi nhuận và hạn chế rủi ro cho nhà đầu tư.
- Đa dạng hóa danh mục: Quỹ mở thường đầu tư vào nhiều loại tài sản và nhiều mã chứng khoán khác nhau, giúp phân tán rủi ro. Nếu một vài mã giảm giá, những mã khác có thể tăng giá để bù đắp lại.
- Tiết kiệm thời gian: Bạn không cần dành nhiều thời gian theo dõi và phân tích thị trường hàng ngày. Công việc này được chuyên gia đảm nhiệm, giúp bạn tập trung vào công việc chính của mình.
- Tính thanh khoản cao: Bạn có thể mua hoặc bán chứng chỉ quỹ mở bất kỳ lúc nào mà không cần tìm người mua như khi bán bất động sản hay vàng.
- Minh bạch và có giám sát: Hoạt động của quỹ mở được giám sát chặt chẽ bởi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và ngân hàng giám sát. Các thông tin về quỹ được công bố định kỳ, giúp nhà đầu tư nắm bắt được tình hình đầu tư.
- Linh hoạt trong giao dịch: Bạn có thể tăng thêm vốn đầu tư hoặc rút một phần vốn ra khi cần thiết mà không ảnh hưởng nhiều đến chiến lược đầu tư tổng thể.
- Chi phí giao dịch hợp lý: So với đầu tư cổ phiếu trực tiếp nhiều lần, quỹ mở giúp giảm chi phí giao dịch vì quỹ mua bán theo khối lượng lớn, được hưởng mức phí ưu đãi.
Ưu điểm của quỹ mở
Nhược điểm của quỹ mở
- Chi phí quản lý: Bạn phải trả phí quản lý quỹ hàng năm (thường từ 0,5% - 2%/năm) cùng với các loại phí khác như phí giao dịch, phí chuyển đổi. Những chi phí này có thể làm giảm lợi nhuận cuối cùng của nhà đầu tư.
- Không kiểm soát được quyết định đầu tư: Bạn không thể quyết định mua hoặc bán mã chứng khoán nào trong danh mục quỹ. Toàn bộ quyết định thuộc về nhà quản lý quỹ, bạn chỉ có thể chọn loại quỹ phù hợp với mục tiêu đặt ra.
- Rủi ro thị trường: Quỹ mở, đặc biệt là quỹ cổ phiếu, vẫn chịu rủi ro từ biến động của thị trường chứng khoán. Trong những giai đoạn thị trường giảm mạnh, giá trị quỹ của bạn vẫn có thể bị âm.
- Hiệu suất phụ thuộc vào nhà quản lý: Khả năng sinh lời của quỹ phụ thuộc nhiều vào năng lực của đội ngũ quản lý. Nếu họ đưa ra các quyết định không đúng đắn, lợi nhuận của bạn sẽ bị ảnh hưởng.
- Thời gian nhận tiền chậm hơn: Khi bán chứng chỉ quỹ, bạn thường phải đợi từ 3-7 ngày làm việc mới nhận được tiền, không nhanh như giao dịch cổ phiếu (T+2).
- Không phù hợp đầu tư ngắn hạn: Quỹ mở phù hợp với đầu tư trung và dài hạn (từ 1-3 năm trở lên). Nếu đầu tư ngắn hạn, bạn có thể phải chịu phí bán ra cao và chưa tận dụng được lợi thế tăng trưởng dài hạn.
- Lợi nhuận không đảm bảo: Không giống như gửi tiết kiệm ngân hàng có lãi suất cố định, lợi nhuận từ quỹ mở không được đảm bảo và có thể âm trong một số giai đoạn.
Rủi ro của quỹ mở
Đầu tư quỹ mở có an toàn không?
Quỹ mở có lịch sử phát triển gần 100 năm trên thế giới, ra đời lần đầu tiên vào năm 1924 tại Boston, Hoa Kỳ với tên gọi Massachusetts Investors' Trust. Hiện nay, đây là một trong những kênh đầu tư phổ biến và được tin dùng tại các quốc gia có nền kinh tế phát triển như Mỹ, các nước châu Âu.
Tại Việt Nam, quỹ mở được quản lý và giám sát chặt chẽ bởi nhiều tổ chức, đảm bảo tính minh bạch và an toàn cho nhà đầu tư:
- Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC): Cơ quan quản lý nhà nước về thị trường chứng khoán, có trách nhiệm cấp phép và giám sát hoạt động của các quỹ đầu tư.
- Công ty Quản lý Quỹ: Phải có giấy phép hoạt động do SSC cấp, đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về năng lực, kinh nghiệm và vốn điều lệ.
- Ngân hàng Giám sát: Là ngân hàng thương mại được chỉ định để lưu ký tài sản của quỹ và giám sát các giao dịch, đảm bảo hoạt động của quỹ tuân thủ quy định pháp luật.
- Công ty Kiểm toán độc lập: Thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính của quỹ hàng năm, đảm bảo tính chính xác và minh bạch.
Tuy nhiên, "an toàn" ở đây có nghĩa là quỹ hoạt động hợp pháp, minh bạch và được giám sát chặt chẽ, chứ không có nghĩa là bạn chắc chắn sẽ có lợi nhuận. Giá trị đầu tư vào quỹ mở vẫn có thể tăng hoặc giảm tùy theo tình hình thị trường, và bạn có thể bị lỗ vốn trong ngắn hạn.
Lưu ý quan trọng: Bạn nên đọc kỹ Bản cáo bạch và tài liệu giới thiệu quỹ trước khi đầu tư, đồng thời chỉ đầu tư số tiền mà bạn có thể chấp nhận rủi ro.
Đầu tư quỹ mở có an toàn không
Những điều cần lưu ý để đầu tư quỹ mở hiệu quả
Để đầu tư quỹ mở đạt hiệu quả cao và hạn chế rủi ro, bạn nên chú ý các yếu tố sau:
Lựa chọn Công ty Quản lý Quỹ uy tín
Ưu tiên các công ty có lịch sử hoạt động lâu dài, uy tín tốt trên thị trường và có đội ngũ quản lý giàu kinh nghiệm. Bạn có thể tham khảo bảng xếp hạng các công ty quản lý quỹ do các tổ chức tài chính uy tín công bố.
Xác định rõ mục tiêu đầu tư
Trước khi đầu tư, bạn cần xác định rõ:
- Mục tiêu đầu tư: tích lũy dài hạn, sinh lời ngắn hạn, hay bảo toàn vốn?
- Thời gian đầu tư: ngắn hạn (dưới 1 năm), trung hạn (1-3 năm) hay dài hạn (trên 3 năm)?
- Mức độ chấp nhận rủi ro: thấp, trung bình hay cao?
Chọn loại quỹ phù hợp với hồ sơ rủi ro
Mỗi loại quỹ mở sẽ có một mức rủi ro và lợi nhuận khác nhau. Bạn cần xác định rõ khẩu vị rủi ro của bản thân trước khi quyết định đầu tư, cụ thể:
- Rủi ro thấp: Lựa chọn quỹ thị trường tiền tệ hoặc quỹ trái phiếu
- Rủi ro trung bình: Lựa chọn quỹ cân bằng
- Rủi ro cao: Lựa chọn quỹ cổ phiếu
Nghiên cứu thành tích hoạt động của quỹ
Hãy xem xét các chỉ số sau để đảm bảo chọn được quỹ mở phù hợp nhất:
- Hiệu suất lịch sử: Lợi nhuận của quỹ trong 1, 3, 5 năm qua so với chỉ số thị trường và các quỹ cùng loại
- Mức độ biến động: Quỹ có dao động mạnh hay ổn định
- Quy mô quỹ: Quỹ có quy mô quá nhỏ (dưới 100 tỷ) có thể gặp khó khăn trong vận hành
Lưu ý: Hiệu suất trong quá khứ không đảm bảo cho kết quả tương lai, nhưng có thể giúp bạn đánh giá năng lực của đội ngũ quản lý.
Nắm rõ cơ cấu phí
Các loại phí thường gặp:
- Phí mua (Front-end load): 0% - 1% trên số tiền đầu tư ban đầu, nhiều quỹ (Dragon Capital, VinaCapital,...) đã miễn phí phần này.
- Phí bán (Back-end load): 0% - 2%, thường giảm dần theo thời gian nắm giữ
- Phí chuyển đổi quỹ: 0% - 1% khi chuyển từ quỹ này sang quỹ khác trong cùng công ty
Chi phí cao có thể ảnh hưởng đáng kể đến lợi nhuận cuối cùng. Tuy nhiên, thông thường, các mức phí sẽ giảm dần theo thời gian nắm giữ quỹ. Một số quỹ mở đã miễn phí toàn bộ các loại phí đối với chứng chỉ quỹ được nắm giữ trên 2 năm.
Đọc kỹ Bản cáo bạch
Bản cáo bạch là tài liệu pháp lý quan trọng cung cấp đầy đủ thông tin về quỹ. Bạn nên chú ý các mục:
- Mục tiêu và chính sách đầu tư của quỹ
- Danh mục đầu tư hiện tại
- Thông tin về công ty quản lý quỹ và đội ngũ quản lý
- Các rủi ro liên quan
- Cơ cấu phí chi tiết
Đầu tư định kỳ và dài hạn
Thay vì đầu tư một lần số tiền lớn, bạn có thể áp dụng chiến lược đầu tư định kỳ (Dollar Cost Averaging - DCA) với số tiền cố định hàng tháng. Phương pháp này giúp:
- Trung bình hóa giá mua
- Giảm rủi ro do biến động thị trường ngắn hạn
- Tạo thói quen tiết kiệm và đầu tư thường xuyên
Đa dạng hóa danh mục
Không nên đầu tư toàn bộ vốn vào một quỹ duy nhất. Bạn có thể phân bổ vốn vào nhiều loại quỹ khác nhau (quỹ cổ phiếu, quỹ trái phiếu, quỹ cân bằng) để giảm thiểu rủi ro tổng thể.
Theo dõi và đánh giá định kỳ
Dù quỹ mở được quản lý chuyên nghiệp, bạn vẫn nên theo dõi hiệu suất định kỳ (3-6 tháng/lần). Nếu quỹ liên tục hoạt động kém hơn so với kỳ vọng và các quỹ cùng loại, bạn có thể cân nhắc chuyển đổi sang quỹ khác.
Lưu ý khi đầu tư quỹ mở
Một số quỹ mở uy tín tại Việt Nam
Dưới đây là danh sách các công ty quản lý quỹ và sản phẩm quỹ mở uy tín, được nhiều nhà đầu tư quan tâm tại Việt Nam:
STT | Công ty Quản lý Quỹ | Các sản phẩm quỹ mở tiêu biểu |
1 | Dragon Capital Vietnam (DCVFM) |
|
2 | Vietcombank Fund Management (VCBF) |
|
3 | Techcom Capital (TCC) |
|
4 | SSI Asset Management (SSIAM) |
|
5 | VinaCapital |
|
6 | VNDirect Asset Management |
|
7 | PYN Elite Fund |
|
Lưu ý: Thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo. Trước khi đầu tư, bạn nên nghiên cứu kỹ lưỡng về từng quỹ, đọc Bản cáo bạch và tham khảo ý kiến từ các chuyên gia tài chính.
Top các quỹ mở tại Việt Nam
>> Xem thêm: Chứng chỉ quỹ là gì? Top 5 chứng chỉ quỹ tốt nhất hiện nay
Kết luận
Quỹ mở là kênh đầu tư phù hợp cho nhiều đối tượng, đặc biệt là những người mới bắt đầu hoặc không có nhiều thời gian theo dõi thị trường. Với mức vốn đầu tư ban đầu thấp, được quản lý bởi chuyên gia và có tính thanh khoản cao, quỹ mở mang lại cơ hội tiếp cận thị trường chứng khoán một cách an toàn và hiệu quả hơn.
Tuy nhiên, trước khi quyết định đầu tư, bạn cần xác định rõ mục tiêu tài chính, khả năng chấp nhận rủi ro của mình và nghiên cứu kỹ lưỡng về các quỹ. Hãy nhớ rằng, đầu tư luôn đi kèm với rủi ro và không có gì đảm bảo lợi nhuận. Việc đa dạng hóa danh mục, đầu tư dài hạn và theo dõi định kỳ sẽ giúp bạn tối ưu hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro.
Tải ứng dụng 
